Το 2023 λογικά θα κλείσει πολιτικά με αυτό το παρ’ ολίγον επεισόδιο λόγω της διαφοροποίησης Σαμαρά στο θέμα της χορήγησης άδειας παραμονής σε μετανάστες που βεβαιωμένα έχουν μία θέση εργασίας στη χώρα, όμως μία από τις σημαντικότερες πολιτικές εξελίξεις της χρονιάς –ασχέτως του πώς την αξιολογεί κανείς– ήταν η αποκατάσταση της επικοινωνίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Οι διαδοχικές συναντήσεις Μητσοτάκη – Ερντογάν και η διαμόρφωση ενός κλίματος εντελώς διαφορετικού από εκείνο των προηγούμενων ετών, είναι ένα νέο δεδομένο όχι μόνο σε διμερές, αλλά και σε ευρύτερο γεωπολιτικό επίπεδο. Μένει βέβαια να φανεί πού καταλήγουν όλα αυτά και αν καταλήγουν, πάντως μέχρι τότε η ησυχία σε ουρανούς και θάλασσες κακό δεν κάνει.
Η προσέγγιση αυτή έχει δώσει ευκαιρίες και αφορμές για αντιδράσεις, επιφυλάξεις και γκρίνιες, όπως έχει συμβεί σε όλες τις αντίστοιχες προσπάθειες στο παρελθόν. Όχι ότι όλες οι επιφυλάξεις είναι αβάσιμες ή ότι δεν οφείλει κανείς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός σε ζητήματα που συνδέονται με την εθνική υπόσταση. Oπως οφείλει να είναι προσεκτικός και όποιος επιχειρεί να παρομοιάσει τη σχέση και τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας με αντίστοιχες διαφορές του παρελθόντος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας ή Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας. Είναι κάπως ανιστόρητοι οι παραλληλισμοί αυτού του είδους.
Το θέμα, πέραν όλων αυτών, είναι ότι στο φόντο αυτής της ελληνοτουρκικής επικοινωνίας υπάρχει μία εξέλιξη, που έχει περάσει κάπως απαρατήρητη, παρόλο που έχει μία ιστορική διάσταση.
Πάντα και ιδιαίτερα από το 1974 κι έπειτα, οπότε και ξεκίνησε το τουρκικό τροπάρι με τις διεκδικήσεις και τις παραβιάσεις στο Αιγαίο, έπειτα από την επίθεση και κατοχή των κυπριακών εδαφών από τους «Αττίλες», η ελληνοτουρκική σχέση και συζήτηση εξελισσόταν σε μία στενή διασύνδεση με το Κυπριακό ζήτημα. O,τι κι αν συνέβαινε και όπως και αν κλιμακωνόταν ή αποκλιμακωνόταν η ένταση, η Κύπρος ήταν πάντα στην εικόνα.
Το στοιχείο αυτό εν μέρει τροποποιήθηκε από το Ελσίνκι κι έπειτα και από την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.
Σήμερα όμως φαίνεται ότι έχει συντελεστεί μία σημαντική αλλαγή και πάντως ανεπισήμως το επιβεβαιώνουν πρόσωπα και πολιτικοί παράγοντες που γνωρίζουν πολύ καλά το ζήτημα: Η ελληνοτουρκική συζήτηση δεν εξελίσσεται σε διασύνδεση με το Κυπριακό, αλλά μάλλον σε μία παράλληλη τροχιά.
Οι παράμετροι πλέον έχουν αλλάξει, οι γεωπολιτικές φορτίσεις, οι εξελίξεις στο ενεργειακό πεδίο, στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και οι ρόλοι που έχουν αναλάβει τα κράτη στη ΝΑ Μεσόγειο, έχουν δώσει άλλες διαστάσεις στο ευρύτερο «παιχνίδι».
Ποια ακριβώς θα είναι η συνέχεια δεν είναι και το απλούστερο να προεξοφληθεί, πάντως ίσως και να συντελείται μπροστά στα μάτια μας μία από τις σοβαρότερες αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών. Το θέμα είναι πού θα βγάλει.