Την ώρα που μια ομάδα αγροτών έσπαγε τα τζάμια του υπουργείου Γεωργίας, ένας βουλευτής της αντιπολίτευσης είπε από το βήμα της Βουλής, απευθυνόμενος στους συναρμόδιους υπουργούς: «Δεν τρελάθηκαν ξαφνικά. Το κάνουν γιατί τους είπατε ψέματα» (εδώ). Και υπενθύμισε ότι ο Πρωθυπουργός «ανέβηκε στο τρακτέρ», ότι έδωσε πολλές υποσχέσεις και άλλα γνωστά.
Πράγματι, έτσι είναι. Και σε αυτό το θέμα η σημερινή κυβέρνηση θερίζει ό,τι έσπειρε: τα παχιά λόγια του Αλέξη Τσίπρα και του Πάνου Καμμένου, ότι εκείνοι θα προστάτευαν την «χειμαζόμενη αγροτιά», την οποία οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν «εξοντώσει».
Μόνο που ο βουλευτής της αντιπολίτευσης παρέλειψε να πει ότι ο Τσίπρας δεν έκανε κάτι πρωτότυπο. Εκανε ό,τι και οι αρχηγοί των παραδοσιακών κομμάτων εξουσίας, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όταν ήταν στην αντιπολίτευση. Και ειδικά για το κόμμα του, τη ΝΔ, «ξέχασε» προφανώς ότι είχε υιοθετήσει το, παροιμιώδες πλέον, σύνθημα «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά» των «γαλάζιων» αγροτοπατέρων της Θεσσαλίας. Τα οποία λεφτά τους έδωσε η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, αλλά τώρα τα πληρώνουμε όλοι μαζί, αφού οι κουτόφραγκοι των Βρυξελλών το πήραν χαμπάρι και τα ζήτησαν πίσω. Με τις υγείες μας.
Ο κ. Τσίπρας, λοιπόν, επιδόθηκε, όπως και οι προηγούμενοι, στο σπορ των άκριτων υποσχέσεων και παθαίνει σήμερα ό,τι παθαίνει. Ομως, βλέπουμε ότι και τα περισσότερα κόμματα της σημερινής αντιπολίτευσης δεν έχουν βάλει μυαλό. Χαϊδεύουν τα αυτιά των αγροτών, κάνοντάς τους να πιστεύουν (;) ότι, αν έρθουν αυτοί στα πράγματα, θα ικανοποιήσουν όλα τα αιτήματά τους. Ειδικά η ΝΔ, που είναι δυνητικά η επόμενη κυβέρνηση, ζητεί από τη σημερινή κυβέρνηση να αποσύρει το σχέδιο για το Ασφαλιστικό, επειδή «η κοινωνία είναι απέναντι» (εδώ).
Γιατί πολιτεύονται έτσι όλοι αυτοί; «Είναι τα ψηφαλάκια, ψηφοφόρε», για να χρησιμοποιήσουμε μια παραλλαγή της πολυφορεμένης συνθηματικής φράσης. Παλιότερα υπήρχαν δυνατότητες να ικανοποιούνται πολλές από τις υποσχέσεις. Οι αγρότες έκλειναν τους δρόμους, οι κυβερνήσεις έδιναν τα λεφτά, που τότε υπήρχαν και το έργο παιζόταν κάθε χρόνο ή χρόνο παρά χρόνο. Τι θα γίνει τώρα, που δεν υπάρχουν οι ίδιες δυνατότητες;
Η λογική «κλείνω τους δρόμους, πάρτε τα όλα πίσω» είναι αδιέξοδη. Είναι αδιανόητο ο Πρωθυπουργός να τους καλεί σε διάλογο και ορισμένοι αγροτοσυνδικαλιστές να αρνούνται. Η τακτική του «εγώ δεν πληρώνω» δεν οδηγεί πουθενά
Ποιος θα βγει να πει, καθαρά και όχι με μισόλογα, μερικές απλές αλήθειες; Πότε θα σταματήσουν τα κατά συνθήκην ψεύδη; Ας δούμε μερικά από αυτά:
Οι πρώτες σκληρές αγροτικές κινητοποιήσεις, με τρακτέρ και κλείσιμο δρόμων, άρχισαν το 1996. Συμπλήρωσαν αισίως τα 20 χρόνια. Από τότε μέχρι σήμερα ακούμε συνθήματα του τύπου «οι αγρότες πεινάνε», «οι αγρότες ξεκληρίζονται», «δεν αντέχουν άλλο τα βάρβαρα μέτρα της ΕΟΚ» και τα παρόμοια.
Ποια είναι η αλήθεια; Οι αγρότες είναι η πιο ευνοημένη επαγγελματική ομάδα της Μεταπολίτευσης. Εννοείται του ιδιωτικού τομέα, γιατί στον κρατικό υπάρχουν πιο ευνοημένες. Η ενίσχυση του εισοδήματός τους -κυρίως μέσω των επιδοτήσεων- είναι συνεχής. Αυτό, άλλωστε, αποτυπώνεται και στην εντυπωσιακή αλλαγή της υπαίθρου χώρας σε όλους τους τομείς. Προσοχή, δεν μιλάμε για τους -λιγότερους- αγρότες των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών. Κι εκεί υπήρξε ενίσχυση και αύξηση εισοδήματος, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Αλλά η εικόνα στις καλές περιοχές της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, της Κρήτης, σε ορισμένες της Πελοποννήσου, έχει αλλάξει άρδην.
