Oταν ο Στέφανος Κασσελάκης εξελέγη στην προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ, ο βασικός φόβος όσων διαφωνούσαν με την επιλογή ήταν ότι με αυτόν στην ηγεσία, το κόμμα θα αποκοπεί από τις αριστερές ρίζες του. Εναν χρόνο παρά κάτι ημέρες μετά, ο φόβος έχει οριστικά διαψευστεί. Οχι βέβαια γιατί ο Κασσελάκης δεν εσηγήθηκε και ακολούθησε πολιτικές που δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με την Αριστερά, αλλά γιατί ο τρόπος με τον οποίον αποπέμπφθηκε παραπέμπει όχι απλά σε αριστερό, μα σε παραδοσιακό κομμουνιστικό κόμμα.
Αποφάσεις Κεντρικής Επιτροπής, αμφισβήτηση της εγκυρότητάς τους, επιβεβαίωση από την Πολιτική Γραμματεία, αγανακτισμένοι οπαδοί της μίας πλευράς που πολιορκούν τα γραφεία, η εικόνα θυμίζει περισσότερο πλατιά ολομέλεια στην Τασκένδη, παρά εκείνο το σύγχρονο κεντρώο κόμμα που θα έφτιαχνε ο επιχειρηματίας από το Μαϊάμι.
Ένα επιπλέον στοιχείο που συνηγορεί στην επιβίωση του αριστερού χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ, είναι εξάλλου και η σχεδόν ομόφωνη μεταστροφή στελεχών που μέχρι πρότινος στήριζαν τον εκπεσόντα πρόεδρο. Με εξαίρεση τη Τζάκρη, όλο το στελεχιακό δυναμικό που όλους αυτούς τους μήνες στήριξε τον πρώην πρόεδρο απέναντι στους «87» ή όποιον άλλον τον επιβουλευόταν, επιβεβαίωσε αυτές τις μέρες ότι η αρχή «πρώτα το κόμμα» παραμένει αμετάβλητη στον ΣΥΡΙΖΑ.
Και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον ο Κασσελάκης τελείωσε οριστικά για τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει κανένας νομικός, πολιτικός ή διοικητικός τρόπος να επιστρέψει στο κόμμα από τη στιγμή που στράφηκε εναντίον του, εναντίον δηλαδή των δομικών λειτουργιών του. Και αυτό είναι μάλλον το στοιχείο που υποτίμησε όταν ανέλαβε την ηγεσία της κόμματος: είναι ίσως πιθανό σε ένα κόμμα της Αριστεράς να καταφέρει ς να κάνεις πέρα μια τάση ή κάποιους πολιτικούς αντιπάλους. Δεν είναι όμως ποτέ δυνατό να κάνεις πέρα τον μηχανισμό που εγγυάται την ύπαρξή του. Ο Κασσελάκης, όπως αρκετοί είχαν παρατηρήσει ήδη από πέρσι, δεν είχε διόλου κατανοήσει τις διαφορές ανάμεσα σε έναν κομματικό οργανισμό και μια επιχείρηση. Κι όμως, αυτές είναι πολλές -και για να λέμε την αλήθεια, δικαίως.
Ο καβγάς μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του πρώην προέδρου του είναι αναπόφευκτος το επόμενο διάστημα και λογικά θα είναι και σκληρός, δεδομένης της πρόθεσης της πλευράς Κασσελάκη να κινηθεί δικαστικά. Είναι όμως αμφίβολο εάν ο Ελληνο-αμερικανός επιχειρηματίας έχει όντως τη δυνατόητα να δημιουργήσει δικό του κόμμα. Είναι μάλλον απίθανο να μπορέσει να δημιουργήσει Κοινοβουλευτική Ομάδα, οι υποστηρικτές του έχουν ελάχιστη ή καθόλου οργανωτική κουλτούρα και οι εκλογές δεν είναι αύριο. Επίσης , με την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα είναι πάρα πολύ δύσκολο να κατέβει ξανά υποψήφιος στις εκλογές του ΣΥΡΙΖΑ. Το πιο πιθανό είναι ότι ο μηχανισμός του κόμματος θα φροντίσει να τον αποκλείσει.
