Οι πρυτανικές αρχές και οι Σύγκλητοι των Πανεπιστημίων έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Οχι μόνον αδυνατούν πλέον εξ αντικειμένου να ελέγξουν την κατάσταση, αλλά χρεώνονται και μια «κατάντια» στην εικόνα των Πανεπιστημίων εντός και εκτός Ελλάδος που δεν την αξίζουν τα ελληνικά πανεπιστήμια, δοθέντος ότι η ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση παιδευτικά-επιστημονικά εξακολουθεί να διατηρεί ένα υψηλό επίπεδο με ένα πολύ καλό επιστημονικό δυναμικό.
Οι Πρυτάνεις και τα μέλη των Συγκλήτων —με ενεργοποίηση και τής Συνόδου των Πρυτάνεων— δεν μπορούν στην πράξη προ τής πρωτοφανούς αυτής καταστάσεως να λάβουν κανένα άλλο αποτελεσματικό μέτρο από το να αποφασίσουν γενική προσωρινή αναστολή τής λειτουργίας των πανεπιστημίων μέχρι να ληφθούν αποφάσεις από την υπεύθυνη Πολιτεία και να εφαρμοσθούν μέτρα από τους αρμοδίους που θα άρουν την απαράδεκτη, μειωτική και εξευτελιστική για τα Πανεπιστήμια κατάσταση. Κι αν το μέτρο αυτό —προσωρινό και υπό όρους— είναι σκληρό και στα όρια τής νομιμότητας, η ανεξέλεγκτη παρανομία δεν αντιμετωπίζεται παρά με την αποκοτιά τής αντίστασης.
Οι πρυτανικές αρχές όχι μόνο των πανεπιστημίων που άμεσα πλήττονται αλλά και όλων των πανεπιστημίων που σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αντιμετωπίζουν αντίστοιχες καταστάσεις (διακίνηση ναρκωτικών, βίαιες επιθέσεις ακόμη και βιασμοί, ενδοπανεπιστημιακή δράση εξωπανεπιστημιακών ατόμων, εκφοβισμός φοιτητών και καθηγητών κ.λπ.) έχουν ιστορική ευθύνη απέναντι στα Πανεπιστήμιά τους, απέναντι στους φοιτητές τους που θέτουν πλέον αιτήματα προστασίας, απέναντι στην ελληνική κοινωνία, απέναντι στους φορολογούμενους Έλληνες πολίτες να μη επιτρέψουν να ευτελισθούν περαιτέρω και να εξ-ευτελιστούν τα δημόσια Πανεπιστήμια. Και άλλο πιο αποτελεσματικό ηχηρό και αποφασιστικό μήνυμα από την προσωρινή αναστολή τής λειτουργίας όλων των πανεπιστημίων τής χώρας δεν υπάρχει. Η Πολιτεία για ιδεοληπτικούς και προεκλογικούς λόγους κωφεύει και τα αρμόδια Υπουργεία (Παιδείας και Προστασίας τού πολίτη) «νίπτουν τας χείρας» αφήνοντας τις πρακτικά ανήμπορες και νομικά αναρμόδιες πανεπιστημιακές αρχές να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Τα πανεπιστήμια να φωνάξουν τις αρμόδιες αρχές!… Με ποια διαδικασία; Με μια —και πρακτικά λόγω συνθέσεως— ανέφικτη απόφαση τού πρυτανικού συμβουλίου να αντικαταστήσει την Πολιτεία στον νομικά προβλεπόμενο ρόλο της;
Η εκτίμηση και η πείρα μου (από τη διοίκηση τού Πανεπιστημίου Αθηνών) είναι ότι μόνο τέτοιες δραστικές ενέργειες —που σπάνια πρέπει να εφαρμόζονται για να έχουν βαρύτητα και αποτέλεσμα— μπορούν να δώσουν λύσεις εκ μέρους τής Πολιτείας. Δεν είναι λύση σε μια δημοκρατική ευνομούμενη πολιτεία οι καθηγητές, δηλαδή οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, και οι φοιτητές, δηλαδή οι μαθητές τους, να έρθουν στα χέρια με διακινητές ναρκωτικών, με θύματα τής ουσιοεξάρτησης ή με ακραίες μορφές συμπεριφοράς εξωπανεπιστημιακών ατόμων! Το δημόσιο πανεπιστήμιο όλο και περισσότερο απαξιώνεται στη συνείδηση των Ελλήνων πολιτών αλλά και των ξένων πανεπιστημιακών που παρακολουθούν έκπληκτοι τα συμβαίνοντα στα ελληνικά πανεπιστήμια (και μάς οικτίρουν). Αυτή η ευθύνη μάς βαρύνει πάνω απ’ όλα, γιατί συνδέεται με την ίδια την ύπαρξη των πανεπιστημίων, αν η αντίδρασή τους συνεχίσει να περιορίζεται σε λεκτικές διαμαρτυρίες και δημόσιες καταγγελίες.
Οι εκλεγμένες από την πανεπιστημιακή κοινότητα τού Ιδρύματός τους πανεπιστημιακές αρχές, άξιοι και σοβαροί επιστήμονες που αναδείχθηκαν στο ύπατο πρυτανικό αξίωμα, από κοινού με τα μέλη των Συγκλήτων τους που τελικά αποφασίζουν, ας πάρουν τις δύσκολες αλλά μόνες τελεσφόρες αποφάσεις για προσωρινή αναστολή τής λειτουργίας τους —όχι συμβολικής, αλλά ουσιαστικής— μέχρι να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες που τούς ανήκουν. Αυτό περιμένει η κοινωνία από τους πανεπιστημιακούς δασκάλους που δεν έχουν πλέον άλλον τρόπο πειθούς και αντίστασης. Είναι υποχρεωμένοι να εξασφαλίσουν την ηρεμία στα πανεπιστήμια, απαραίτητη προϋπόθεση τής επιστημονικής έρευνας και διδασκαλίας και τής εν γένει λειτουργίας ενός ελεύθερου δημιουργικού πνευματικού χώρου που είναι το πανεπιστήμιο.
* Ο Γ. Μπαμπινιώτης είναι καθηγητής Γλωσσολογίας, πρώην πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών