Η κλιματική κρίση έχει γίνει μια εμβληματική έννοια, την οποία υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κανείς να μην κατανοεί στην ορθή της διάσταση. Στην πραγματικότητα είναι ένας φαύλος κύκλος, με εκδηλώσεις που ανα- και αυτοτροφοδοτούνται, και άκρη δεν βγαίνει.
Οι φωτιές (όπως και αν ανάβουν) αποψιλώνουν τα δάση, η θερμοκρασία παγκοσμίως ανεβαίνει, έπειτα έρχονται βροχές, πλημμύρες, περισσότερες καταστροφές και γεωλογικο-πληθυσμιακές και κοινωνικές αλλοιώσεις, που τείνουν να κάνουν το πρόβλημα μη επιλύσιμο.
Μία παράμετρος, όμως, που έχει αγνοηθεί, μοιάζει με αυτό το στοιχείο που είναι μπροστά στα μάτια μας, αυτό το κάτι που ψάχνουμε, τάχα εναγωνίως, και όμως δεν μπορούμε να το δούμε.
Δεν είναι το κυρίαρχο, είναι όμως καθοριστικής σημασίας. Και έχει κατά μείζονα λόγο οικονομικές διαστάσεις. Στην περίπτωση της χώρας μας, είναι μια έκφανση του κεντρικού μας υπαρξιακού ζητήματος, το οποίο ονομάζεται παραγωγικό μοντέλο και πρότυπο ανάπτυξης.
Οσο πιο συγκεκριμένα και περιληπτικά γίνεται. Οταν όλη η οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες, ακόμη και στην κρίσιμη προηγούμενη δεκαετία, κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκαν ευκαιρίες και πετάχτηκαν στα σκουπίδια, μεταλλάχθηκε σε μια τερατόμορφη και στρεβλή δομή με θεμέλιο τις υπηρεσίες και τον τουρισμό, όλα άλλαξαν με δραματικό τρόπο και ρυθμό.
Η ύπαιθρος αποψιλώθηκε πληθυσμιακά, ο πρωτογενής τομέας υποβαθμίστηκε και αγνοήθηκε, η αγροτική παραγωγή υποχώρησε. Το γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν μια υποτυπώδη σχέση και επαφή με την επαρχία και με περιοχές που άλλοτε έσφυζαν από ζωή, είχαν παραγωγή και καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
Σήμερα τα χωράφια ρημάζουν, άνθρωπο για μεροκάματο δεν βρίσκεις που να χτυπιέσαι και να πληρώνεις όσο-όσο. Ολα αφήνονται στην τύχη τους, μετατρέπονται σε ζούγκλες και «έχει ο Θεός».
Αυτό έχει προφανείς επιπτώσεις σε πολλά πεδία. Αν, για παράδειγμα, μια αγροτική περιοχή ερημώνεται και εγκαταλείπεται, αν δεν υπάρχουν άνθρωποι και εργαζόμενοι να φροντίσουν χωράφια, δεν υπάρχουν και δημοτικές ή κατά τόπους αρχές, οι οποίες θα μεριμνήσουν για αποψιλώσεις, καθαρισμούς, αρδευτικά έργα και υποδομές, και πάει λέγοντας.
Θα πει κάποιος: «Μα, αυτές οι φωτιές δεν άναψαν σε αγροτικές περιοχές». Εδώ ξεκινά μια άλλη συζήτηση, για την οικιστική πολιτική, τις δομές και υποδομές σε περιοχές όπου ξεφυτρώνουν σπίτια και επαύλεις με μαγικό τρόπο, για τις ευθύνες δημοτικών και περιφερειακών αρχών και, φυσικά, για τις ευθύνες των πολιτών.
Το ένα φέρνει το άλλο και εν τελεί καταλήγουμε στο ότι πολλά διοικητικά μοντέλα, Καποδίστριες, Καλλικράτηδες και όπως αλλιώς τα ονομάσει κανείς, ήταν μεταρρυθμίσεις τεχνητές και «φορετές», ασύμβατες με την κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα και εν τέλει αναποτελεσματικές και βλαπτικές.
Στην ουσία, έστω και αν δεν το παραδέχεται κανείς, σήμερα επιχειρούνται διορθώσεις σε αυτές τις δομές, είναι όμως εμβαλωματικές και στην ουσία τρέχουν πίσω από την καταστροφή (και τις πυρκαγιές).
Η διαπίστωση είναι απλή: Εγκαταλείφθηκε η γη και αυτό που συμβαίνει τώρα είναι (εν μέρει) αποτέλεσμα της εγκατάλειψης. Ενα είδος εκδίκησης.
Δεν είναι φυσικά η μόνη παράμετρος, είναι όμως και αυτό ένα μέρος του προβλήματος.