Σε κάθε εποχή είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να αφουγκραστείς τους ψίθυρους του παρελθόντος, να ξεδιαλύνεις τις ιαχές τού μέλλοντος. Ο θνητός ισορροπεί -πάντα ριψοκίνδυνα- στο παρόν ∙ σε αυτό το στιγμιαίο, που μόνο εκείνο εγγυάται δειλά μια έστω πρόσκαιρη βεβαιότητα. Πίσω και μπρος μόνον κενό.
Πολύ περισσότερο σε περιόδους μεταβατικές, τότε, που η ιστορία εκτινάσσει το διάβα της προς απροσδιόριστες κατευθύνσεις, αφήνοντας κατά μέρος την κανονικότητα, που οριοθετεί τη συνήθεια και την ασφάλεια του μέσου ανθρώπου. Εκσφενδονίζει λάβα ανατροπής προς κάθε μεριά.
Η κοινωνία, που βιώνει αυτή τη φάση, έρχεται αντιμέτωπη, αναμετράται, με τις ίδιες της τις αρχές. Η συνοχή της δοκιμάζεται αφόρητα σε σημείο, που τίποτα δεν αποτελεί πλέον κανονικότητα ∙ κάθε τι είναι πιθανόν. Είναι τότε, που το παρόν γίνεται κοφτερό ξυράφι∙ μια επίπονη και συχνά δραματικά δυσάρεστη ακροβασία ανάμεσα σε θάνατο και τοκετό.
Το απευκταίο είναι το σενάριο της αγκύλωσης. Όταν η κοινότητα των θνητών στην πλειοψηφία τους αρνούνται και αγνοούν την ιστορική ροπή, αγκαλιάζοντας με πάθος και νοσταλγία το πριν, στυλώνοντας χωρίς καμιά τύχη τα πόδια σε μάταιη αντιπαράθεση με τον χρόνο.
Ο ρους είναι αναπότρεπτος. Ακατάβλητος.
Το απατηλό σφιχταγκάλιασμα της συνήθειας ένα κολασμένο άλμα στην άβυσσο της πιο βίαιας και κατακλυσμιαίας κατάρρευσης. Τότε η κοινωνία βιώνει «απώλεια στήριξης» και παραιτείται στο φυγόκεντρο απειράριθμων εγωισμών, που βυθίζονται σε μια αφόρητη ασυνεννοησία. Συναπαντώνται στο βασίλειο της ανοησίας.
Παρατηρώ γύρω. Στα πρόθυρα της χώρας μου φλόγες απλώνονται αγέρωχα και αδηφάγα, κατατρώγοντας ολόκληρες πατρίδες κάποιων άλλων, που νοικοκυραίοι κάποτε, τώρα συσσωρεύονται σε μπουλούκια δυστυχίας και απανθρωπιάς. Κάποιοι από εμάς καμώνονται, ότι δε βλέπουν. Στρέφουν ματιές «μακρύτερα». Αλαζονικά αποστρέφονται το τώρα και με υποκρισία έκδηλη ξερνούν στην εύθραυστη συμβίωση το πύον της «αγκύλωσης».
Κι όμως είναι φανερό. Ο κόσμος μας αλλάζει. Όχι με βήματα στρωτά, μήτε με σκέψη δομημένη. Είναι η ώρα, που ο χρόνος επιταχύνεται σφοδρά και αποστραγγίζει το παρελθόν για ένα μέλλον δίχως δεδομένα. Κι αν χωρίς πυξίδα πορευτούμε, αν αγαλλιάσουμε στην εθελοτυφλία της επαναφοράς στο πρότερο, τότε, όταν θα είναι πολύ αργά, θα αντιληφθούμε ότι, ο αιώνας μας τώρα αλλάζει…
Εκείνο το “millennium”, που γιορτάσαμε κάποτε. Μόλις ανέτειλε…