Το νέο βιβλίο του Κώστα Σημίτη « Ο εκτροχιασμός» έρχεται σε μια περίοδο, κατά την οποία η κοινή γνώμη προσπαθεί να αφομοιώσει τα νέα μέτρα και τις όποιες εγγυήσεις σταθερότητας και ασφάλειας δίνει η τρικομματική κυβέρνηση, τα όσα εύκολα προτείνονται από την αντιπολίτευση, τη συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους της χώρας και τη διελκυνστίδα μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ, την εκταμίευση της δόσης. Πολλά γεγονότα και ακόμα περισσότερα ερωτήματα. Η σύγχυση είναι γενικευμένη και οι πολίτες προσπαθούν μέσα σε κλίμα απαισιοδοξίας να αποκωδικοποιήσουν και να αναλύσουν την πραγματικότητα που διαμορφώνεται γύρω τους.
Αν κάτι, όμως, είναι πλέον ευδιάκριτο, το οποίο αναδεικνύει ο συγγραφέας μέσα από το βιβλίο του και το διατρέχει ως κεντρική ιδέα, είναι η σύμπλεξη των πολιτικών, των συσχετισμών και των αποφάσεων στο ευρωπαϊκό πεδίο με τις εξελίξεις στη χώρα μας σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι αποφάσεις και εξελίξεις στην Ευρώπη δεν γίνονται σε χρόνο ανεξάρτητο από τα όσα διαδραματίζονται στη χώρα μας. Οι ανεπάρκειες της αρχιτεκτονικής της ΟΝΕ και η ατολμία των ηγεσιών της ΕΕ δεν άφησαν ανεπηρέαστη την εξέλιξη της ελληνικής υπόθεσης. Την καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό.
Από την άλλη ,η αδυναμία και απροθυμία του ελληνικού πολιτικοκοινωνικού συστήματος να κινηθεί μετά την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ,γρήγορα και αποφασιστικά, με σχέδιο και συναίνεση, προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων και της ρήξης με νοοτροπίες του παρελθόντος, οδήγησαν στην ελληνική κρίση και στη συνεχή χειροτέρευσή της . Ακόμα και σήμερα, οι πολιτικές και κοινωνικές ηγεσίες, δεν φαίνονται ικανές και πρόθυμες να ενημερώσουν με ειλικρίνεια και να προετοιμάσουν την κοινή γνώμη για το μέγεθος της προσπάθειας που απαιτείται. Για το χρόνο, ο οποίος χρειάζεται, για τους κινδύνους που διατρέχουμε. Για τις προτεραιότητες των ευρωπαίων εταίρων και τις μεταξύ τους ισορροπίες. Για την αναγκαία από εμάς διαπραγμάτευση, όχι μόνο για το ελληνικό ζήτημα αλλά και για το μέλλον της ευρωζώνης και της Ευρώπης στο σύνολό της. Εύκολες λύσεις, δεν υπάρχουν.
Υπάρχει κάποιος λόγος που η ελληνική κοινωνία πρέπει να είναι τόσο ενήμερη και προετοιμασμένη; Δεν θα ήταν καλύτερα να ακολουθήσουμε την πεπατημένη ώστε με ευκαιριακές επιλογές και πρόσκαιρες εντυπώσεις να διαχειριστούμε την κρίση, μέχρι ένας από μηχανής Θεός να δώσει την τελική λύση;
Οι αλλαγές δεν πρόκειται να προχωρήσουν αν δεν υπάρχει γνώση των προβλημάτων και κοινωνική συναίνεση. Η ανυπομονησία των πολιτών θα μεγεθύνεται όσο δεν έρχεται γρήγορα η λύση. Ο λαϊκισμός, ο εύκολος και πρόχειρος λόγος , θα βρίσκουν περισσότερους πρόθυμους ακροατές και οπαδούς. Οι κρίσιμες αποφάσεις θα μετατίθενται για αργότερα, όσο η δυσαρέσκεια θα μεγαλώνει.
Το 2008 ο Κ.Σημίτης μίλησε για τις συζητήσεις που γίνονταν διεθνώς για το ενδεχόμενο η χώρα να ζητήσει τη βοήθεια του ΔΝΤ λόγω αδυναμίας δανεισμού από τις αγορές. Το 2011 αναφέρθηκε στην ανάγκη αναδιάρθρωσης του χρέους, όταν ένα τέτοιο ενδεχόμενο είχε δαιμονοποιηθεί και φόβιζε την κοινή γνώμη. Οι αναφορές αυτές δεν έχουν να κάνουν με το αν δικαιώνεται ο πολιτικός ή όχι. Αφορούν την αξιοπιστία της πολιτικής στο σύνολό της. Η έγκαιρη προετοιμασία της κοινωνίας είναι προαπαιτούμενο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης πολίτη και πολιτικής. Με το βιβλίο του ο Κ.Σημίτης καταγράφει και αναλύει συστηματικά τα γεγονότα της κρίσης, αναφέρεται στα αίτια αυτής και δίνει απαντήσεις στα ερωτήματα που έχουμε όλοι μας. Η υπέρβαση της κρίσης απαιτεί χρόνο, νέες πολιτικές για την Ευρώπη, εντατική δουλειά στην Ελλάδα και προσπάθεια προς νέες κατευθύνσεις. Ας είμαστε προετοιμασμένοι για να τα καταφέρουμε όλοι μαζί.
*O Θανάσης Κοντογεώργης είναι δικηγόρος.