Ο σύγχρονος κόσμος είναι τόσο περίπλοκος σε κάθε επίπεδο, ώστε το μέσο άτομο μοιάζει effectively ανίκανο να αναλύσει πλήρως τις απρόβλεπτες συνέπειες που συνεπάγονται διχαστικά μακρο-διλήμματα, σαν και αυτό που έθεσε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής η ελληνική κυβέρνηση. Αυτή η παρατήρηση -αν ισχύει- εγείρει ευθέως ερωτήματα ως προς την αποτελεσματικότητα της καλώς εννοούμενης αμεσοδημοκρατίας. Διότι αν το άτομο έχει εκ των πραγμάτων περιορισμένη ικανότητα εκτίμησης του ρίσκου που φέρουν οι επιλογές του, όταν αυτές αφορούν στο μακροσκοπικό επίπεδο μιας ολόκληρης κοινωνίας/οικονομίας, τότε πώς νομιμοποιείται -έστω και ηθικά- να αναλάβει το βάρος μιας τέτοιας ευθύνης; Μιας ευθύνης η οποία απαιτεί πολύ χρόνο και σοβαρή μελέτη για να υποστηριχθεί.
Από την άλλη, δεν διατείνομαι ότι το κράτος ή κάποια άλλη μορφή σύγχρονης εξουσίας νομιμοποιείται περισσότερο. Θέλω όμως να επισημάνω τη φύση των μακρο-διλημμάτων που ανακύπτουν εμπρός μας, τις προκλήσεις της σύγχρονης Δημοκρατίας, και το πόσο παράλογο είναι να πρέπει να παραστήσουμε τους «παντογνώστες», λαμβάνοντας μια ξεκάθαρη θέση και προσχωρώντας στο αντίστοιχο στρατόπεδο.
Ο φιλελευθερισμός γι' αυτόν τον λόγο (και ιδίως ο ελευθερισμός) προτάσσει την αυτενέργεια και τις επιλογές που αφορούν μόνο στο προσωπικό επίπεδο -το οποίο εκτείνεται τόσο, όσο επιτρέπει το πεδίο ορατότητας/αντίληψης του καθενός- και επιφυλλάσσεται ως προς τις συλλογικές αποφάσεις που επηρεάζουν οριζόντια και με τον ίδιο τρόπο όλα τα συνιστώντα μέρη μιας κοινωνίας. Ποιος λογικά σκεπτόμενος μπορεί να αρνηθεί ότι η πλήρης γνώση ενός χαοτικού συστήματος και κάθε προσπάθεια πρόγνωσης μιας ενδεχόμενης εξέλιξής του, μοιάζει με αδύνατη, σχεδόν μάταιη; Ποιος λογικά σκεπτόμενος μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι σε θέση να εκτιμήσει το μακροπρόθεσμο ρίσκο που επιφυλάσσει η μία ή άλλη επιλογή σε ένα διχαστικό μακρο-δίλημμα;
Πάντως, από τη στιγμή που αποφασίσαμε να εκχωρήσουμε τόση εξουσία στα κράτη -και είμαστε ιδεοληπτικά εμμονικοί με αυτό-, θα πρέπει να υποστούμε και τις συνέπειες. Οι ελευθεριακοί ιδεασμοί ίσως να μην ταιριάζουν τελικά στην ανθρώπινη φύση, όταν αυτή δείχνει να λατρεύει την εξουσία που τυραννικά τής ασκείται με αντάλλαγμα την παροχή μιας αίσθησης ασφάλειας ή μιας επίφασής της.
Υ.Γ.1: Για όσους θεωρήσουν αντιφατικά τα παραπάνω, με τη σκέψη ότι η αναρχία ταυτίζεται με την αμεσοδημοκρατία, ας ρίξουν μια ματιά σε αυτό το διαφωτιστικό link. Η αναρχία αντιτίθεται σε κάθε μορφή εξουσίας που επιβάλλεται στο άτομο, όταν αυτή εκπορεύεται είτε από μία κεντρική αρχή (π.χ. το κράτος), είτε από τις συλλογικές αποφάσεις μιας οποιασδήποτε πλειοψηφίας.
Υ.Γ.2: Προφανώς και δεν πιστεύω στην εγκατάλειψη των ελευθεριακών ιδεασμών μας. Αποτελούν ίσως τη μόνη ελπίδα, τη μόνη αντίρροπη δύναμη απέναντι στον φασισμό της κάθε εξουσίας που κάνει «σμπαράλια» τις ζωές μας. Περίεργο δεν είναι που δυσκολευόμαστε να δούμε την αιτία των δεινών μας;
"We are fast approaching the stage of the ultimate inversion: the stage where the government is free to do anything it pleases, while the citizens may act only by permission." ~Ayn Rand
*Ο Παναγιώτης Μποζέλος, 25 ετών, έχει σπουδάσει Μοριακή Βιολογία & Γενετική και κάνει το διδακτορικό του στο πεδίο των Υπολογιστικών Νευροεπιστημών, στο Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας, στο Ηράκλειο Κρήτης.