Όσο για αυτούς που έμειναν, πρέπει να αναμετρηθούν με την ιδέα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι πλέον ένα κόμμα που διεκδικεί την κυβέρνηση. Τα ποσοστά του σε όλες τις δημοσκοπήσεις είναι μονοψήφια και αυτή η συνθήκη δύσκολα θα αλλάξει, δεδομένου ότι σύντομα ενδέχεται να μη προσμετρώνται σε αυτά οι υποστηρικτές Κασσελάκη. Στην πραγματικότητα, για το κόμμα που αποτέλεσε τον πολιτικό πρωταγωνιστή της πιο ταραγμένης δεκαετίας της Μεταπολίτευσης, έχουν απομείνει δύο σχέδια. Το ένα είναι να ανασυγκροτηθεί, να αποκαταστήσει σε κάποιο βαθμό τη λειτουργία του και να συμμετάσχει σε διεργασίες για τη δημιουργία ενός νέου φορέα της Κεντροαριστεράς, στον οποίον θα συμμετέχουν επίσης το ΠΑΣΟΚ (ανάλογα και με τις δικές του εξελίξεις) και δυνάμεις της «Νέας Αριστεράς». Το άλλο είναι να μετατραπεί σε ένα μεσαίου μεγέθους λαϊκό αριστερόστροφο κόμμα, που θα συνομιλεί με αποκλεισμένα και όχι κατ’ ανάγκη υπερ-χειραφετημένα στρώματα, στο γερμανικό πρότυπο της Σάρα Βάγκενκνεχτ.
Το δεύτερο σενάριο υπηρετείται εμφανώς από την υποψηφιότητα Πολάκη. Έχει ορισμένα ερωτηματικά: τι βεληνεκές έχει διατηρήσει ο βουλευτής Χανίων μετά τη ρήξη του με τον Κασσελάκη, κατά πόσο το κόμμα είναι έτοιμο να υπηρετήσει αυτό το σχέδιο και γιατί υπήρχε λόγος να εκδιωχθεί με αυτόν τον τρόπο ο Στέφανος Κασσελάκης, εάν επρόκειτο να εφαρμοστεί ένα κοντινό σχέδιο.
Το πρώτο σενάριο, χρειάζεται έναν πρόεδρο κάπως συνθετικό, που θα οργανώσει τη συζήτηση με το ΠΑΣΟΚ και την προσέγγιση με τη «Νέα Αριστερά» , αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τον βασικό ρόλο που έχει σε όλη αυτή τη διαδικασία ο Αλέξης Τσίπρας. Εκτός του Νικόλα Φαραντούρη που έχει δηλώσει διαθέσιμος, υπάρχουν τα ονόματα της Όλγας Γεροβασίλη, που είναι η στενότερη συνεργάτιδα του πρώην πρωθυπουργού, και του Σωκράτη Φάμελου που από όλη αυτή την ιστορία εξέρχεται αναμφισβήτητα κερδισμένος.
Το ποιος από όλους θα είναι υποψήφιος θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες. Τον Νίκο Παππά, ο οποίος τις τελευταίες εβδομάδες ανέκτησε τον ρόλο του στον μηχανισμό, τους ΠΑΣΟΚογενείς που δηλώνουν μετανιωμένοι για την χαλαρότητα και την πολυδιάσπασή τους στις εκλογές του περασμένου Σεπτέμβρη και είναι αυτή τη στιγμή αποφασισμένοι να ρίξουν όλο το βάρος τους σε έναν και μόνο υποψήφιο και μια σειρά εξωγενείς παράγοντες που εμπλέκονται στην ιστορία. Άλλωστε, η δημιουργία ενός κεντροαριστερού κόμματος που θα αποτελεί αντίπαλο δέος για τον Μητσοτάκη, μοιάζει εδώ και κάποιους μήνες να μην απασχολεί μόνο κεντρώους και αριστερούς.