Λέει κάποιος κάτι. Ας πούμε ο Αρβανίτης, που έμπλεξε τους Nαζί στην κουβέντα. Και αυτό μας σοκάρει. Βάζουμε το χέρι στο στόμα και κινδυνεύουμε να μας κάτσει στον λαιμό το κουλουράκι, στο τσάι κυριών. Εκφράζουμε αποτροπιασμό, λέμε ότι αυτά τα πράγματα οξύνουν το πολιτικό κλίμα και ζητούμε αυτοσυγκράτηση. Υστερα μπορεί να γυρίσουμε στην οθόνη και να απαντήσουμε με μπινελίκια σε ένα σχόλιο που μας εξόργισε.
Ο Αρβανίτης, λοιπόν, ο εριστικός Σπίρτζης και ο πονηρός Πολάκης δεν κάνουν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από το να υιοθετούν το ύφος των social media. Κατά μία έννοια, πολιτικολογούν σαν κανονικοί άνθρωποι. Δεν υπάρχει τίποτα σωστό σε αυτό. Αλλά δεν μπορεί να γίνει και αλλιώς. Στο παλιό σύμπαν, πριν από τη δικτύωση, ήταν τα καφενεία που αντέγραφαν τη Βουλή. Ακουγες μικρούς παπαγάλους, στα χρώματα των κομμάτων τους, να αναμασούν αναφορές και τσιτάτα που ακούστηκαν στη Βουλή ή στην τηλεόραση. Η άρθρωση πολιτικού λόγου από το λαϊκό ακροατήριο γινόταν καθ’ υπαγόρευση από τα κομματικά στελέχη. Και έτσι παρακολουθούσες καρικατούρες πολιτικών να αγορεύουν σε μια δημόσια σφαίρα περιορισμένη στα όρια της γειτονιάς ή της δουλειάς.
Η εμφάνιση των social media αντέστρεψε τη συνθήκη. Τώρα είναι οι πολιτικοί που αντιγράφουν το εκφραστικό ύφος των πολιτών. Δεν είναι μόνο η χρήση νέων τεχνικών και σχημάτων επικοινωνίας, συμβατών με τη δικτύωση. Είναι ο ίδιος ο λόγος που έγινε πιο ατακαδόρικος, πιο κοντά στο σύνθημα παρά στο επιχείρημα. Ενας λόγος που δεν αποδομεί, αλλά αφορίζει. Παρακολουθείς ένα πρωινό πάνελ και στις περισσότερες συζητήσεις κυριαρχούν, υφολογικά, αυτά που βλέπεις και στο Twitter.
Οι πολιτικοί πλέον δεν διαβάζουν. Δεν χρειάζεται και δεν προλαβαίνουν. Αρκεί να μελετήσουν καλά το email με την κομματική γραμμή και να πάρουν μυρωδιά τι παίζει στα social. Εχω, δε, την αίσθηση, ότι ακόμα και το λεξιλόγιό τους έχει περιοριστεί. Αυτό δεν είναι συνειδητή επιλογή πολιτικής επικοινωνίας. Είναι η αφομοίωση του κώδικα που πλέον χρησιμοποιείται από την κοινωνία. Αρκεί να κάνετε μία, έστω πρόχειρη, αναζήτηση στις αναρτήσεις τους. Σπάνια θα βρείτε μια ισορροπημένη, όσο και εκτενή, ανάπτυξη επιχειρημάτων. Δεν χρειάζεται πια.
Συμβαίνει παντού. Θα συμβεί και εδώ. Στο τέλος αυτής της διαδρομής ο καθημερινός πολιτικός λόγος θα συμπυκνώνεται σε GIFs και memes και η απαίτηση για ουσία θα υποχωρεί μπροστά στην ικανοποίηση του θυμικού. Και τότε, στο βάθος του μέλλοντος χρόνου, οι κραυγές του Πολάκη και οι βρυχηθμοί του Σπίρτζη θα ακούγονται σαν νιαουρίσματα. Μεταξύ μας, αν ακούσεις προσεκτικά, έτσι ακούγονται και τώρα.