Κατά μία εκδοχή όλα τα χρόνια είναι δύσκολα μόνο και μόνο επειδή περνάνε γρήγορα και βλέπεις τις μέρες να φεύγουν σαν άμμος μέσα από τα χέρια σου. Και πράγματι, όσο μεγαλώνεις, αισθάνεσαι ότι ο χρόνος μπαίνει σε fast forward. Αυτό εξηγείται και από την πυκνότητα των γεγονότων. Στην εποχή μας αργές ημέρες είναι μόνο οι αργίες. Ολος ο υπόλοιπος χρόνος γεμίζει, φουσκώνει ακόμα και με γεγονότα κενά σημασίας που, όμως, παρουσιάζονται ως συγκλονιστικά. Δεν πλήττουμε. Και το αντίτιμο είναι αυτή η περίεργη σχέση με τον χρόνο.
Κοιτάζοντας πίσω, στο 2019 που φεύγει, δεν είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τα σημαντικά γεγονότα και τα πρόσωπα που σημάδεψαν τη χρονιά. Η πολιτική αλλαγή είναι το γεγονός και ο Κυριάκος Μητσοτάκης το πρόσωπο -απλά πράγματα. Εχει, βέβαια, πλάκα το πώς ξεκίνησε η χρονιά, με τον Αλέξη Τσίπρα να επιδεικνύει την πολιτική του ηγεμονία, μοιράζοντας ειρωνεία και χαμόγελα προς τον πολιτικό του αντίπαλο, τον οποίο «τον είχε» άνετα. Η κυβερνητική αλλαγή, που δρομολόγησε το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, μας έδειξε ότι το εκλογικό σώμα ήθελε να σηματοδοτήσει και πολιτικά το τέλος της κρίσης. Αλλαξαν και οι διαθέσεις του μέσα σε τέσσερα χρόνια. Το 2015 ψήφισε για να σκίσει το μνημόνιο. Το 2019 ψήφισε για λιγότερους φόρους και μεγαλύτερη ασφάλεια. Για αυτό και το 2019, εκτός από το τέλος της κρίσης, συμβολίζει, κυρίως, την επανεκκίνηση. Μένει, βέβαια, να δούμε και τον προορισμό.
Σε κομβικά θέματα αιχμής, η χρονιά με άλλη ρότα ξεκίνησε και με άλλη καταλήγει. Πριν από ένα χρόνο το «Μακεδονικό» ήταν στο επίκεντρο της πολιτικής τριβής, διαλύοντας, μάλιστα τον κυβερνητικό συνασπισμό. Σήμερα, ας είμαστε ειλικρινείς, κανένας δεν ασχολείται. Ομοίως και η υπόθεση Novartis. Μπήκαμε στη χρονιά με τον Πολάκη να δείχνει δόντια και τον φιλοκυβερνητικό Τύπο να προαναγγέλλει εξελίξεις, αλλά μέχρι το καλοκαίρι η υπόθεση είχε τουμπάρει εντελώς ανάποδα.
Επίσης είδαμε και πρωταγωνιστές της επικαιρότητας να χάνονται από το προσκήνιο, ορισμένοι και για δικό τους όφελος. Τέσσερις πολιτικοί αρχηγοί της προηγούμενης Βουλής εξαφανίστηκαν πολιτικά – ο ένας μάλιστα κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Ο Καμμένος κάνει διακοπές διαρκείας, ο Θεοδωράκης άνοιξε εστιατόριο και ο Λεβέντης αγνοείται. Εδώ και μήνες δεν ακούμε τίποτα για τον Μάνο Πετσίτη, τον φίλο Παππά, ούτε για τον Νίκο Καρανίκα που πλέον δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στην παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών. Στην Ελλάδα είναι εύκολο να σε μάθουν και ακόμα πιο εύκολο να σε ξεχάσουν.
