Η επίσκεψη στα στρατόπεδα Άουσβιτς-Μπίρκεναου είναι πάντα στο πρόγραμμα των ταξιδιωτικών γραφείων. Εσύ αποφασίζεις αν εκείνη την ημέρα θα ακολουθήσεις ή πώς αλλιώς θα ξοδέψεις τα λεφτουδάκια σου. Θα δροσιστείς με μία μπίρα; Θα φας τις λιχουδιές της πολωνέζικης κουζίνας; Θα συγκινηθείς ή θα χαλαρώσεις; Θα περπατήσεις κάτω από τον καυτό ήλιο ή θα πας βαρκάδα στην Οντρα; Εσύ θα αποφασίσεις αν θα κάνεις ότι δεν βλέπεις τι και πώς έγινε. Στο χέρι σου είναι να μείνεις μουγκός και δακρυσμένος και το μυαλό σου να σταματήσει να λειτουργήσει για ώρες.
Τα γκρουπ από όλο τον κόσμο περίμεναν υπομονητικά μπροστά στη μεταλλική πύλη του Άουσβιτς. Arbeit macht frei! Η εργασία σε απελευθερώνει. Και οδεύεις ελεύθερος πια προς τον θάνατο! Γερμανοί κοντά στους Ισραηλινούς, Κινέζοι κοντά στους Γιαπωνέζους. Τούρκοι κοντά στους Ελληνες. Νέοι και γέροι, φίλοι και παλιοί εχθροί. Τα παλαιά γραμμάτια έχουν ξεχαστεί; Πολλοί τουρίστες είχαν φέρει τα μωρά τους. Κοντά στους βαθιά θρησκευόμενους χασεδίν ορθόδοξους εβραίους με την ξεχωριστή ενδυμασία υπήρχαν και δύο μεγάλες ομάδες μαθητών από το Ισραήλ. Παιδιά που φορούσαν το μακό της σχολής τους. Όλοι έτοιμοι να αποτίσουν το φόρο τιμής στα θύματα του ναζισμού. Με τον δικό τους τρόπο.
Στο Μπίρκεναου οι μαθητές από το Ισραήλ τραγούδησαν, κοντά στις ράγες του τραίνων που μετέφεραν εκατομμύρια κόσμου στη σφαγή. Πένθιμο, ιερό, σοβαρό και τιμητικό. Μπροστά στο μνημείο του κρεματορίου όπου υπάρχει και η δική μας μαρμάρινη πλάκα εις ανάμνηση της σφαγής των 55.000 ελλήνων εβραίων. Όλοι οι τουρίστες σωπάσαμε. Δείγμα σεβασμού και κατανόησης της ιδιαιτερότητας της στιγμής. Όρθιοι ή καθιστοί, οι μαθητές εκπλήρωσαν το καθήκον τους. Μετά βρέθηκαν στην καφετέρια μαζί με τους άλλους τουρίστες και καθισμένοι στο γρασίδι πήραν το κολατσιό τους. Εμείς, χαμένοι στη μετάφραση των γεγονότων φύγαμε με τα δικά μας ερωτηματικά, με σκυμμένα κεφάλια και βαθύτατες σκέψεις. Πως επέτρεψε η ανθρωπότητα τη σφαγή των 3.350.000 συνανθρώπων; Μετά το 1942 οι καταγραφές σταμάτησαν ή μάλλον καταστράφηκαν το 1945 όταν φύγανε βιαστικά…
Οι επιστήμονες (μελέτες και στατιστικές για την αποτελεσματική πυκνότητα αερίου φαρμάκου εντομοκτόνου, δοκιμές πάνω στη στειρότητα, επεμβάσεις χωρίς αναισθησία, δοκιμές για την ασιτία ή την έκθεση στην παγωνιά, πώς μπορούσαν να ξεχάσουν ότι είναι άνθρωποι; Πώς κοιμόντουσαν τα βράδια; Πώς αντίκριζαν τις οικογένειες τους που σε μερικές περιπτώσεις μένανε και παραδίπλα από τα κρεματόρια; Ποιες εξηγήσεις δίνανε στα παιδιά τους γι’ αυτούς τους ανθρώπους με τις ριγωτές φόρμες που εξαφανίζονταν;
Τα θύματα γιατί δεν αντέδρασαν; Γιατί έλπιζαν μέχρι τελευταία στιγμή ότι θα σωθούν όταν έβλεπαν αυτά που έβλεπαν και ζήσανε αυτό το μαρτύριο; Πολλοί από εμάς έχουμε μία μεγάλη απορία μέσα μας.
Οι τωρινοί Γερμανοί είναι ικανοί να ξαναστήσουν αυτά τα στρατόπεδα και ποιανού λαού θα έρθει τώρα η σειρά;