Λίγες μέρες μετά την επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στη ΔΕΘ και τις αναφορές του στο Σχολείο που οραματίζεται, η ΔΑΚΕ εκπαιδευτικών εξέδωσε μια «πολύ σκληρή» ανακοίνωση, όπως θεώρησαν πολλοί. Σ’ αυτήν, τα στελέχη της προσκείμενης στη ΝΔ παράταξης καταδίκασαν τη στάση του αρχηγού του κόμματός τους, θεωρώντας ότι αδιαφορεί για το δημόσιο σχολείο, την άμβλυνση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, τάσσεται υπέρ μιας επιλεκτικής εκπαίδευσης (σχολεία Αριστείας και ιδιωτικά) και αποσιωπά τις περικοπές κονδυλίων και μισθών. Εκτίμησαν ότι η αύξηση της αυτονομία του Σχολείου, οδηγεί σε «διαρκές κυνήγι πόρων» και στη διδασκαλία «δεξιοτήτων», που δήθεν αποκόπτουν την εκπαίδευση από «την ανθρωπιστική παιδεία» και απέρριψαν, βέβαια, την αξιολόγηση. Τέλος, δήλωσαν μετ’ επιφάσεως ότι θα σταθούν «απέναντι στα σχέδια υποβάθμισής και διάλυσης της δημόσιας εκπαίδευσης», που απεργάζεται η σημερινή και, το σπουδαιότερο, «όποια μελλοντική κυβέρνηση».
Η ΝΔ δεν φαίνεται να θορυβήθηκε ιδιαίτερα από την σχετική ανακοίνωση, αφού δεν έλαβα μέτρα εναντίον όσων την συνέταξαν, όπως αντιθέτως έπραξε στην γνωστή περίπτωση της «αντιγραφής». Απλά, λίγες μέρες μετά την έκδοσή της, ο κ. Μητσοτάκης επισκέφτηκε όλως τυχαίως ένα δημόσιο σχολείο, όπου έμπλεξε το εγκώμιο των εκπαιδευτικών. Αν αληθεύουν όσο γράφτηκαν στον τύπο, η Διευθύντριά του ανήκει στα στελέχη της ΔΑΚΕ που «έφριξαν» με την ανακοίνωση, αλλά αυτό μπορεί να εκληφθεί ως αναμενόμενο ή φυσιολογικό. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν αλλάζει τη στάση της ΝΔ, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως προσπάθεια αποφυγής της όποιας «σύγκρουσης».
Μέχρι εδώ τα πράγματα δείχνουν σχεδόν φυσιολογικά. Θα μπορούσε, μάλιστα, κάποιος καλοπροαίρετος παρατηρητής να αποδώσει την σχετική ανακοίνωση και το περιεχόμενό της στην «ανεξαρτησία» του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού. Αυτό υπαινίσσονται, τουλάχιστον, όσοι την επικρότησαν – κυρίως αντίθετων παρατάξεων – και υιοθετούν το περιεχόμενό της. Εξάλλου, όσα αυτή καταγγέλλει για την κατάσταση του Σχολείου και των Εκπαιδευτικών έχουν βάση και δεν είναι καθόλου καινούρια. Επιπλέον, αποτελούν τον κοινό παρονομαστή των κατά καιρούς αιτημάτων και της ρητορικής του συνόλου των εκπαιδευτικών παρατάξεων, ανεξάρτητα κομματικού, πολιτικού και ιδεολογικού προσανατολισμού.
Στη συγκεκριμένη ανακοίνωση, όμως, πραγματοποιήθηκε μια σημαντική υπέρβαση, που από μόνη της φωτίζει έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που, μέχρι σήμερα, ματαιώνει κάθε εγχείρημα μεταρρύθμισης του Σχολείου: ποιος πραγματικά κάνει κουμάντο στην Εκπαίδευση, για να μην πούμε στο Ελληνικό Κράτος.
