Πολλοί μπορεί να τη μίσησαν, αλλά (στ’ αλήθεια) ουδείς την ξεφορτώθηκε και όπως όλα δείχνουν, δύσκολα θα την ξεφορτωθούμε, για αρκετό καιρό ακόμη. Ο λόγος για την «τρόικα», την ομάδα των εκπροσώπων των δανειστών μας στα χρόνια των μνημονίων και των μεταμνημονίων, που από τριμερής εξελίχθηκε σε κουαρτέτο με την προσθήκη του ESM, αναβαπτίστηκε σε «θεσμούς» όταν τους μετακομίσαμε στο Χίλτον επί ΣΥΡΙΖΑ, «απελευθερώνοντας» από τις «δυνάμεις κατοχής» τους διαδρόμους των ελληνικών υπουργείων, και κατέληξε στους μεταμνημονιακούς επόπτες τού σήμερα.
Επί της ουσίας, όμως, η ομάδα των τεχνοκρατών αυτών παρέμεινε στη συλλογική μνήμη ως η παλιά τρόικα της πρώτης μνημονιακής περιόδου που μετέφερε –και επέβαλλε– τις απαιτήσεις των πιστωτών, στην οποία εκείνο που αλλάζει αδιάκοπα είναι η εναλλαγή στελεχών. Οπως μάλιστα λένε μεταξύ αστείου και σοβαρού ξένα στελέχη στους διαδρόμους των Βρυξελλών και όχι μόνο, η Ελλάδα της κρίσης αποδείχθηκε το πόστο πάνω στο οποίο έχτισαν… βιογραφικό αρκετοί τεχνοκράτες, οι οποίοι παρέλασαν από τα ελληνικά υπουργεία όλα αυτά τα χρόνια για να μεταπηδήσουν μετά σε καλύτερες θέσεις στις υπηρεσίες τους.
Το θυμήθηκα με αφορμή την ανακοίνωση από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας του νέου επικεφαλής της ομάδας για την Ελλάδα. (Θα είναι ο Ολλανδός Μάρτιν Μπάιστερμπος, ο οποίος διαδέχθηκε τον Ιταλό Φραντσέσκο Ντρούντι, που όπως λένε οι παροικούντες στην ΕΚΤ, «ηγήθηκε ακούραστα της ομάδας της ΕΚΤ για την Ελλάδα τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια»). Ο κ. Μπάιστερμπος έχει εκτενή πείρα στην παρακολούθηση και μελέτη χωρών και σε αποστολές σε χώρες οι οικονομίες των οποίων βρέθηκαν σε κρίση, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, της Ελλάδας, της Λετονίας και της Πορτογαλίας. Υπό τις νέες του αρμοδιότητες, πλέον θα γράψει στο βιογραφικό του και την Ελλάδα και μάλιστα σε μια περίοδο-φωτιά: την post-Covid περίοδο, που η ελληνική οικονομία θα πασχίζει να συναντήσει την ανάκαμψη ύστερα από μια νέα ύφεση, η οποία φέτος θα προσεγγίσει το 10%.
Νέοι καιροί, νέες προκλήσεις με έναν κοινό όμως παρονομαστή: την Ελλάδα σε κρίση.
Πίσω στις μακρινές εποχές του 2010, ένα άλλο στέλεχος της τρόικας «συνταξίδευε» με μια (ανυποψίαστη ακόμη τότε για το ποιος ήταν ο συνομιλητής της) δημοσιογράφο σε ασανσέρ του υπουργείου Οικονομικών για λιγότερο από ένα λεπτό (όσο κάνει για να κατέβει κανείς από τον 6ο στο ισόγειο). Τον βλέπει ξένο η δημοσιογράφος και με το θάρρος του επαγγέλματος προσπαθεί να πιάσει κουβέντα (δεν ξέρεις ποτέ τι βγάζουν τέτοιες κουβέντες) για τι άλλο; Για τη δημοσιονομική κρίση στην χώρα. Κάτι λέει αυτός, κάτι λέει εκείνη για το έλλειμμα, που το αναθεωρούσαμε τότε κάθε 24ωρο, και εκείνος ψιλολακωνικός, χαιρετώντας την πέταξε την ατάκα.
«Οπως σε όλες τις περιπτώσεις, έτσι και στην Ελλάδα ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες».
Τότε με τα θηριώδη δημοσιονομικά –και όχι μόνο– προβλήματα, λίγη σημασία έδωσε η συνάδελφος.