Να, λοιπόν, μερικές στιγμές και πρόσωπα που ξεχωρίσαμε από το 2019
Μητσοτάκης
Το πρόσωπο της χρονιάς. Εξι μήνες πριν από τις εκλογές η «πιάτσα» ήταν έτοιμη να παίξει τα ρέστα της υπέρ του Τσίπρα. Αλλωστε και ο ίδιος ο Τσίπρας θεωρούσε ότι θα περνούσε με ελαφρές αμυχές από τις Ευρωεκλογές για να ανανεώσει τη θητεία του τον Οκτώβριο. Αποδείχθηκε ανεπαρκής στο να αντιληφθεί τι απαιτούσαν οι καιροί και οι πολίτες. Ο Μητσοτάκης είναι ο πρώτος, στην περίοδο της Μεταπολίτευσης, που κέρδισε την πρωθυπουργία χωρίς να εξαγγείλει τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από μία κανονικότητα στο πλαίσιο της κοινής λογικής.
Μπακογιάννης και Ζέρβας
Σε έναν ξένο θα φαινόταν, τουλάχιστον, πρωτότυπο: ο θείος Πρωθυπουργός και ο ανιψιός δήμαρχος στην πρωτεύουσα. Ομως στην Ελλάδα είμαστε. Ο Κώστας Μπακογιάννης έκανε θεαματική είσοδο στην κεντρική πολιτική σκηνή, ερχόμενος από την περιφέρεια στην πρωτεύουσα. Αυτό δεν ήταν έκπληξη. Η έκπληξη ήρθε από τη Θεσσαλονίκη με την εκλογή του Κώστα Ζέρβα, ενός υποψηφίου χωρίς κομματικό πρόσημο.
Ερντογάν
Οσο και αν ακούγεται παράξενο, ο πρόεδρος της Τουρκίας έγινε τη χρονιά που πέρασε πρόσωπο με ρόλο στα εσωτερικά της χώρας μας. Η αμφισβήτηση της κυπριακής ΑΟΖ και οι κινήσεις της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο επαναφέρουν τα ελληνοτουρκικά με πιεστικό τρόπο στην ατζέντα της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Και από την άλλη, μετά από καιρό, βλέπουμε την Ελλάδα να κάνει επιθετικό διπλωματικό παιχνίδι, προσβλέποντας στη ματαίωση των τουρκικών σχεδίων. Είναι βέβαιο ότι το 2020 τα ελληνοτουρκικά θα μας απασχολήσουν περισσότερο από όσο μπορούσαμε να φανταστούμε τα προηγούμενα χρόνια.
Παπαγγελόπουλος
Είχε δηλώσει ότι η Novartis είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους. Τελικώς υπεδείχθη ως «Ρασπούτιν» και τώρα καλείται να δώσει εξηγήσεις στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή που θα αποφασίσει αν θα στείλει τον Παπαγγελόπουλο στο Ειδικό Δικαστήριο ή την υπόθεση στο αρχείο. Το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, πάντως, ατόνησε γρήγορα, παρά την ένταση στη Βουλή και στα πρωτοσέλιδα. Και πώς να παρακολουθήσει, άλλωστε, ο μέσος πολίτης αυτό το κουβάρι των σχέσεων ανάμεσα σε πολιτικούς προϊσταμένους, δικαστικούς, εκδότες και δημοσιογράφους; Το μόνο που αντιλαμβάνεται είναι ότι ενίοτε υπάρχουν και ανάρμοστες σχέσεις ανάμεσα στην πολιτική και στη Δικαιοσύνη.
