Θυμόσαστε πόσο σπουδαίος ήταν πάνω στο θρανίο, όταν ξεσήκωνε την τάξη του; Δεν νομίζω ότι υπήρχε καταλληλότερος ηθοποιός να ενσαρκώσει αυτόν τον δάσκαλο. Και τελικά ο Νιλ, ο καλύτερος μαθητής του αυτοκτονεί. Βιώνει ένα δραματικό κοντράστ συναισθημάτων, μεταξύ ελευθερίας και καταπίεσης και δίνει ένα οριστικό τέλος. Ποιος ήταν ο βασικός υπεύθυνος στην πραγματικότητα; Ο ολοκληρωτικός συντηρητισμός του πατέρα του ή μήπως η πέρα από τα όρια απελευθέρωση που προσέφερε η ποίηση του δασκάλου;
Όσοι είναι δάσκαλοι μπορεί, κάποια στιγμή, να βρέθηκαν στη δύσκολη θέση του Ρόμπιν Γουίλιαμς στην ταινία. Μπορεί να ανησύχησαν βλέποντας κάποιο παιδί να «ξεφεύγει» και ένα μέρος της ευθύνης να το φέρουν οι ίδιοι με την «ποίησή» τους.
Πολλές ταινίες του (πολύ χαρακτηριστική ο Jack, 1996) πραγματεύτηκαν το παιδί που ζει πάντα στις συνειδήσεις μας. Αυτό που ορίζει πάντα τον χώρο μέσα μας και μπαινοβγαίνει στις πόρτες του υποσυνείδητου. Έτσι μάλλον εξηγείται και η αιτία της κατάθλιψης για πολλούς ανθρώπους. Γιατί μόνο η βιολογική παθογένεια και η κληρονομικότητα δεν μπορούν να απαντήσουν πειστικά στο ερώτημα. Ίσως αυτές είναι που φουντώνουν την «παιδικότητα» σε κάθε άνθρωπο που βλέπει τη ματαίωση ή το ανανταπόδοτο να τον οδηγεί στην παραίτηση.
Λένε πως οι πιο δημιουργικοί και εξωστρεφείς άνθρωποι είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στο ανικανοποίητο και στη ματαίωση. Γι' αυτό η τέχνη, το γέλιο και η «ποίηση» αποτελεί γι΄ αυτούς την απέλπιδα προσπάθεια για «ανακατασκευή» της πραγματικότητας που τους βασανίζει. Το «παιδί» είναι μέσα τους μια πρωτογενής εσωτερική δύναμη που τους ζητά συνεχώς, και με εκβιαστική επιμονή, να αλλάξουν τον κόσμο. Όταν όλες οι προσπάθειες αποτύχουν, τότε ξεκινά το οδυνηρό ταξίδι της κατάθλιψης που θα οδηγήσει στο απόλυτο αδιέξοδο.
Ας υποθέσουμε λοιπόν, πως ο πάντα γελαστός Ρόμπιν μπορεί να συνέπεσε σε παράλληλα μονοπάτια με τις ταινίες του ή και να τις επιδίωξε κιόλας. Ποιος ξέρει, μπορεί να κουβαλούσε πάντα μέσα του τον μικρό Νιλ που δεν άντεξε άλλο το βάρος της καταπίεσης ενός σκληρού «πατέρα», μιας δεσποτικής αποκρουστικής πραγματικότητας, που δεν μπόρεσαν να διώξουν ποτέ ούτε τα πολλά χρήματα ούτε το λαμπερό περιβάλλον του Χόλιγουντ.
Εδώ η αφήγηση δείχνει πως ο σπουδαίος δάσκαλος οφείλει πάντα να επωμίζεται μέσα του τη μοίρα του πιο αληθινού μαθητή του…
«Δεν διαβάζουμε και δεν γράφουμε ποίηση γιατί είναι χαριτωμένη. Διαβάζουμε και γράφουμε ποίηση γιατί είμαστε μέλη της ανθρώπινης φυλής. Και η ανθρώπινη φυλή είναι γεμάτη πάθος. Και η ιατρική, η νομική, οι επιχειρήσεις, η μηχανική, αυτά είναι ευγενείς ασχολίες και απαραίτητες για την διατήρηση της ζωής. Αλλά η ποίηση, η ομορφιά, το ρομάντζο, η αγάπη, αυτά είναι (τα πράγματα) για τα οποία μένουμε ζωντανοί».
(από τον «Κύκλο των χαμένων ποιητών»…)