Το 2018, ο παραγωγός του Ντέιβιντ Μάμετ στο Μπρόντγουεϊ, Τζέρι Φράνκελ, ενώ σοβούσε σε Αμερική και Βρετανία ακόμη το #MeΤoo, τού πρότεινε να γράψει ένα θεατρικό έργο για την υπόθεση του μεγαλοπαραγωγού του Χόλιγουντ, Χάρβι Γουάινσταϊν, ο οποίος καταδικάστηκε για υποθέσεις σεξουαλικών παρενοχλήσεων και βίας.
Ο Μάμετ (του «Οικόπεδα με θέα», της «Ολεάνα» και του «Αμερικάνου Βούβαλου») φέρεται ότι έτσι έγραψε το έργο του «Bitter Wheat», κάτι σαν «Πικρό ψωμί». Το έργο ανεβάστηκε στο Γουέστ Εντ του Λονδίνου, με τον Τζον Μάλκοβιτς στον πρωταγωνιστικό ρόλο του «κακού» Μπάρνι Φιν.
Στην παράσταση, οι θεατές «είδαν» ή «άκουσαν» για τα κατορθώματα του Φιν: ολόγυμνος κυνηγούσε γύρω από την τραπεζαρία μια νεαρή ηθοποιό και, αφού εκείνη δεν του δόθηκε, αυτοϊκανοποιήθηκε μπροστά στον καθρέφτη.
Η νεαρή ηθοποιός βγήκε, αργότερα, στο κλίμα του #MeToo, και κατήγγειλε τον παραγωγό Μπάρνι Φιν για σεξουαλική παρενόχληση, σε τρυφερή ηλικία. Όμως, καθώς δεν τον κατονόμαζε, πολλοί από τους κοινωνούς της καταγγελίας της σκέφτηκαν ότι φωτογράφιζε έναν άλλον παραγωγό, που «στην πιάτσα» ήταν γνωστός για τις σεξουαλικές ορέξεις του.
Τι μας θυμίζει το θεατρικό του Ντέιβιντ Μάμετ; Τι έχει πει για μας, πριν από μας; Την καταγγελία της τραγουδίστριας Λυδίας Σέρβου. Αρχικά, αφηγήθηκε την τραυματική εμπειρία της πριν από χρόνια σε ένα σπίτι στο Παγκράτι, χωρίς να κατονομάζει τον δράστη, λέγοντας ότι πρόκειται για πολύ γνωστό μουσικοσυνθέτη, ετών 82 σήμερα.
Η ανωνυμία, όπως και στο έργο του Μάμετ, άνοιξε ένα παράθυρο στο έτοιμο για «ανθρωποφαγία», με βάση τις συνεχείς καταγγελίες, κοινό, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιοι άρχισαν, στο διαδικτυακό προφίλ της, να αναρτούν πολλά (ενίοτε και χυδαία) για τον 82χρονο σήμερα μουσικοσυνθέτη Σταύρο Ξαρχάκο.
Σχετικά σύντομα, η ίδια η Λυδία Σέρβου έσπευσε να διευκρινίσει ότι δεν πρόκειται για τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον οποίο εκτιμά πολύ. Μη κατονομάζοντας και πάλι τον «θύτη». Κάποιοι, ως «πιο γνώστες», έσπευσαν κάτω από τα σχόλια για τον Σταύρο Ξαρχάκο να αναφέρουν ότι ο μουσικοσυνθέτης Δήμος Μούτσης, επίσης 82 ετών σήμερα, έμενε τότε στο Παγκράτι.
Δεν κατευνάστηκαν τα πνεύματα. Κάποιοι άρχισαν, υποθέτοντας και πάλι, να αναφέρουν τον επίσης μουσικοσυνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, 81 ετών σήμερα, με την ίδια ευκολία.
