Εχω αρχίσει να τους εντοπίζω. Mε παρεό ή μαγιό κάθονται στην βεράντα του ξενοδοχείου ή του εξοχικού, σκυμμένοι πάνω από το laptop. Ο ήλιος καίει, που και που φωνάζουν αφηρημένα στο παιδί που αλωνίζει τριγύρω («Δεν σου έχω πει να μην μου παίρνεις το smartphone; Περιμένω ένα σοβαρό τηλέφωνο»), τα τζιτζίκια τετερίζουν αλύπητα (γιατί αυτά ξέρουν ότι ζουν μόνο για λίγες εβδομάδες και πριν τελειώσει το καλοκαίρι θα πεθάνουν). Γράφουν κάτι, τσεκάρουν τα email τους, είναι κάμποσες «τρύπες» που πρέπει να κλείσουν στο πρότζεκτ, τι στα κομμάτια, δεν έχει και καλό σήμα. Μόνο η αρμύρα που «τραβάει» λίγο το δέρμα υπενθυμίζει ότι είναι διακοπές.
Οχι, αυτές δεν είναι διακοπές. Είναι απλά δουλειά με μερικά εξτραδάκια. Νομίζεις ότι χαλαρώνεις αλλά η Τριπλή Επανάσταση (Ιντερνετ, smartphones, μέσα κοινωνικής δικτύωσης) έχει φροντίσει για σένα. Στην πραγματικότητα είσαι ο ίδιος νευρωτικός, πανικόβλητος, διψασμένος για τις μικρές δόσεις ντοπαμίνης του κινητού σου multitasker που ήσουν και πριν μπεις στο αεροπλάνο/ στο πλοίο/ στο ιπτάμενο δελφίνι για να έρθεις εδώ που ήρθες. Ισα ίσα εδώ το άγχος της δουλειάς αναμειγνύεται με το άγχος των προσδοκιών από τις διακοπές (που σχεδόν πάντα διαψεύδονται) και το αποτέλεσμα είναι ένα κοκτέιλ τόσο εκρηκτικό που σε παραλύει: κάτι σα να ανακατεύεις καραβίσιο φραπέ με Βloody Mary.
Η «κουλτούρα των διακοπών με εργασία» («working vacation culture») είναι εδώ για να μείνει. Σύμφωνα με έρευνα της πλατφόρμας «Glassdoor» (2017), ένα 66% των Αμερικανών (δύο στους τρεις δηλαδή) δουλεύουν στη διάρκεια της ετήσιας άδειάς τους. Ενα 25% δηλώνει ότι επικοινώνησε μαζί του το αφεντικό του, ένα 29% ότι επικοινώνησε μαζί του κάποιος συνάδελφός του από τη δουλειά, ενώ ένα 14% παραδέχεται ότι δέχτηκε γι΄αυτό παράπονα από κάποιο μέλος της οικογένειάς του. Στην Ελλάδα η κατάσταση είναι, υποθέτω, πιο εκτεταμένη, εξαιτίας της υποστελέχωσης, αλλά και διότι επικρέμεται σε μόνιμη βάση η δαμόκλειος σπάθη των μόνιμων διακοπών. Τολμώ να πω ότι μόνο στο ελληνικό δημόσιο έχει απομείνει ατόφια η σθεναρή θωράκιση των vacances. Αν δεν το είχα ακούσει με τα αφτιά μου προ ημερών, ειλικρινά δεν θα πίστευα ότι αυτό εκστομίζεται ακόμα, στην Ελλάδα του 2019: «Δεν μπορώ να τον ενοχλήσω τον άνθρωπο. Η άδεια είναι ιερή». Για όλους τους υπόλοιπους, και δεν εννοώ μόνο αυτούς που εκ των πραγμάτων «πηγαίνουν» πακέτο με τη δουλειά τους (πχ τους δημοσιογράφους, τους παιδιάτρους ή τους φοροτεχνικούς), η δουλειά φορτώνεται πλέον μαζί με τα υπόλοιπα μπαγκάζ.
