Το μοναδικό πράγμα που έχει κοινό η Αθήνα με το Σάο Πάουλο είναι η κατάσταση στους δρόμους. Ακινητοποιημένα αυτοκίνητα σε ώρες αιχμής, κίνηση και βαβούρα στο κέντρο της πόλης, υποχρηματοδότηση και εγκληματική αμέλεια στα θέματα δημοτικής συγκοινωνίας, ελάχιστο πράσινο και μπόλικο γκρι. Αυτά τα προηγούμενα χρόνια. Όχι για την Αθήνα, η κατάσταση στην ελληνική πρωτεύουσα παραμένει ίδια. Για το Σάο Πάουλο μιλάμε. Ο νυν δήμαρχος της βραζιλιάνικης μεγαλούπολης αποφάσισε να κάνει κάτι που στην Ελλάδα έκανε πριν 12 χρόνια η Καρδίτσα. Έδωσε προτεραιότητα, δηλαδή, στα ποδήλατα. Συγκεκριμένα, χάραξε στο οδόστρωμα λωρίδες για ποδήλατα και ΜΜΜ, πλάτυνε τα πεζοδρόμια και περιόρισε την κίνηση των αυτοκινήτων σε ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα ασφάλτου.
Μεγάλωσα στην Καρδίτσα και έζησα τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής μου δίπλα σε λιβάδια και μεγάλες αναξιοποίητες εκτάσεις. Τώρα, η περιοχή αυτή θεωρείται, σχεδόν, το κέντρο της πόλης. Η πιο σημαντική απόφαση πάρθηκε το 2003, όταν η Καρδίτσα αποφάσισε να γίνει η πρώτη ελληνική αστική κοινότητα που είχε οργανωμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμου. Από τα 2.5 χιλιόμετρα τότε, σήμερα βρισκόμαστε στα 7 μέσα στην πόλη κι άλλα 10 σε περιαστικό περιβάλλον. Τότε, ακόμη και σήμερα μάλιστα, έβλεπες πολύ κόσμο να γκρινιάζει γιατί θα άλλαζε τη συνήθειά του να τριπλοπαρκάρει στο κέντρο. Τώρα απλά διπλοπαρκάρει σε άλλες οδούς. Με τα χρόνια, οι δημότες αγκάλιασαν τα ποδήλατα και, πλέον, όποιος γνωστός μου περνά από την πόλη έχει να λέει για την «Κοπεγχάγη της Ελλάδας» (για να γίνουμε Άμστερνταμ χρειάζονται άλλα πράγματα, παράνομα).
Το ίδιο κάνει και ο νυν δήμαρχος του Σάο Πάουλο. Η αρχική αντίδραση των κατοίκων της πόλης ήταν η απαξίωση. Η μεσαία τάξη προτιμούσε να συνεχίσει την άνεση του αυτοκινήτου κι ας έπρεπε να σπαταλήσει διπλάσιο από τον ήδη αυξημένο χρόνο που απαιτούνταν για τη μετακίνησή του. Η ελίτ χρησιμοποίησε ελικόπτερα (!) για τη μετακίνησή της (το Σάο Παουλο έχει ένα απίστευτο ρεκόρ: Είναι η πόλη με τον μεγαλύτερο στόλο ελικοπτέρων για ιδιώτες σε όλο τον πλανήτη). Τώρα, όμως, με τον Φερνάντο Χαντάντ στο τιμόνι του Σάο Πάουλο αλλάζει άρδην η συμπεριφορά των κατοίκων και η πρωτοκαθεδρία του αυτοκινήτου αμφισβητείται έντονα. Κι όλα αυτά φανταστείτε τα σε μία πόλη με πληθυσμό 20 εκατομμυρίων. Δυο Ελλάδες δηλαδή.
Συνάντησα τον Φώτη Αλεξάκο, νυν δήμαρχο Καρδίτσας, στο Γαλλικό Ινστιτούτο λίγες ώρες πριν. Ήταν εκεί για να προλογίσει την ταινία Bikes vs Cars. Εξαιρετικά εύστοχη επιλογή των διοργανωτών ως προς το πρόσωπο που θα έκανε την εισαγωγή σε ένα τέτοιο θέμα. Ο ίδιος πηγαίνει στη δουλειά του με το ποδήλατο και, όπως, αποκάλυψε σχεδιάζει την επέκταση του δικτύου στη θεσσαλική πόλη.
Υπάρχουν μέρη στον κόσμο που κάθε 4 λεπτά της ώρας ένας ποδηλάτης πέφτει θύμα ατυχήματος (Τορόντο). Ζούμε σε πόλεις που είναι αποκλειστικά σχεδιασμένες για αυτοκίνητα, ούτε για τραμ, ούτε για τρένο, ούτε για ποδήλατα. Στο Λος Άντζελες, το 70% των δρόμων χρησιμοποιείται για την στάθμευση των αυτοκινήτων. Στην Ευρώπη, 30 εκατομμύρια κόσμου πάσχουν από διαταραχές που σχετίζονται με την ηχορύπανση από το κυκλοφοριακό. Το 2020, θα έχουμε δύο δισεκατομμύρια αυτοκίνητα στους δρόμους. Στην Κίνα, το ποσοστό των ποδηλατών μειώθηκε στο μισό σε μόλις λίγα χρόνια. Αν θέλετε να μάθετε κι άλλα ενδιαφέρονται στοιχεία για το θέμα, εάν θέλετε να ακούσετε για το πώς η General Motors εξαγόρασε στο παρελθόν εταιρείες και με μικρά θυγατρικά οχήματα έκανε lobbying ώστε να μην κατασκευάζονται λεωφορειολωρίδες στην Αμερική, εάν θέλετε να πάρετε μια γεύση για το πόσο σημαντική είναι η επόμενη δεκαετία στο θέμα του αστικού περιβάλλοντος και στο πώς κινούμαστε μέσα σε αυτό, τότε δείτε την ταινία Bikes VS Cars. Προβάλλεται από σήμερα στον Δαναό και σε 11 άλλες πόλεις σε όλη τη χώρα.