Το 2010 επανεκλέγεται κυβερνήτης του Ουισκόνσιν των ΗΠΑ ο Scott Walker, με πρόγραμμα να καταργήσει την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου στην πολιτεία του και να στελεχώνει εφεξής τις υπηρεσίες της με εξατομικευμένες συμβάσεις εργασίας. Η άμεση αντίδραση των συνδικάτων ήταν να ξεκινήσουν ένα δυναμικό bras de fer με τον τότε 43χρονο κυβερνήτη, να συγκεντρώσουν τις απαραίτητες υπογραφές και να προκαλέσουν αυτό που το αμερικανικό σύνταγμα προβλέπει ως recall election, δηλαδή νέες εκλογές για να αποκατασταθεί η νομιμότητα της εξουσίας του μετά την αμφισβήτηση που υπέστη. Τον Ιούνιο του 2012, ο Walker γίνεται ο πρώτος αμερικανός κυβερνήτης που κερδίζει αυτού του είδους την επαναληπτική εκλογή, με καλύτερη μάλιστα επίδοση από την εκλογή του το 2012. Τα πολιτικά επιχειρήματά του σε αυτή την εκλογική αντιπαράθεση ήταν κυρίως δύο:
• η «αιχμαλωσία» του κράτους από τους συνδικαλιστές του Δημοσίου, ώστε τελικά αυτό να υπηρετεί τα συμφέροντα των δημοσίων υπαλλήλων αντί να υπηρετείται από αυτούς, και
• η διαπίστωση ότι οι λειτουργικές δαπάνες του Δημοσίου κοστίζουν υπερβολικά περισσότερο από τις υπηρεσίες που αυτό παρέχει στην κοινωνία.
Για την ιστορία, ο Scott Walker επανεκλέγεται το 2014 και υπηρετεί επί του παρόντος την τρίτη συνεχόμενη θητεία του ως κυβερνήτης.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η πρώτη κυβέρνηση του David Cameron (2010-15), εφαρμόζοντας τη λεγόμενη Big Society Policy, κατορθώνει να μειώσει κατά 8% την ανεργία, καταργώντας παράλληλα 600.000 θέσεις εργασίας του Δημοσίου. Αυτό επετεύχθη με τη μεταβίβαση στον ιδιωτικό τομέα αριθμού δραστηριοτήτων που μέχρι τότε διαχειρίζονταν ο δημόσιος τομέας. Ίσως -για τη δική μας κοινωνία- το πιο χτυπητό παράδειγμα αυτής της πολιτικής να αποτελούν τα λεγόμενα free schools: το κράτος δεν δημιουργεί πλέον δημόσια σχολεία, αλλά αφήνει την ίδρυση και τη διαχείριση λειτουργίας των σχολείων σε συλλόγους γονέων, τους οποίους επιδοτεί ανάλογα με τον αριθμό των μαθητών που φοιτούν σε αυτά.
Το 2014 στη Σουηδία, διεξήχθη μια έντονη και υψηλής στάθμης κοινωνική διαβούλευση για το κατά πόσο οι στρατιωτικές δαπάνες της χώρας αντιστοιχούν στις πραγματικές αμυντικές της ανάγκες, με κάποιους να υποστηρίζουν τη θέση ότι το γεωπολιτικό περιβάλλον και οι γεωστρατηγικές συμμαχίες της χώρας δεν δικαιολογούν πλέον τη συντήρηση στρατού ξηράς: η κατάργησή του θα επέφερε τεράστια εξοικονόμηση πόρων στη χώρα, χωρίς να μειωθεί η αμυντική της ικανότητα.
Και τα τρία παραπάνω παραδείγματα αναφέρονται αναλυτικότερα στο εξαιρετικά διαυγές πολιτικό δοκίμιο «L’État de connivence – En finir avec les rentes» («Το Κράτος της διαπλοκής – Να τελειώνουμε με τα προνόμια», εκδ. Odile Jacob, 2014) του Γάλλου καθηγητή Jean-Marc Daniel, ο οποίος φυσικά πραγματεύεται τα κακώς κείμενα στη χώρα του. Αν λοιπόν κάποιος αναρωτηθεί τι σχέση έχουν τα τεκταινόμενα στις ΗΠΑ, στο ΗΒ, στη Σουηδία ή/και στη Γαλλία με τη δική μας πραγματικότητα, δεν θα βρει την απάντηση στην ιδέα των έτοιμων λύσεων προς αντιγραφή. Το «υπονοούμενο» αυτού του άρθρου παραπέμπει στον ψύχραιμο, ακομπλεξάριστο, ανοιχτόμυαλο και ευφυή προβληματισμό, με ειλικρινή διάθεση εξεύρεσης δημοκρατικών λύσεων σε σύγχρονα προβλήματα, τα οποία ταλανίζουν εδώ και δεκαετίες και την Ελλάδα.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι μπορούμε να ξαναφέρουμε την ανάπτυξη, να μειώσουμε την ανεργία, να παράξουμε δικό μας πλούτο, να νοικοκυρέψουμε τα οικονομικά μας, να ρυθμίσουμε τα εθνικά μας χρέη και να δημιουργήσουμε μέλλον για τις επόμενες γενιές εάν πολιτική τάξη και κοινωνία κάνουν την επανάσταση και συναινέσουν στην ειλικρινή και εκ βαθέων αναδιάρθρωση του κράτους.
Για την ελπίδα, οι μεταρρυθμίσεις είναι μονόδρομος!
*Ο Νίκος Κελπέκης είναι σύμβουλος ανάπτυξης.