Αυτό που αντιληφθήκαμε τον τελευταίο χρόνο είναι πως η έννοια επιτελικό κράτος δεν συνεπάγεται τον απόλυτο έλεγχο στις διατάξεις και στα ψιλά γράμματα που μπορεί να ψηφιστούν μια νύχτα στη Βουλή, ούτε σε όσα μπορεί να σημαίνει μια υπουργική απόφαση με την οποία ουδείς αρχικά ασχολείται. Το γεγονός όμως ότι πίσω από τέτοιες «λεπτομέρειες» μπορεί να κρύβονται «ελέφαντες» ή αλλιώς τόνοι τσιμέντου που μπορούν να καταστρέψουν παρθένους τόπους, το αντιλήφθηκε η κοινωνία των πολιτών και η καλή δημοσιογραφία — συμβαίνει αυτό όταν κάνει τη δουλειά της.
Kάπως έτσι μπαίνει στον… «πάγο» το mega-hotel στην Αστυπάλαια καθώς εκών άκων και μετά από παρέμβαση του Μαξίμου ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς δεν υπέγραψε την απόφαση προέγκρισης και ανέπεμψε την υπόθεση στις υπηρεσίες του υπουργείου για επαναξιολόγηση στο πλαίσιο του υπό εκπόνηση πολεοδομικού σχεδίου του νησιού.
Τι συνέβη λοιπόν για να φτάσουμε έως εδώ;
Μετά τη θύελλα των αντιδράσεων που προκάλεσε η «προέγκριση» της τουριστικής επένδυσης -του mega project- σε έκταση 1997 στρεμμάτων στην Αστυπάλαια με την κατασκευή ενός ολόκληρου τουριστικού χωριού με δύο κεντρικές ξενοδοχειακές μονάδες και δεκάδες οικίσκους συνολικής δομημένης επιφάνειας 22 στρεμμάτων (δηλαδή 22.000 τ.μ μέτρων), τα πράγματα πάγωσαν.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος ανακοίνωσε ότι η επένδυση δεν έχει πάρει τις τελικές υπογραφές (παρότι η προέγκριση θεωρείται πράσινο φως) και ανέκρουσε πρύμναν. Κι αυτό προκειμένου να κατευνάσει τους κατοίκους που έβλεπαν ότι τα χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα κτιρίων και οι τόνοι μπετόν, θα άλλαζαν τη φυσιογνωμία του νησιού.
Το ζήτημα φαίνεται ότι κλείνει (προς το παρόν) μέχρι την έκδοση τοπικών πολεοδομικών σχεδίων καθώς όπως ενημέρωσε την Τρίτη, τη Βουλή ο υφυπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, δεν υπέγραψε τελικά την απόφαση προέγκρισης της επένδυσης, όπως πρότεινε το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ). Αντ΄αυτού, ανέπεμψε την υπόθεση στις υπηρεσίες του υπουργείου για επαναξιολόγηση στο πλαίσιο του (υπό εκπόνηση) πολεοδομικού σχεδίου του νησιού.
Ανάλογα αιτήματα για mega επενδύσεις στον τουρισμό αφορούν κι άλλα νησιά των Κυκλάδων αλλά και τα Δωδεκάνησα καθώς η ζήτηση από το εξωτερικό για υπηρεσίες πολλών αστέρων είναι ορμητική.
Το φαινόμενο όμως γίνεται πολύπλοκο καθώς οι μεγάλες μονάδες αλλάζουν το τοπίο βίαια. Τα Κυκλαδονήσια ήδη έχουν επιβαρυνθεί και αλλάζουν σε μεγάλο βαθμό από την έκρηξη της δόμησης εξοχικών κατοικιών που κατασκευάζονται για να γίνουν Airbnb ή να πωληθούν ως επενδυτικά ακίνητα σε ξένους ή και Ελληνες ενδιαφερόμενους.
Τι πρέπει να κάνουν οι Δήμαρχοι
Την οδό που πρέπει να ακολουθήσουν οι τοπικές κοινωνίες, αλλά κυρίως οι δημοτικές αρχές έδειξε η περίπτωση της Αστυπάλαιας. Ο δήμαρχος Αστυπάλαιας, Νίκος Κομηνέας, μετά την δέσμευση του υφυπουργού Περιβάλλοντος στη Βουλή ανέφερε: «Είμαστε χαρούμενοι που το υπουργείο αντιλήφθηκε την ουσία του θέματος, ότι μια θετική του απόφαση θα δημιουργούσε προηγούμενο στον πολεοδομικό σχεδιασμό του νησιού».
«Σε δεύτερο όμως επίπεδο», σημείωσε, «οι δήμοι των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων θα πρέπει να αναλάβουμε δράση, καθώς αγοράζονται στα νησιά μας αδιακρίτως μεγάλες εκτάσεις με σκοπό την τουριστική αξιοποίηση.
»Θα καταθέσω πρόταση στην Περιφερειακή Ενωση Δήμων Νοτίου Αιγαίου αλλά και στην Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) να ζητήσουμε από την κυβέρνηση η προώθηση μεγάλων τουριστικών επενδύσεων να μη χρειάζεται μόνο τη θετική γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, αλλά και του κατά τόπους δημοτικού συμβουλίου. Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να έχουν λόγο στην ανάπτυξη των περιοχών τους».
Οι επιπλέον όροφοι της Αττικής
Αυτή την οδό ακολούθησαν προ έτους και οι δήμαρχοι της Αττικής -με πρωταγωνιστές τους δημάρχους της Κηφισιάς και της Βούλας- όταν συνειδητοποίησαν ότι με τις αλλαγές στον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό και τα μπόνους ορόφων που δινόταν στις νέες οικοδομές για να γίνουν «πράσινα» κτίρια, χάνονταν στο βωμό του κέρδους τα χαρακτηριστικά της κηπούπολής στην Κηφισιά, η θέα προς τη θάλασσα στη Γλυφάδα, στη Βούλα και σε όλο το παραλιακό μέτωπο.
Η αντίδραση των τοπικών κοινωνιών σε συνδυασμό με την προσφυγή των δημάρχων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οδήγησε στην αλλαγή της νομοθεσίας που επέτρεπε τις παρεκκλίσεις σε βάρος του περιβάλλοντος που βλέπουμε σε όλη την Ελλάδα.