Πολύς ντόρος γίνεται τελευταία για τα «οικονομικά βιώσιμα τηλεοπτικά σχήματα», που θα προκύψουν όταν (αν…) τα κανάλια εθνικής εμβέλειας, που θα εκπέμπουν μέσα από την Digea, θα είναι τέσσερα και όχι οκτώ που είναι σήμερα. Ακόμα και ο Πρωθυπουργός είπε τον συλλογισμό: 50 εκατομμύρια κόστος κάθε κανάλι, 200 εκατομμύρια η διαφήμιση, άρα 200 δια 4, 50 εκατομμύρια τα έσοδα, άρα ιδού τα τέσσερα υγιή κανάλια, χωρίς ανάγκη για τραπεζικά δάνεια.
Ασχετοσύνη ή συνειδητή παραπληροφόρηση, άραγε ;
Σε ολόκληρο τον κόσμο, και βεβαίως και στην Ελλάδα, ο διαφημιζόμενος στην τηλεόραση αγοράζει τη διαφήμιση με βάση το πόσοι βλέπουν μια εκπομπή, αγοράζει δηλαδή τα «ματάκια» των τηλεθεατών που βλέπουν μια εκπομπή – και μάλιστα τα «ματάκια» στις εμπορικά σημαντικές ηλικίες, δηλαδή κάτω από περίπου 50 ετών.
Πολλά «ματάκια», ακριβότερη η διαφήμιση. Λίγα «ματάκια», φτηνότερη η διαφήμιση. Ακόμα λιγότερα «ματάκια», πολύ φτηνότερη η διαφήμιση. Ετσι λοιπόν, σε ολόκληρο τον κόσμο, και βεβαίως και στην Ελλάδα, υπάρχουν κανάλια με 20% τηλεθέαση και μεγάλα έσοδα από διαφήμιση και κανάλια με 7% τηλεθέαση και πολύ μικρότερα έσοδα από διαφήμιση. Και φυσικά και τα ενδιάμεσα σε αυτά.
Σήμερα στην Ελλάδα, έχουμε διάφορα ιδιωτικά κανάλια: με 16% τηλεθέαση, με 15% τηλεθέαση, με 12% τηλεθέαση, με 7% τηλεθέαση, με 5% τηλεθέαση¹. Απ’ όλα έχει ο μπαχτσές!
Εχει και κρατικά κανάλια με 2% και 4% τηλεθέαση αλλά αυτά δεν μετράνε: είναι συνδρομητική τηλεόραση με υποχρεωτικούς συνδρομητές –μέσω της ΔΕΗ– το 100% των ελληνικών σπιτιών, οπότε τα έσοδα από διαφήμιση είναι ασήμαντα και αδιάφορα, μπροστά στις «συνδρομές»…
Υπάρχει κανείς που νομίζει ότι ο τζίρος ενός καναλιού με 7% τηλεθέαση δεν είναι ο μισός ή και λιγότερος από το τζίρο ενός καναλιού με 16% τηλεθέαση; Φυσικά και όχι!
Θα απαντούσε κάποιος ότι ένα κανάλι με μικρότερη τηλεθέαση και συνεπώς έσοδα, θα κάνει το «κουμάντο» του ως προς το κόστος προγράμματος, ειδήσεων και προσωπικού, ώστε να βγαίνει.
Ακριβώς! (ή περίπου…).
Μπορεί ένα τέτοιο «μικρότερο» κανάλι να έχει λιγότερους εργαζόμενους ή φτηνότερες παραγωγές ή και τα δυο ή και άλλους τρόπους εξοικονόμησης κόστους.
Αρα, μπορεί να είναι βιώσιμος ένας νοικοκυρεμένος σταθμός με 7% τηλεθέαση και ταυτόχρονα να είναι ζημιογόνος και μη βιώσιμος ένας σπάταλος σταθμός με 15% τηλεθέαση! Και αυτό δεν είναι σενάριο φαντασίας, έχει συμβεί στην Ελλάδα και το ξέρουμε!
