Ο σάλος που ξέσπασε, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με αφορμή το μήνυμα της εταιρίας efood σε ορισμένους συμβασιούχους της, ζητώντας τους μια ελαστική εργασιακή σχέση (ως freelancers), ανέδειξε ένα ζήτημα το οποίο δεν βρισκόταν ψηλά στην ατζέντα της χώρας μας: τις εργασιακές συνθήκες των εργαζομένων σε ψηφιακές πλατφόρμες (οι επονομαζόμενοι platform workers).
Σήμερα στην Ευρώπη περίπου 23 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνται σε ψηφιακές πλατφόρμες όπως είναι η uber, η deliveroo, η glovo κ.α. Η πλειοψηφία αυτών, εργάζονται ως οδηγοί οι οποίοι προσλαμβάνονται κατά κύριο λόγο ως ελεύθεροι επαγγελματίες που πληρώνονται με το γνωστό μας μπλοκάκι και όχι ως συμβασιούχοι. Η διαφορά προφανώς έγκειται στα δικαιώματα που στερούνται όπως για παράδειγμα: καταβολή ελάχιστου εγγυημένου μισθού, ιατροφαρμακευτική κάλυψη, αναρρωτικές και κανονικές άδειες κτλ.
Κατά σύμπτωση, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μόλις την περασμένη εβδομάδα ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ μιας νομοθεσίας (καλώντας την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δράσει άμεσα) η οποία θα προστατεύει όλους τους εργαζομένους και θα διασφαλίζει τα νόμιμα δικαιώματά τους.
Παράλληλα, δικαστήρια σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες (όπως το Βέλγιο, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, η Ισπανία κα) έχουν εκδώσει καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον των ψηφιακών πλατφορμών καλώντας τους να προσλάβουν με κανονικές συμβάσεις τους εργαζομένους τους. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα επέβαλαν και τεράστια χρηματικά πρόστιμα, όπως στην περίπτωση της deliveroo στην Ισπανία που κλήθηκε να καταβάλει το ποσό των 1.3 εκατομμυρίων ευρώ.
Έπειτα από δέκα και πλέον χρόνια λιτότητας και κοντεύοντας στα δύο χρόνια πανδημίας, το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα πρέπει εμπράκτως να δείξει στους πολίτες της Ένωσης ότι νοιάζεται για το μέλλον τους αλλά και για την καθημερινότητά τους. Η πορεία προς το μέλλον πρέπει να χτιστεί με βάση τα κοινωνικά δικαιώματα: ίσες ευκαιρίες προς όλους, εγγυημένος κατώτατος μισθός, ποιοτικές θέσεις και συνθήκες εργασίας και βέβαια καθιέρωση συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Σήμερα, οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους πρέπει να είναι στο κέντρο της ανοικοδόμησης στη μετά-κορονοϊού εποχή. Ένας στους πέντε Ευρωπαίους ζει στα όρια της φτώχειας ενώ τα επίπεδα ανισοτήτων βρίσκονται στα ίδια ποσοστά όπως το 2008, ενώ σε κάποιες χώρες είναι και χαμηλότερα.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου την περασμένη άνοιξη, η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών απάντησε πως οι κοινωνικές πολιτικές αποτελούν τη μεγαλύτερη προτεραιότητα για αυτούς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, λοιπόν, οφείλει να δουλέψει προς αυτή την κατεύθυνση και να στείλει ένα μήνυμα αλληλεγγύης προς τους πολίτες της που όλα αυτά τα χρόνια έχασαν μέρος των εισοδημάτων τους και συρρικνώθηκε η ποιότητα ζωής τους.
Όλα αυτά, βέβαια, επείγουν ενόψει των μεγάλων αλλαγών που θα φέρουν η κλιματική και ψηφιακή μετάβαση. Οι Βρυξέλλες αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις κάθε Κράτους-Μέλους οφείλουν να εισάγουν πρακτικές και να ψηφίσουν νομοθεσίες που θα εξασφαλίσουν ότι κανένας πολίτης δεν θα μείνει πίσω.
Είναι γεγονός, ότι μετά από πολλά χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει νομοθετικές πρωτοβουλίες που βάζουν ξανά τα κοινωνικά δικαιώματα ψηλά στην πολιτική ατζέντα.
Η βασική πυξίδα για το μέλλον θα πρέπει να είναι η εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων που υιοθετήθηκε το 2017, ενώ το πλάνο εφαρμογής του παρουσιάστηκε τον περασμένο Μάιο στην Πορτογαλία. Οι 20 αρχές του Πυλώνα είναι ο δρόμος για μια πιο κοινωνική Ευρώπη.