Παλαιότερα, όταν έλειπες διακοπές κανείς δεν μπορούσε να σε βρει, ούτε για καλό, ούτε για κακό. Ελεγες στη δουλειά «Φεύγω!» και όλοι γνώριζαν ότι για τουλάχιστον δεκαπέντε μέρες δεν θα ήσουν απλά δυσεύρετος ή δεν θα απαντούσες με την πρώτη στο κινητό, θα ήσουν απροσπέλαστος. Τώρα ακόμη και τις στιγμές που πετυχαίνεις να χαλαρώσεις, όλο και κάτι θα σκάσει. Προχθές πήγα να τσεκάρω τα email μου και μια μεγάλη ξένη εφημερίδα με κατσαδιάζει εμμέσως πλην σαφώς, διότι για κάμποσες μέρες δεν έχω διαβάσει τα newsletter που μου στέλνει σε καθημερινή βάση. Οπότε και αυτή μου τα «κόβει», μέχρι να συμμορφωθώ, παραγγέλνοντας τα, σαν καλό κορίτσι, εκ νέου.
Η ντιρεκτίβα είναι μια γενικότερη απαξίωση των διακοπών. Χάσιμο χρόνου, δουλειά που μένει πίσω κοκ Στα βιογραφικά τα καλοκαίρια μετράνε (και κανείς δεν θα σε πάρει στα σοβαρά, αν γράφεις «Ιούνιος-Αύγουστος 2019: Greek island hopping»). Μόνο σε μερικά τμήματα ανθρώπινου δυναμικού, σχεδόν σε υποχρεώνουν πια να πας διακοπές, γιατί έχουν τρομάξει από τα απανωτά κρούσματα burnout. Κατά τα άλλα, η άδεια δεν βοηθά στην ανέλιξη. Λίαν ενδεικτική η νέα τάση αμερικανών εύπορων overachievers. Αντί για άσκοπες διακοπές σε μαζικά τουριστικά θέρετρα (όπου άλλωστε δεν σταματάς ποτέ να σκέφτεσαι τη δουλειά) μπορείς να δοκιμάσεις το «creative hiatus»(«δημιουργικό διάλειμμα»). Κτίζεις με τα χέρια σου ένα ξύλινο κανό, γράφεις ένα βιβλίο, καταδύεσαι στην μοριακή γαστρονομία. Για τους υπόλοιπους βέβαια, αυτό το «creative hiatus» είναι συνήθως κάνω επισκευές και βαψίματα στο εξοχικό, φροντίζω την κλινήρη μητέρα μου, κλείνω όλα τα ιατρικά ραντεβού που τον υπόλοιπο χρόνο δεν προλαβαίνω.
Γερό το κουπί και το καλοκαίρι. Σημειωτέον ότι δεν είναι μόνο η δουλειά αυτή καθεαυτή. Στις διακοπές πλέον μετακομίζει αυτούσιο το άχθος της καθημερινότητας. Εκεί που έχεις χαλαρώσει και πίνεις μια απογευματινή μπύρα δίπλα στο κύμα, τσουπ, έχεις ένα τηλεφώνημα από τον πολιτικό μηχανικό για το κτηματολόγιο, μια εκκρεμότητα φθινοπωρινή που θέλει χαιρέκακα να υπενθυμίσει την παρουσία της, «Τον ΕΝΦΙΑ τον πλήρωσες;», ένα ανησυχητικό sms από κάποιον φίλο για ένα θέμα υγείας και τσουπ, ο ήλιος έδυσε κάπως άδοξα, η μπύρα ζεστάθηκε, η παρά θιν΄αλός κατάνυξη πήγε περίπατο. Θα μπορούσες κάλλιστα να βρίσκεσαι καταχείμωνο καταμεσής της Σταδίου.