Τα πολιτικά κόμματα αγαπούν να μισούν τις δημοσκοπήσεις. Ιδίως τις δημοσιοποιημένες. Αυτές για τις οποίες καλούνται να πάρουν θέση και με βάση τις οποίες αξιολογούνται οι επιδόσεις τους μέχρι τις εκλογές.
Όταν είναι στην κυβέρνηση, υπό πίεση ή σε στάδιο πολιτικής αποδρομής, συνήθως τις απαξιώνουν ως φωτογραφίες που κάνουν μόνο μια στιγμιαία απεικόνιση της κοινής γνώμης. Σα να λένε δηλαδή «μη βλέπετε τα μαύρα μας τα χάλια τώρα, αύριο θα είναι αλλιώς, και σίγουρα μέχρι τις εκλογές θα έχουμε ανακάμψει». Μια άποψη που πηγάζει από την πεποίθηση ότι «ο λαός συνεχίζει να μας αγαπά, αλλά δεν το έχει καταλάβει ακόμα».
Όταν είναι στην αντιπολίτευση, μιλούν για αλλαγή στη δυναμική της κοινωνίας, ανατροπή που θα φανεί στις εκλογές, μήνυμα των πολιτών στην κυβέρνηση κλπ.
Υπάρχουν βεβαίως και οι λεγόμενες μυστικές δημοσκοπήσεις που πραγματικά αγαπούν τα κόμματα, καθώς τα βοηθούν να αξιολογήσουν πρόσωπα και πολιτικές, αλλά και να καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις τους. Ωστόσο αυτές τις δημοσκοπήσεις το πολιτικό προσωπικό σπανίως τις επικαλείται δημοσίως διότι ακριβώς είναι αυτό που λέει η λέξη: «μυστικές». Εξάλλου χωρίς τεκμηριωμένα στοιχεία, η όποια αυθαίρετη τοποθέτηση για τις τάσεις της κοινής γνώμης ταιριάζει περισσότερο σε καφενείο παρά στον δημόσιο διάλογο.
Αυτά όμως ίσχυαν κάποτε.
Τώρα είναι κάπως διαφορετικά:
Την Κυριακή, ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης δήλωσε σε συνέντευξή του ότι οι δημοσκοπήσεις που διαβάζουμε δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα καθώς υπάρχουν άλλες δημοσκοπήσεις στα χέρια των κομμάτων (δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ) που «δίνουν μια διαφορετική εικόνα από αυτή που μας παρουσιάζουν τα ΜΜΕ» και διαπιστώνει πως «υπάρχει μια σαφής μεταστροφή του κόσμου υπέρ της κυβέρνησης».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή, μας καλεί να πιστέψουμε τις δικές του δημοσκοπήσεις, τις οποίες μάλιστα δεν μπαίνει καν στον κόπο να μας παρουσιάσει.
Λογικό: αν πρέπει να διαλέξεις μεταξύ μιας δημοσιευμένης δημοσκόπησης από μια γνωστή εταιρεία και από τη φήμη μιας μυστικής δημοσκόπησης αγνώστου πατρός, που λέει κάτι άλλο (τι ακριβώς είναι αυτό δεν έχουμε μάθει ακόμα) είναι προφανές ότι θα διαλέξεις το δεύτερο. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Το ζήτημα δεν είναι ότι κάποιος διανοείται να επικαλεστεί δημοσίως μυστικές δημοσκοπήσεις που φτιάχνουν οι φίλοι του, και να στήσει την πολιτική του επιχειρηματολογία με την απόλυτη βεβαιότητα ότι «αλήθεια είναι μόνον ό,τι λέει το κόμμα», μια αντίληψη που προφανώς θυμίζει Πολίτμπιρο.
Το ζήτημα είναι ότι θα βρει ένα κάποιο ακροατήριο που θα τον πιστέψει. Ειδικά σε αυτή την κοινωνία που πολύ πιο εύκολα πιστεύει μια ωραία θεωρία συνωμοσίας παρά τα δεδομένα.
Όχι βεβαίως ότι και στις δημοσκοπήσεις δεν έχουν γίνει λάθη. Ούτε ότι ο χώρος είναι αγγελικά πλασμένος. Κάθε άλλο.
Όμως οι αριθμοί συνήθως δεν λένε ψέματα. Οι άνθρωποι το κάνουν συστηματικά.
Γι αυτό ακριβώς, στο πέρασμα του χρόνου ξεχωρίζει η ήρα από το σιτάρι και στον χώρο των δημοσκοπήσεων. Ξεχωρίζουν περιπτώσεις όπως αυτή του Στράτου Φαναρά (Metron Analysis), ο οποίος είχε το θάρρος πριν καλά – καλά κυκλοφορήσουν τα Νέα Σαββατοκύριακο με τη δημοσκόπησή του, να επισημάνει ένα λάθος που είχε γίνει στον πρωτοσέλιδο υπότιτλο.
Η εφημερίδα έγραφε λανθασμένα ότι η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ είναι στο υψηλότερο σημείο της τριετίας. Ωστόσο, στο υψηλότερο σημείο της τριετίας είναι το αθροιστικό τους ποσοστό και όχι η διαφορά τους, ενώ καταγράφεται το μεγαλύτερο ποσοστό που συγκεντρώνει η ΝΔ την ίδια περίοδο, όπως επισημαίνεται σε διορθωτικό σημείωμα.
Ο Φαναράς εξέθεσε δημοσίως το λάθος της εφημερίδας διότι οι αριθμοί δεν έβγαιναν σωστοί. Έκανε το προφανές που όμως δεν είναι αυτονόητο. Ειδικά σε μια εποχή που πολλοί αναδεικνύουν τα «νούμερα», έχει σημασία να επιμένεις στους πραγματικούς αριθμούς. Καθώς, όπως είχε πει ο Όλιβερ Κρόμγουελ, «λίγοι έντιμοι άνδρες είναι καλύτεροι από τους αριθμούς». Η πορεία των πραγμάτων τον επιβεβαιώνει.