Στην ταινία «Νυχτερινός Ανταποκριτής», ο Τζέικ Τζίλενχαλ υποδύεται έναν τύπο που η δουλειά του είναι να μαγνητοσκοπεί υλικό από δυσάρεστα και τραγικά συμβάντα. Έχει ένα αστυνομικό σκάνερ και περιμένει. Έγινε δυστύχημα, ληστεία, δολοφονία; Αρπάζει την κάμερα και τρέχει. Όσο πιο σκληρές οι εικόνες που θα καταγράψει, τόσο πιο καλά θα τον πληρώσει ο τηλεοπτικός σταθμός με τον οποίο συνεργάζεται. Και μετά, την ώρα που εσύ τρως βλέποντας τηλεόραση, ο σταθμός θα σου σερβίρει τα πλάνα προειδοποιώντας μ’ ένα: προσοχή, σκληρές εικόνες.
Στην πραγματικότητα, τα media δεν χρειάζεται πια να πληρώνουν τέτοιους ανταποκριτές. Το Διαδίκτυο είναι γεμάτο από εικόνες ωμής πραγματικότητας και βίντεο που σοκάρουν, τα οποία προσφέρονται τζάμπα. Ένας τρελός παίρνει ένα φορτηγό και πατάει ανθρώπους, έχουν σηκωθεί τριάντα κινητά με τη μία, το καταγράφουν και το ρίχνουν στο διαδίκτυο. Έχεις τριάντα διαφορετικές λήψεις με τη δολοφονική πορεία του φορτηγού κι άλλες τόσες με τον κόσμο που τρέχει πανικόβλητος δίπλα σε πτώματα. Όποιος θέλει τσιμπάει ό, τι θέλει απ’ το Διαδίκτυο και το δείχνει σ’ ένα κανάλι και σ’ ένα site.
Μια μέρα μετά το μακελειό στη Νίκαια, το Ανώτατο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο (CSA) κάλεσε τα οπτικοακουστικά μέσα στη Γαλλία να επιδείξουν «προσοχή κι αυτοσυγκράτηση, να προστατεύουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την οδύνη των προσώπων». Κι αυτό, επειδή πρόβαλαν κατά τη διάρκεια της νύχτας ερασιτεχνικά βίντεο με φρικιαστικές λεπτομέρειες απ’ το συμβάν.
Προφανώς, αυτή είναι η σωστή αντίδραση. Πρόκειται για δημοσιογραφική δεοντολογία. Ένας σοβαρός δημοσιογράφος δεν πρέπει να πετάξει στα μούτρα του τηλεθεατή την φρίκη τόσο ωμά και απροκάλυπτα. Τυχαίο είναι που στις αρχαίες τραγωδίες, ποτέ δεν έδειχναν τους φόνους επί σκηνής; Τι θα μου προσφέρει να δω από κοντά ένα διαμελισμένο πτώμα;
Δυστυχώς όμως, όσες συστάσεις και να κάνει μια ανώτατη ραδιοτηλεοπτική αρχή, κανείς δεν προστατεύεται πια απ’ την καταγραφή και αναμετάδοση της σκληρότητας που μας περιβάλλει. Γίνεται ένα μακελειό, όπως αυτό στη Νίκαια. Σε λίγη ώρα, θέλεις δεν θέλεις, η εικόνα ενός δρόμου γεμάτου πτώματα θα είναι διαθέσιμη ιντερνετικά. Θα μπορείς να τη δεις στο youtube ή θα έρθει μπροστά σου, άθελά σου, καθώς χαζεύεις το timeline στο twitter ή τον τοίχο σου στο facebook.
Είναι μια ενημέρωση νέου τύπου στην οποία συμμετέχει κυριολεκτικά όποιος θέλει, όποιος έχει υλικό να διαθέσει. Είναι μια ενημέρωση χωρίς κανόνες και όρια και χωρίς φίλτρο, μια ανεξέλεγκτη αναμετάδοση πληροφοριών που απ’ τη μια βοηθάει να σταματήσουν πραξικοπήματα (όπως είδαμε στην Τουρκία) απ’ την άλλη όμως μπορεί να σου ρίξει στην οθόνη κι ένα πολτοποιημένο πρόσωπο θύματος ή το πτώμα που βγάζουν μέσα από ένα μάτσο λαμαρίνες που κάποτε ήταν αμάξι.
Υ.Γ.: Η δημοσιογραφία αναδιαμορφώνεται. Όπως την ξέραμε, τέλειωσε. Είμαστε όλοι δημοσιογράφοι.