Ό,τι δουλειά και να παρουσιάσει η Αννα Κοκκίνου -για μένα το θηλυκό αντίστοιχο του Λευτέρη Βογιατζή ως προς την αγάπη, την αφοσίωση, την τελειοθηρική εμμονή της προς την τέχνη της- είναι σημείο αναφοράς για το αθηναϊκό θεατρικό κοινό. Τι να πρωτοθυμηθώ: τις «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού», τις «Ευτυχισμένες μέρες», τη «Λα Πουπέ», το «Ρίττερ, Ντένε, Φος», από τις πιο πρόσφατες παραγωγές της. Από πέρσι, όμως, έχει προσθέσει άλλον έναν σκηνικό άθλο στο ακριβό βιογραφικό της, την παράσταση «Εγώ ο Θουκυδίδης ένας Αθηναίος», μια σπάνια, στη σύλληψη και απόδοσή της, θεατρική απόδοση του έργου του σπουδαίου ιστορικού, μια παράσταση με φουτουριστικά στοιχεία, που εστιάζει στα κλέη του παρελθόντος αλλά και στους σπόρους του κακού, ορατούς στο παρόν. Πάρτε τα παιδιά (εφήβους) και τους φίλους σας και σπεύστε!
Ο Θουκυδίδης από τον 5ο αιώνα π.Χ. εστίαζε στο ότι η πολιτεία και οι πολίτες πρέπει να επιδιώκουν αρχές και αξίες, όπως η «δημοκρατία», η «αξιοκρατία», η «γενναιότητα», η «καλαισθησία», η «ανοιχτότητα», η «καλοσύνη», η «ευτυχία». Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα μ.Χ., σε ποιο βαθμό έχουν κατακτηθεί οι προαναφερθείσες αρχές και αξίες;
Οι λέξεις αυτές- οι αξίες καλύτερα- μέσα στο ερώτημά σας αποκτούν από μόνες τους κάτι δραματικό σχεδόν οδυνηρό. Αλλά έχω μεγάλη εμπιστοσύνη και πίστη.
Γράφει ο Θουκυδίδης: «Σκληροί γίνονται οι υποτελείς, όταν εξεγερθούν εναντίον των εξουσιαστών τους». Φοβάστε μια τέτοια προοπτική ή την εύχεστε;
Παίρνω το μισό, «όταν εξεγερθούν εναντίον των εξουσιαστών τους», και το κάνω: να εξεγερθούν το συντομότερο χωρίς εκδικητικότητα -με ώριμη βούληση και αποφασιστικότητα- παραμερίζοντάς τους και αγνοώντας τους -με καθαρή, διαφορετική σκέψη και άλλη, ζωντανή γλώσσα -άλλες, καινούργιες λέξεις.
«Και οι Θεοί και οι άνθρωποι επιβάλλουν την εξουσία τους στον ασθενέστερο. Αυτός είναι ένας φυσικός νόμος», γράφει ο Θουκυδίδης. Το περίφημο «power to the people» ή κατά το ελληνικότερον «η εξουσία στον λαό» αποτελεί άλλη μία φούσκα;
Δεν γίνεται παρά να τείνει ο άνθρωπος προς το βέλτιστο -να μοχθεί για το καλό, να παλεύει για το δίκαιο. Να έχει στόχο του να γίνει καλύτερος -να επέμβει στη φύση του. Η πάλη αυτή δεν είναι η ουσία της ζωής; Λέει ο Θουκυδίδης, «όσο η φύση του ανθρώπου παραμένει ίδια» -έχει λόγο που βάζει αυτό το «όσο».
Πόσο άπτεται της πραγματικότητας το ρηθέν που κατά κόρον υιοθετούν οι καλλιτέχνες ότι «η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο»;
Είναι Πέμπτη πρωί -χθες βράδυ γύρισα με το τρένο από τη Θεσσαλονίκη- Δευτέρα και Τρίτη ήταν οι πρώτες παραστάσεις του Βιζυηνού. Στο ίδιο κουπέ, ήταν μια σύζυγος στρατιωτικού, ηλικιωμένη, καλοντυμένη και μια αγρότισσα από τα Κουφάλια -κωμόπολη έξω από τη Θεσσαλονίκη -αυτή η τελευταία ήταν στα μαύρα, είχε χάσει τον άντρα της πριν δυόμιση μήνες -έκλαψε. Εγώ ηθοποιός -τους διηγήθηκα ιστορίες -έμαθα από την αγρότισσα ωραία χρήσιμα πράγματα, πως φτιάχνει τον πελτέ. Σε λίγο ξαναγύρισα στο βιβλίο μου: «Ο άνθρωπος κουράστηκε όταν είπε: ‘Τούτα τα πράγματα που αγγίζω και βλέπω και ακούω, τούτα μονάχα είναι αληθινά‘, γιατί τα είδε επιτέλους χωρίς ψευδαισθήσεις, και ανακάλυψε πως αυτά δεν ήταν παρά αέρας, σκόνη κι υγρασία. Και τώρα πρέπει να φιλοσοφεί για τα πάντα, ακόμη και για τις τέχνες, γιατί δεν μπορεί να επιστρέψει παρά από τον ίδιο δρόμο που έφθασε μέχρι εδώ, κι έτσι να ξεφύγει από την κούρασή του με τη βοήθεια της φιλοσοφίας. Πιστεύω πως οι τέχνες θα πάρουν στους ώμους τους το φορτίο που έπεσε από τους ώμους των παπάδων και θα μας οδηγήσουν στο ταξίδι της επιστροφής, γεμίζοντας τη σκέψη μας με την ουσία των πραγμάτων, όχι με τα πράγματα». W.B.Yeats
Τέλος, πάντα ήθελα να σας ρωτήσω, προς τα πού θα στρέφατε τη σφενδόνη σας; Θα μπορούσατε να προβείτε σε μια τέτοια κίνηση μόνο υπό την έννοια της απειλής/προειδοποίησης ή θα μπορούσατε τελικά και να αφήσετε το τεντωμένο έλασμα για να βρει η πέτρα τον στόχο της; Αν ναι, ποιοι οι δυνητικοί σας στόχοι;
Η Μίρκα Γεμεντζάκη όταν πρωτογνωριστήκαμε -πήγα και την βρήκα στον Βόλο -μέσα στο μεγάλο αδιέξοδο που βρισκόμουν σε σχέση με το βασανιστικό ερώτημα ‘τι είναι πραγματικά η αναπνοή για τον ηθοποιό’ μου έδωσε ένα βιβλιαράκι που μου άλλαξε εντελώς τον προσανατολισμό μου -τίτλος του: «Η Τέχνη της τοξοβολίας». Εκεί μέσα μαθαίνει κανείς πως εκεί που στοχεύεις -ο στόχος είναι πάντα ο εαυτός σου. Ε, με αυτή τη σκέψη έχω στραμμένη στον στόχο τη σφενδόνη μου.
«Εγώ ο Θουκυδίδης ένας Αθηναίος»: ΣΦΕΝΔΟΝΗ: Μακρή 4, Μακρυγιάννη, τηλ. 215-51.58.968): Παραστάσεις: Παρ-Σαβ στις 20.00, Κυρ στις 19.00. Από 26/11: Τετ & Κυρ στις 19.00, Παρ & Σαβ στις 20.00. Τιμές εισιτηρίων: €10 – €15 (Παρασκευή: γενική είσοδος €10).