Ακόμα και κατά την περίοδο των έξι τελευταίων ετών της κρίσης, οι επιπτώσεις στον αγροτικό τομέα είναι σαφώς ηπιότερες, αν τις συγκρίνουμε, για παράδειγμα, με την καταστροφή που έχει επέλθει σε τομείς της ιδιωτικής οικονομίας, όπου η ανεργία σαρώνει, τα εισοδήματα έχουν συρρικνωθεί μέχρις εξαφανίσεως κτλ. Επιπλέον, οι αγρότες είναι η μόνη επαγγελματική ομάδα που ουσιαστικά δεν πληρώνει φόρους, πλην ελαχίστων περιπτώσεων (εδώ ορισμένα εντυπωσιακά στοιχεία). Το έχουν πει κατά καιρούς οι αρμόδιοι οι υπουργοί, το είπαν και οι σημερινοί του ΣΥΡΙΖΑ (εδώ) και ξεσηκώθηκε θύελλα. Είναι, όμως, η πεζή πραγματικότητα. Βεβαίως, άλλα έλεγαν όταν ήταν στην αντιπολίτευση (εδώ μια κυνική ομολογία).
Επομένως, τα διαχρονικά συνθήματα για «εξόντωση» των αγροτών εντάσσονται στα κατά συνθήκην ψεύδη.
Προλαβαίνω την ένσταση του καλόπιστου αναγνώστη: «Με όλα αυτά, θέλει να μας πεις ότι όλα είναι ρόδινα στον αγροτικό κόσμο;». Η απάντηση είναι απλή. Σε κανένα πεδίο της σημερινής ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας (πλην, ίσως, του πεδίου των τουριστικών επιχειρήσεων), δεν είναι καλή η κατάσταση. Τα εισοδήματα (και) των αγροτών έχουν μειωθεί, το κόστος παραγωγής έχει αυξηθεί.
Ομως, πρέπει και ο χώρος αυτός να αναλάβει μέρος τους κόστους της κρίσης, στοιχειωδώς. Ο,τι του αναλογεί. Για παράδειγμα, είναι αδιανόητο ο μισθωτός και ο συνταξιούχος με εισόδημα από 10.000 ευρώ να πληρώνει φόρο και οι αγρότες, σε ποσοστό άνω του 90%, να δηλώνουν αστεία εισοδήματα (αυτό ισχύει και για μεγάλο μέρος των ελεύθερων επαγγελματιών) και να μην πληρώνουν τίποτα. Επίσης, είναι αδιανόητο το ταμείο τους, ο ΟΓΑ, να συνεχίσει να δίνει συντάξεις επιδοτούμενο, σε συντριπτικό ποσοστό, από τον κρατικό Προϋπολογισμό, δηλαδή από τα λεφτά των μισθωτών και των συνταξιούχων. Κάτι παραπάνω πρέπει να πληρώσουν και οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι του.
Ολα αυτά, ασφαλώς, έπρεπε να έχουν γίνει από χρόνια. Τότε που «λεφτά υπήρχαν». Αλλά τότε οι κυβερνήσεις χάιδευαν (και) τους αγρότες, για ψηφοθηρικούς λόγους. Σήμερα, που η κατάσταση έχει επιδεινωθεί, πολλοί αγρότες ασφαλώς δυσκολεύονται να ανταποκριθούν. Γι’ αυτό πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία. Να μην πληρώσουν μεγάλη αύξηση ασφαλίστρων, η φορολογία τους να εξορθολογιστεί σε βάθος χρόνου.
Για να γίνουν αυτά, πρέπει να συζητήσουν με την κυβέρνηση. Η λογική «κλείνω τους δρόμους, πάρτε τα όλα πίσω» είναι αδιέξοδη. Είναι αδιανόητο ο Πρωθυπουργός-ο όποιος Πρωθυπουργός, σήμερα ο Τσίπρας, αύριο κάποιος άλλος- να τους καλεί σε διάλογο και ορισμένοι αγροτοσυνδικαλιστές να αρνούνται. Η τακτική του «εγώ δεν πληρώνω» δεν οδηγεί πουθενά. Καμιά κυβέρνηση δεν μπορεί να την αποδεχθεί. Οσο και να αυξήσει τη φορολογία στους μόνιμους αιμοδότες του Προϋπολογισμού, δεν θα μπορέσει να τα βγάλει πέρα, αν οι άλλοι συνεχίζουν να πιστεύουν ότι θα έρθει ο επόμενος Πρωθυπουργός και θα ανοίξει το κουτί με τα δώρα. Τέτοιο δεν υπάρχει. Το τελευταίο το άνοιξε ο κ. Τσίπρας και βλέπουμε τι παθαίνει.
Οι αγρότες πρέπει να βοηθηθούν να συνεχίσουν να παράγουν με, κατά το δυνατόν, μείωση του κόστους παραγωγής. Αλλά πρέπει και αυτοί να αρχίσουν πλέον να αρχίσουν να συμβάλλουν στα δημόσια βάρη στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, όπως επιβάλλει το Σύνταγμα.
Διαφορετικά, όσα τζάμια του υπουργείου κι αν σπάσουν και όσες υποσχέσεις από ανεύθυνους πολιτικούς κι αν πάρουν, τα προβλήματά τους δεν θα λυθούν. Οι εποχές των παχιών αγελάδων πέρασαν, μαζί με τις υποσχέσεις. Για να ξανάρθουν, θέλει αυτογνωσία και δουλειά πολλή.