Ακόμα λοιπόν και στο περίφημο μοντέλο με τέσσερα κανάλια εθνικής εμβέλειας, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα έχουν και οι τέσσερις από 16-17% τηλεθέαση ο κάθε ένας², ώστε να μοιραστούν εξίσου τη διαφήμιση. Τέτοιο μαγικό δεν έχει συμβεί ποτέ και πουθενά! Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε κάποια κανάλια με πιο ελκυστικό πρόγραμμα και τηλεθεάσεις 15-20% ή και παραπάνω και άλλους με λιγότερο ελκυστικό πρόγραμμα, με τηλεθεάσεις 5-10% ή και παρακάτω…
Ομως, με 400 εργαζόμενους υποχρεωτικό ελάχιστο προσωπικό, 44-76 εκατομμύρια ευρώ κόστος άδειας που πρέπει (;) να αποσβεσθεί, μιάμιση ώρα δελτία ειδήσεων την ημέρα και άλλα υποχρεωτικά από τον νόμο, κανένα από αυτά τα κανάλια δεν θα μπορεί να έχει κόστος λιγότερο από 45-50 εκατομμύρια το χρόνο. Το λένε άλλωστε και οι ίδιοι στα business plans που έχουν μέσα στους φακέλους που κατέθεσαν.
Αυτόματα λοιπόν, ο συλλογισμός «200 εκατομμύρια διαφήμιση δια 4 = 50 εκατομμύρια έσοδα ο καθένας» πηγαίνει στο καλάθι των αχρήστων! Είναι βέβαιο, με βάση και τα παραπάνω, ότι άλλος σταθμός θα έχει έσοδα 80 εκατομμύρια και άλλος θα έχει έσοδα 20 εκατομμύρια το χρόνο, ίσως και λιγότερα.
Στο «κουμάντο» κάθε επιχείρησης θα εναπόκειται αν είναι βιώσιμη ή όχι.
Κάποιος ή κάποιοι θα είναι κερδοφόροι και βιώσιμοι. Είναι απολύτως βέβαιο ότι κάποιος ή κάποιοι θα έχουν μεγάλες ζημιές και είναι το ίδιο βέβαιο ότι θα πάνε με απλωμένο το χέρι στις τράπεζες (ή αλλού…) για να ζητήσουν δανεικά, ώστε να παραμείνουν ζωντανοί «μέχρι να γυρίσει ο τροχός» ή πιο κομψά «να πιάσουν τόπο οι διορθωτικές κινήσεις».
Μετά από όλα αυτά, που είναι απολύτως προφανή σε όποιον έχει ασχοληθεί έστω και ελάχιστα με την τηλεοπτική βιομηχανία, από πού προκύπτει ότι το νέο τοπίο θα δώσει βιώσιμα σχήματα, επειδή οι άδειες (και τα κανάλια) θα είναι τέσσερα και όχι οκτώ που είναι σήμερα;
Ολοι ξέρουμε την απάντηση, εκτός από ελάχιστους ιδεοληπτικά εγκλωβισμένους σε απίθανα οράματα και ταυτόχρονα ουσιαστικά άσχετους (βλ. ανίδεους) με τη λειτουργία των επιχειρήσεων, πολύ περισσότερο των τηλεοπτικών σταθμών.
Ή μήπως δεν είναι καθόλου άσχετοι και ανίδεοι και όλο αυτό είναι ένα τεράστιο τηλεοπτικό ριάλιτι σόου, με χιλιάδες εργαζόμενους υποψήφιους για αποχώρηση;
¹ Πηγή Nielsen, 1/1-15/9/2016, 15-44 ετών, σύνολο Ελλάδας
² Το αθροιστικό μερίδιο τηλεθέασης των 8 ιδιωτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας το 2016 είναι 68% (σύνολο Ελλάδας, ηλικίες 15-44 ετών)
* Ο Κάρολος Αλκαλάι είναι γενικός διευθυντής του Star