Λίγο πριν βγουν στον ωκεανό με τις ξύλινες βάρκες τους, οι ψαράδες στις ακτές της Γκάνας μοιράζονται μια ευχή: καλή ψαριά. Την ίδια στιγμή στ’ ανοιχτά, παράνομα πλοία-φαντάσματα αλιεύουν τεράστιες ποσότητες ψαρικών, ασταμάτητα, ανεξέλεγκτα και αδιακρίτως. Ένα στα τρία ψάρια προέρχεται από παράνομη αλιεία. Τα κέρδη της γιγαντιαίας αυτής βιομηχανίας ξεπερνούν τα 10 δισ. ετησίως ενώ ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας. Ποιο είναι πραγματικά το αντίτιμο για ένα… κλεμμένο ψάρι;
Τα περισσότερα αλιευτικά πεδία είναι στα όρια της εξάντλησης. Η αυξανόμενη ζήτηση για ψαρικά ωθεί στόλους από κάθε γωνία της γης στην αναζήτηση των πιο αποδοτικών περιοχών. Σε κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες, τα ιχθυοαποθέματα είναι ακόμη υγιή ενώ οι πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ευνοούν την μεγιστοποίηση του κέρδους και τον αφανισμό της υπευθυνότητας. Σύμφωνα με το WWF Fish Forward, o μεγαλύτερος όγκος αλιευμάτων προέρχεται από τον αναπτυσσόμενο κόσμο, ενώ εκεί ζει το 97% των εργαζομένων στον τομέα της αλιείας παγκοσμίως. Οι περισσότεροι είναι παράκτιοι ψαράδες που δεν εργάζονται για μεγάλους στόλους.
Ενώ τα πλοία-φαντάσματα αδειάζουν τις θάλασσές τους, οι ψαράδες δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν. Για χώρες όπως η Σιέρα Λεόνε, που η πλειοψηφία του πληθυσμού ζει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα, το κόστος καταπολέμησης της παράνομης αλιείας είναι απαγορευτικό.
Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αγγίζει τα 9,6 δισεκατομμύρια το 2050 κι ενώ ήδη 800 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από την πείνα, η διατροφική ασφάλεια είναι και θα συνεχίσει να είναι πρόκληση. Αν συνεχίσουμε να ψαρεύουμε και να καταναλώνουμε με μη βιώσιμο τρόπο, σύντομα θα οδηγήσουμε τα ιχθυαποθέματα και τα θαλάσσια οικοσυστήματα σε κατάρρευση, με ανυπολόγιστες συνέπειες για όλους.
Η υπεραλίευση δεν απειλεί μόνο ανθρώπινες ζωές. Η θάλασσα, η ανεκτίμητη αυτή πηγή ευημερίας για τον πλανήτη, δείχνει σοβαρά σημάδια υποβάθμισης. Η ρύπανση και οι ραγδαίες αλλαγές στην οξύτητα και τη θερμοκρασία επηρεάζουν αρνητικά τη θαλάσσια ζωή, σε βαθμό που αρκετά είδη απειλούνται με εξαφάνιση και κάποια έχουν ήδη χαθεί. Στη δική μας Μεσόγειο, το 82% των ιχθυαποθεμάτων έχει ήδη πληγεί από την υπεραλίευση. Ένας από τους βασικούς λόγους, είναι το γεγονός ότι ψαρεύουμε νεαρά ψάρια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ούτε μια φορά.
Την επόμενη φορά που θα επιλέξουμε ψάρι, ας σκεφτούμε το πραγματικό του κόστος. Η βιώσιμη αλιεία και η υπεύθυνη κατανάλωση είναι εφικτές λύσεις για την αντιμετώπιση της υπεραλίευσης και για τη διασφάλιση της διατροφικής ασφάλειας και του εισοδήματος εκατομμυρίων ανθρώπων, στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο. Η επιλογή όμως, είναι προσωπική. Θέλουμε υγιείς θάλασσες και ψάρι για πάντα;