Δεν έχω επαρκή πληροφόρηση για τα όσα θλιβερά και χυδαία συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες στη Σταυρούπολη, γι’ αυτό και αποφεύγω να εκφέρω γνώμη. Είναι όμως άξιος ανάλυσης ο διάλογος που έχει αναδυθεί περί άκρων και ανάγκης λήψης του μέρους ενός από τους δύο αντιμαχόμενους, καθώς και το βαθιά ανιστόρητο επιχείρημα του «ισαποστακισμού».
Πράγματι, στην αρχαία Αθήνα ο πολίτης δεσμευόταν να ταχθεί υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς, κάθε φορά που ανέκυπτε μία σύγκρουση. Αυτή όμως είναι μάλλον μία διαπίστωση που δε χρησιμεύει ιδιαίτερα στην ερμηνεία των σύγχρονων, πολυδιάστατων, πολιτικών κοινωνιών. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τον ανυπόστατο ισχυρισμό περί ισαποστάκηδων. Ας εμβαθύνουμε στον συλλογισμό: ο όρος «ισαποστάκιας» αποδίδεται υποτιμητικά στα άτομα που δεν αποδέχονται ιδεολογικά, ηθικά και ιδιοσυγκρασιακά τη φυσική βία, καταδικάζοντάς τη σε όλες τις εκφάνσεις της. Σε μία μανιχαϊστική αντίληψη των πραγμάτων (ολοκληρωτική διαμάχη Καλού-Κακού), σκοπός της χρήσης αυτού του όρου είναι η υποβάθμιση των δημοκρατικών πολιτικών προσεγγίσεων που αποκηρύσσουν τη βία και καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα του πολιτικού φάσματος (πλην των άκρων), δημιουργώντας παράλληλα τον εξής υπαινιγμό: εάν δεν είσαι μαζί μας, είσαι εναντίον μας. Εάν δεν αποδεχθείς την αναγκαιότητα της χρήσης βίας, καθίστασαι αυτομάτως μέρος του προβλήματος, νομιμοποιώντας τον απεχθή εχθρό.
Πρόκειται για μία σύλληψη παντελώς ανορθολογική, που προοιωνίζεται μία αποκαλυπτικού τύπου, τελική σύγκρουση μεταξύ των δύο στρατοπέδων, του ακροαριστερού και του ακροδεξιού, του κομμουνισμού και του φασισμού. Η πνευματική σύγχυση όσων επιστρατεύουν το επιχείρημα του ισαποστακισμού είναι πρόδηλη. Το εκπληκτικό είναι ότι κατορθώνει με μία φράση να εκμηδενίσει ιδεολογίες και πολιτικές τάσεις με ιστορία αιώνων και στέρεα φιλοσοφικά θεμέλια. Ας απαριθμήσουμε: ριζοσπαστική αριστερά, σοσιαλδημοκρατία, φιλελευθερισμός, συντηρητισμός. Πολιτικοί χώροι με τρομακτικές επιμέρους διαφορές, που μοιράζονται ωστόσο κοινές θεμελιώδεις αρχές: τον σεβασμό στην αξία της ανθρώπινης ζωής, τη δημοκρατία και την αποστροφή της πολιτικής βίας. Η παρότρυνση για επιδοκιμασία των πεπραγμένων ενός εκ των δύο ακραίων μερών συνιστά προσβολή για το υγιές, πλειοψηφούν κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας.
Το ζήτημα της σύγκλισης και απόκλισης κομμουνισμού και φασισμού είναι πολυσύνθετο και απαιτεί μακρά ιστορική και πολιτική συζήτηση. Άλλωστε, κάθε ιδεολογία γεννάται συνδιαλεγόμενη με τις κοινωνιοπολιτισμικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής. Έτσι και η ελληνική περίπτωση, είναι ιδιάζουσα. Δύο πολιτικοί χώροι εξόχως συμπλεγματικοί, ιδεοληπτικοί, αγκιστρωμένοι σε παρελθούσες, εμφυλιοπολεμικού τύπου καταστάσεις. Το παρελθόν είναι γι’ αυτούς υπαρξιακό διακύβευμα. Η πεισματική αντίθεσή τους σε ό,τι σύγχρονο και καινοτόμο, κάνει αναγκαία την αναζήτηση λόγων ώστε να μην παραμένουν στην αφάνεια. Δεν δίστασαν βέβαια να συμπλεύσουν, επιβιβαζόμενοι στο άρμα του αντιδυτικισμού, του αντιαμερικανισμού, της αντιμνημονιακής φρενίτιδας. Το μίσος τους διαμορφώνει και τους δίνει κίνητρο, και δυστυχώς, έχουν άφθονο να διοχετεύσουν.
Το επιχειρησιακό κομμάτι στο θέμα της Σταυρούπολης ανήκει αποκλειστικά στην Πολιτεία, όχι σε αυτόκλητους εκδικητές. Όσα συμβαίνουν πρέπει όμως να μας προβληματίσουν βαθιά. Η ριζοσπαστικοποίηση προς τα πολιτικά άκρα είναι σύνηθες γνώρισμα των πολιτικών κοινωνιών που αντιμετωπίζουν κρίσεις. Δεν αντιμετωπίζεται δίχως διαρκή ανησυχία, γόνιμο διάλογο και υψηλό δημοκρατικό φρόνημα. Όλοι οι «ισαποστάκηδες» οφείλουν να συμβάλλουν στην προσπάθεια αυτή, παραμένοντας αταλάντευτα στο δημοκρατικό στρατόπεδο, πρεσβεύοντας με πάθος τις αξίες της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
* Ο Φίλιππος Τάρτας είναι πτυχιούχος του τμήματος Ιστορίας του ΕΚΠΑ