Σήμερα όμως, ύστερα από χρόνια, εκείνη η ατάκα άφηνε να εννοηθεί καθαρά πως η τρόικα, όταν προσγειώθηκε στην Ελλάδα, δεν θα άφηνε τίποτα και καμία λεπτομέρεια στην τύχη, θα σήκωνε πέτρες και κιτάπια στο ελληνικό δημοσιονομικό σύμπαν προκειμένου να καθαρίσει το τοπίο. Με στόχο, όταν «πέσουν» τα δισεκατομμύρια των δανεικών στη χώρα, να είναι ακλόνητες οι διασφαλίσεις ότι η Ελλαδίτσα των Greek Statistics και των δημοσιονομικών απογραφών (μην τα ξεχνάμε και αυτά, στο ακόμη πιο μακρινό 2004) δεν θα βγάλει και άλλα φασούλια, διασύροντας μεταξύ άλλων και τους ίδιους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αυτή η λογική ισχύει και σήμερα. Και την πρεσβεύουν όλα τα στελέχη κα τα μεγαλοστελέχη που πέρασαν από την Ελλάδα σε δύσκολες, πολύ δύσκολες, αφόρητα δύσκολες αλλά και πιο εύκολες περιόδους. Σύμφωνα με τη λογική τους στην Ελλάδα δεν αφήνεις τίποτα στην τύχη, γιατί κάτι που σου φαίνεται λεπτομέρεια σήμερα, αύριο μπορεί να είναι η αρχή μια νέας κρίσης.
Από τον διάσημο Μr. Blue Eyes (τον Πολ Τόμσεν) μέχρι την Ντέλια Βελκουλέσκου, τον Ντέκλαν Κοστέλο και πολλά άλλα στελέχη των θεσμών που συμμετείχαν στις μαραθώνιες αξιολογήσεις, οι οποίες διαρκούσαν πολλές φορές μήνες και μήνες μέχρις ότου βγάλει λευκό καπνό κάποιο Eurogroup, οι εμμονές ακόμη και σε μικρά (κατ’ εμάς) θέματα ήταν κοινός τόπος.
Ηταν τέτοια η κακή φήμη της χώρας –στη σκιά των πολλών πολιτικών θρίλερ που εξελίχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στο προσκήνιο, αλλά και στο παρασκήνιο γύρω από την Ελλάδα– που και εκείνα τα στελέχη κατηγορήθηκαν, δικαίως ίσως για ορισμένους, για «παιχνίδια», αλλά και εξάντληση της αυστηρότητάς τους με παράλογες απαιτήσεις.
Μην ξεχνούμε βέβαια από την άλλη πλευρά ότι επί τρόικα καταφέραμε να αντιληφθούμε ως Κράτος τι πληρώνει ο κρατικός προϋπολογισμός ως μισθοδοσία, όπως επίσης και ότι είχαμε ένα ολόκληρο νησί γεμάτο….τυφλούς στους οποίους χορηγούνταν αθρόα επιδόματα.
Περσινά, ξινά σταφύλια όλα αυτά τώρα πια, αλλά στη νέα φάση που μπαίνουμε, με ανοικτά όλα τα μέτωπα στην οικονομία τους επόμενους μήνες, τα διδάγματα της περιόδου εκείνης, καλό θα είναι να μην τα ξεχάσουμε.
Στην επόμενη μέρα, κανείς δεν θα χαριστεί στη χώρα που, όσο και να έχει αποκαταστήσει την αξιοπιστία της, παραμένει συνώνυμο της κρίσης στο θυμικό των Ευρωπαίων και αυτό είναι δύσκολο να το αλλάξει ακόμη και η Covid.
Και επειδή είναι βέβαιο ότι –ούτως ή άλλως– ατύπως η εποπτεία των πιστωτών στην Ελλάδα θα τελειώσει προς τη… δύση του 21ου αιώνα (κάπου εκεί αποπληρώνουμε τα δάνεια της διάσωσης με τα σημερινά δεδομένα), να είμαστε βέβαιοι ότι τίποτα δεν πρόκειται να αφεθεί στην τύχη την επόμενη μέρα.
Και μπορεί τα στελέχη να αλλάζουν, οι προκλήσεις και οι καιροί να αλλάζουν, αλλά η ελληνική οικονομία παραμένει σε κρίση και έχει πολλά να αποδείξει ακόμη.
Στα επόμενα –μακάρι όχι και στα μεθεπόμενα– δέκα χρόνια.