Αναρωτιόμουν, πώς είναι δυνατόν στην Ελλάδα του 21ου αιώνα να αντιμετωπίζουμε με νωθρότητα κύρια δημοκρατικά θεσμικά γνωρίσματα, όπως την αρχή της πολυφωνίας στη λήψη αποφάσεων.
Η αρχή της πολυφωνίας εκφυλίστηκε όσον αφορά τις εσωκομματικές εκλογές της αξιωματικής αντιπολίτευσης το καλοκαίρι 2022, όταν εξελέγη ο Αλέξης Τσίπρας πρόεδρος του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ για δέκατο πέμπτο έτος εν συνεχεία. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε χωρίς να υπάρχει άλλος «φωτισμένος» συνυποψήφιος για την προεδρία, σε μια χώρα των «δέκα εκατομμυρίων πρωθυπουργών». Χωρίς καμία τηλεμαχία που να δίνει την ευκαιρία στους πολίτες να γνωρίζουν το πρόγραμμα και τις πνευματικές, επιστημονικές ικανότητες ή βιωματικές γνώσεις του κάθε υποψηφίου, ώστε να μπορέσουν να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη άποψη για την ποιότητα των επιχειρημάτων και της προσωπικότητάς του.
Υπενθυμίζω, ο Αλέξης Τσίπρας κατέχει το προνόμιο της προεδρικής θέσης του κόμματος από το 2008 αδιάκοπα επί 15 χρόνια και πήρε το χρίσμα με ποσοστό…99% από τις μάλλον περιορισμένες ψήφους των 152.000 εγγεγραμμένων μελών του κόμματος, συγκριτικά με τα 270.000 μέλη του ΠΑΣΟΚ που ψήφισαν τον Νίκο Ανδρουλάκη και 404.000 μέλη της ΝΔ που ψήφισαν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η εύλογη απορία είναι πώς τα μέλη ενός μεγάλου δημοκρατικού-λαϊκού κόμματος δέχονται παθητικά αντιδημοκρατικές διαδικασίες και επιλέγουν επαναλαμβανόμενα μια μονοπρόσωπη εξουσία, η οποία είναι συγκρινόμενη μόνο με διαδικαστικές λειτουργίες αυταρχικών καθεστώτων.
Τούτου λεχθέντος, πρόσφατα ο γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ επανεξελέγη ομόφωνα για τρίτη συνεχόμενη θητεία, η οποία ξεκίνησε το 2012 και φυσικά προκάλεσε παγκόσμια αίσθηση, όχι όμως έκπληξη η παρατεταμένη παραμονή του στο αξίωμα, δεδομένου του αυταρχικού μονοκομματικού καθεστώτος της Κίνας. Σε αντιπαράθεση με την πολιτική ζωή του τόπου μας και της Κίνας, αρκεί να θυμηθούμε ότι στην αρχαία Ελλάδα οι άρχοντες της πόλης-κράτους εκλέγονταν μόνο για ένα χρόνο, γιατί ο πειρασμός της διαφθοράς ήταν και συνεχίζει επί 25 αιώνες να είναι ορατός, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται ανεξέλεγκτος. Αποδεικνύεται ότι αρχαίοι ημών πρόγονοι ήταν πιο έντιμοι και δημοκρατικοί από εμάς, μια θλιβερή παραδοχή για το παρόν αλλά και το μέλλον του τόπου μας.
Η Ελλάδα είναι η κοιτίδα της δημοκρατίας και ο φάρος που φωτίζει επί 2.500 χρόνια τον ανθρώπινο πολιτισμό με δόγματα και επιτεύγματα που προκαλούν θαυμασμό και δέος, για αυτό και εφαρμόζονται σε όλες τις δημοκρατικές χώρες του πλανήτη. Η ανοχή της εκφυλιστικής διαδικασίας εκλογής ενός αρχηγού κόμματος είναι σοβαρή οπισθοχώρηση των δημοκρατικών κεκτημένων μας και ιδιαιτέρως ζημιογόνος για την ποιότητα του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η αντιπολίτευση συμβάλλει καθοριστικά στη διακυβέρνηση του κράτους ασκώντας έλεγχο και κριτική στην εκτελεστική εξουσία. Έχει υποχρέωση να παρουσιάζει εμπεριστατωμένες προτάσεις που διανθίζουν το δημοκρατικό διάλογο, βελτιώνουν το κυβερνητικό έργο και κατ’ επέκταση την ποιότητα ζωής των πολιτών. Ελπίζω, οι ψηφοφόροι και τα όργανα του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ να αναλογιστούν τις θεσμικές παθογένειες που αφορούν την εκλογή του αρχηγού τους και οφείλουν να απαιτήσουν ριζικές αλλαγές, καθώς προς το παρόν απέχουν από υγιείς δημοκρατικές διαδικασίες.
* Η Κωνσταντία Τέκα-Ευσταθίου είναι Πολιτικός Επιστήμων