ΠΑΟΚ
Το 2019 δεν είχαμε μόνο πολιτική αλλαγή. Μετά από 34 χρόνια ο ΠΑΟΚ κατέκτησε το Πρωτάθλημα και, συνεχίζοντας με το Κύπελλο, έκανε το πρώτο νταμπλ στην ιστορία του και μάλιστα αήττητος. Ωστόσο η χρονιά κλείνει με το ελληνικό ποδόσφαιρο σε βαθιά κρίση, με ορατό ακόμα και το ενδεχόμενο διακοπής του πρωταθλήματος ή και αποβολής από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Και ενώ πιστέψαμε ότι οι ξένοι διαιτητές και το σύστημα VAR θα λειτουργήσουν καταπραϋντικά, μέρα με τη μέρα μαθαίνουμε ότι η κανονικότητα είναι στοιχείο ξένο για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Καλό κουράγιο σε όσους το παρακολουθούν.
Τσιτσιπάς
Εκανε τo πανελλήνιο να βλέπει τένις και ζωντανές συνδέσεις με την Καρδίτσα κατά τις οποίες μάθαινε ότι «όλο το χωριό πάγωσε στο τάι μπρέικ». Την ίδια στιγμή, ο ίδιος φούσκωνε τον τραπεζικό του λογαριασμού κατά 7,5 εκατ. ευρώ, διόλου άσχημα για έναν αθλητή στην αρχή της καριέρας του. Δεν τον λες βέβαια και ελληνικό αθλητικό προϊόν, είναι αποτέλεσμα της επιμονής που έδειξε η οικογένεια και της δουλειάς του προπονητή στο Μονακό. Οταν όμως βλέπεις ελληνικές σημαίες στα μεγαλύτερα γήπεδα τένις του κόσμου, σκέφτεσαι ότι αυτό το παιδί μπορεί να σπείρει αθλητικούς επιγόνους.
Η Ευνοούμενη
Να ζούσε η Βουγιουκλάκη, να ζήλευε το σουξέ που έκανε η ταινία του Λάνθιμου. Κάτι η προσδοκία για τα Οσκαρ, κάτι η περιέργεια και το εθνικό καμάρι, οι Ελληνες πήγαν και παρακολούθησαν μία ταινία για τη βασίλισσα Αννα της Αγγλίας στις αρχές του 18ου αιώνα. Αλλά, εντάξει, Λάνθιμος είναι αυτός. Ακόμα και αν γυρίσει ταινία μέσα σε πτηνοτροφείο, δείχνοντας επί δύο ώρες τα κοτόπουλα να τρώνε, είναι βέβαιο ότι θα μαζέψει όλο το «χαρτί» στην Ελλάδα.
Ο ευνοούμενος
Είναι, ασφαλώς, ο τυχερός της χρονιάς, μπορεί και της δεκαετίας. Επρόκειτο να ταξιδέψει από την Αντίς Αμπέμπα στο Ναϊρόμπι. Καθυστέρησε, η πτήση έκλεισε και δεν του επέτρεψαν την επιβίβαση. Λίγο αργότερα το αεροπλάνο συνετρίβη χωρίς επιζώντες. Είναι ένας από τους λίγους ανθρώπους που δεν δικαιούται να αγοράσει λαχείο – κέρδισε ήδη το μεγαλύτερο που διατίθεται στον κόσμο μας.
Οι απώλειες
Πάντα ο χρόνος φεύγει κουβαλώντας ανθρώπους στις γέρικες πλάτες του. Ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας και ο Τάκης Ζήκας έφυγαν από τη ζωή, αλλά θα μείνουν για πολλά χρόνια στα χείλη και στα αφτιά μας. Η απώλεια της Σοφίας Κοκοσαλάκη συγκλόνισε και μας έκανε να αναρωτηθούμε για τα παιχνίδια της ζωής. Φιγούρες όπως ο Τάκης Μόσχος, ο Τάκης Σπυριδάκης, ο Κώστας Ευρυπιώτης και ο Φαίδων Γεωργίτσης θα ζουν μόνο στις οθόνες μας. Από τον χώρο των media, έφυγαν από τη ζωή δύο σημαντικές προσωπικότητες. Ο Θέμος Αναστασιάδης και ο Βασίλης Λυριτζής, στον οποίο, επιτρέψτε μου, να αφιερώσω αυτό το κομμάτι.