Για να διερευνήσουμε τον παράγοντα αυτόν, βοηθά σημαντικά ο περιπαικτικός χαρακτηρισμός που δόθηκε στην ανακοίνωση από παλιές συνδικαλιστικές «καραβάνες» του σ.κ. των εκπαιδευτικών, ως ανακοίνωση Μ-Λ ΔΑΚΕ ή ΔΑΚΕ μ-λ, κατ’ αναλογία με τα προθέματα που έθεταν παλαιότερα στο ΚΚΕ δύο μικρά μαοϊκά κόμματα. Πράγματι, το περίεργο αρκτικόλεξο που προκύπτει, έχει βάση. Γιατί σ΄ αυτήν τα στελέχη της ΔΑΚΕ ευθυγραμμίζουν ολοκληρωτικά τον λόγο τους μ’ αυτόν των πλέον ριζοσπαστικών- αριστερών – εξωκοινοβουλευτικών παρατάξεων. Με άλλα λόγια, με τον σκληρό πυρήνα του εκπαιδευτικού συνδικαλισμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες. Δηλαδή, το λόγο της άρνησης κάθε εκπαιδευτικής αλλαγής, όπως προσφάτως ανακάλυψε ακόμα κι ο κ. Λιάκος, μετά την εμπειρία που είχε ως επικεφαλής Ομάδας Εργασίας για την εκπαίδευση, που συγκρότησε η παρούσα ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Αποκαλυπτικό για τη σχετική τους πρόθεση δεν είναι όσα καταμαρτυρούν στις αναφορές ή παραλείψεις του κ. Μητσοτάκη για το δημόσιο Σχολείο, αλλά ότι στην κατακλείδα της ανακοίνωσης τον καλούν να έχει «ξεκάθαρη τοποθέτηση»: βαδίζει «στον δρόμο που χάραξε» η Διαμαντοπούλου κι ο Σημίτης; Και θέτουν το ερώτημα αυτό, επειδή εκτιμούν ότι οι αναφορές του στο «θολό» και «εύηχο εφεύρημα της αυτονομίας» οδηγούν σε «κατηγοριοποίηση και μοιραία στο κλείσιμο σχολείων» και γενικότερα στην «ακραία αντιλαϊκή πολιτική» προηγούμενων «αποτυχημένων κυβερνήσεων». Το επίθετο νεοφιλελεύθερη για την ώρα παραλείπεται. Αν υπήρχε και κρύβαμε το αρκτικόλεξο ΔΑΚΕ, ο μέσος εκπαιδευτικός εύκολα θα νόμιζε ότι γράφτηκε από κάποια αριστερίστικη παράταξη.
Όμως, για τον πολίτη, που δεν είναι εξοικειωμένος με το συνδικαλιστικό λόγο των εκπαιδευτικών, εγείρετε εύλογο ένα ερώτημα: τι οδήγησε τα στελέχη της ΔΑΚΕ σε μια σκληρή, απειλητική θα λέγαμε, ανακοίνωση εναντίον τους αρχηγού τους, όταν το κόμμα τους κερδίζει έδαφος, και τι υπαγόρευσε τη χλιαρή αντίδραση της ΝΔ;
Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στο πεδίο της διαπάλης για τον έλεγχο της εκπαίδευσης. Τα στελέχη της ΔΑΚΕ – Εκπαιδευτικών, ως μια από τις επιμέρους εξουσίες στο εσωτερικό του σ.κ., με τη συγκεκριμένη ανακοίνωση είχαν δύο στόχους. Από τη μια, ταυτιζόμενοι πλήρως με το κυρίαρχο λόγο του συνδικαλισμού των εκπαιδευτικών, να εξασφαλίσουν ότι θα εξακολουθούν να συμμετέχουν ισότιμα με τα υπόλοιπα μέλη της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας στον έλεγχο της Διοίκησης της Εκπαίδευσης – όπως αυτός πραγματοποιείται δεκαετίες τώρα – ακόμα κι όταν γίνει κυβέρνηση η ΝΔ. Από την άλλη, να πραγματοποιήσουν επίδειξη δύναμης προς τον αρχηγό του κόμματός του, στέλνοντάς του το μήνυμα ότι δικαιούνται να οριοθετούν όσα λέει το κόμμα τους για το Σχολείο. Κι αυτό, επειδή έχουν ήδη οικοδομήσει τέτοιες συμμαχίες στο εσωτερικό του σ.κ., που θα τους επιτρέψουν να παραμείνουν στις θέσεις τους ακόμα κι όταν ο αρχηγός χάσει τη δική του. Για την ώρα, μοιάζει να «ελήφθη το μήνυμα» και να γίνεται σεβαστό. Τουλάχιστον, εν μέρει.
* Ο Νίκος Σαλτερής είναι επίτιμος σχολικός σύμβουλος Δ.Ε. και συγγραφέας