Μέχρι που η ίδια βγήκε σήμερα, ημέρες μετά, στην εφημερίδα «Τα Νέα» και έδωσε το όνομα του φερόμενου ως δράστη. «Το λέω», είπε, «γιατί πρέπει να διευκρινίσω ρητά ότι δεν είναι άλλοι εμπνευσμένοι και καταξιωμένοι συνθέτες όπως ο Ξαρχάκος και ο Μαρκόπουλος, τα ονόματα των οποίων κακώς αναμείχθηκαν από κάποιους».
Οσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος, έλεγαν οι παλιοί. Ετσι, όσα έφεραν λίγες ώρες για το όνομα άλλων συνθετών, κατάφεραν να σπιλώσουν αθώους τελικά ανθρώπους. Ετσι απλά. Εχει σημασία αν ήταν για πέντε λεπτά ή για πέντε ημέρες; Τη σπίλωση δεν μπορεί κάποιος να την πάρει εύκολα πίσω. Ειδικά αν έχει ρίξει αίμα στην αρένα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που λειτουργούν άκριτα και «αυθόρμητα».
Το θεατρικό «Bitter Wheat» του Ντέιβιντ Μάμετ, που έχει τόσα τραγικά κοινά με την καταγγελία της Λυδίας Σέρβου και τα επακόλουθά της, σε μια διαδικτυακή κοινωνία έτοιμη να κατασπαράξει και να αυτοδικήσει, δίχως καμία δίκη ανθρώπων, παρά μόνον στα πάνελ των τηλεοπτικών εκπομπών, ήταν ένα καμπανάκι.
Φυσικά και να μιλήσουν τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και όποιας μορφής βίας. Με ονόματα, όμως. Συγκεκριμένα. Οποτε και αν μιλήσουν, όσα χρόνια μετά και για οποιονδήποτε λόγο «τώρα», η εποχή έχει κάνει το κοινό έτοιμο να τα ακούσει. Ομως, η δικαιοσύνη σε μια ευνομούμενη κοινωνία δεν μπορεί να αποδίδεται, τελικά, στα πρωινάδικα ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μπορεί να αποδίδεται εκεί όπου πάντα αποδιδόταν: στα δικαστήρια. Ή, έστω, κατατίθεται και εξετάζεται η όποια καταγγελία ενδελεχώς στα αρμόδια συλλογικά όργανα, αν μιλάμε για καλλιτέχνες. Όπως το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. Ή το αντίστοιχο των Τραγουδιστών. Ή τα συλλογικά όργανα του ελληνικού θεάματος – ακροάματος.
Βέβαια, ο ηθοποιός Πασχάλης Τσαρούχας, που ανέλαβε το Πειθαρχικό του ΣΕΗ ή ο δραστήριος και πολύ προσεκτικός (έχει και πτυχίο Νομικής) Σπύρος Μπιμπίλας, μας επέστησαν ήδη την προσοχή στο πρόβλημα. Στα συρτάρια τους έχουν κοντά 1.000 καταγγελίες για διάφορα αδικήματα ή μη, ανάλογα όλων αυτών που καταγγέλθηκαν μέχρι τώρα μέσω τηλεόρασης ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Δεν φαίνεται καθόλου εύκολο το έργο τους να ξεσκαρτάρουν όλες αυτές τις καταγγελίες, να ερευνήσουν και ίσως να διαλευκάνουν κάποιες από αυτές. Οπως και πολύ σοβαρότερες καταγγελίες για πολύ σοβαρότερα και βαρύτερα «αδικήματα», σαν την παιδεραστία. Ο Σπύρος Μπιμπίλας κάλεσε τα όποια θύματα ανάλογης επιβολής εξουσίας να μιλήσουν και να μιλούν. Όμως και να απευθύνονται στις μόνες αρμόδιες αρχές, τις δικαστικές.
Ειδάλλως, και οι Μπάρνι Φιν αυτού του κόσμου μπορεί να γλιτώνουν από την απονομή δικαιοσύνης και άλλοι, αθώοι, μπορεί να σπιλώνονται, εύκολα και άκριτα. Η απόδοση ευθύνης είναι αναγκαία, όποτε και αν γίνεται, αλλά θέλει και προσοχή.