Η κτηνοτροφία αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του οικονομικού και πολιτιστικού ορίζοντα του ανθρώπου εδώ και τουλάχιστο δέκα χιλιάδες χρόνια. Αλλά όλα δείχνουν πως μόλις έπαψε να είναι βιώσιμη.
Τι μπορεί να άλλαξε τόσο ραγδαία ώστε να φτάσουμε ως εδώ; Μέσα σε μισό αιώνα, οι οικολογικές ισορροπίες άλλαξαν τόσο απότομα, που είναι λες κι έχουμε μεταφερθεί, συλλήβδην ως ανθρωπότητα, σε ένα νέο πλανήτη:
- Ο ανθρώπινος πληθυσμός -που από τότε που εμφανίστηκε ο άνθρωπος έως το τις αρχές του 19ου αιώνα ουδέποτε είχε ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο, το 1960 έφτασε τα τρία και σήμερα πλησιάζει τα οκτώ!
- Παράλληλα, οι άνθρωποι τρώμε περισσότερο. Χρειαζόμαστε πενταπλάσια τρόφιμα από ότι το 1960. Για να ταΐσουμε μάλιστα τον πληθυσμό του 2050, θα απαιτηθούν 70% περισσότερες θερμίδες από όσες παράγουμε σήμερα.
- Τέλος, εδώ και λίγες δεκαετίες εισήλθαμε στην «ανθρωπόκαινο» περίοδο: η ανθρώπινη δραστηριότητα καθορίζει τα αποθέματα και την ποιότητα φυσικών πόρων, όπως το νερό, η ποιότητα των εδαφών, η βιοποικιλότητα, η ατμόσφαιρα.
Το χειρότερο είναι ότι ζούμε με τρόπο που σπαταλά τους φυσικούς πόρους. Το 2017, οι άνθρωποι είχαμε καταναλώσει το ετήσιο “περιβαλλοντικό κεφάλαιό” μας στις αρχές Αυγούστου. Πέντε μήνες θα ζούμε με δανεικά από τις επόμενες γενιές! Κι αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο, επί τριάντα έξι χρόνια, από το 1971!
Αυτή η πορεία δεν μπορεί να συνεχιστεί επ’ άπειρον. Κάποια στιγμή θα σκάσει η περιβαλλοντική «φούσκα» και θα προσγειωθούμε, περισσότερο ή λιγότερο ανώμαλα, στην πραγματικότητα. Η πιο χρηστή αξιοποίηση των φυσικών πόρων είναι όρος για να ζήσουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας.
Από την άποψη αυτή, η κτηνοτροφία είναι σκέτη καταστροφή. Μπορείτε να παίρνετε τις αναγκαίες πρωτεΐνες σας από μοσχαρίσιο κρέας ή από φυτικά προϊόντα. Η διαφορά είναι ότι στην πρώτη περίπτωση χρειάζεστε πολύ περισσότερα εδάφη, νερό, ενέργεια, και εκπέμπετε πολλαπλάσια θερμοκηπικά αέρια. Χονδρικά ο μισός καλλιεργήσιμος πλανήτης, που αφιερώνεται στην κτηνοτροφία, αποδίδει μετά βίας το 25% των παραγόμενων θερμίδων. Χωρίς την κτηνοτροφία, θα αυξάναμε τη διαθέσιμη τροφή μας αμέσως κατά 50-70% και θα μειώναμε τη θερμοκηπική ρύπανση κατά 20-40%!
Ο μόνος λόγος που τα κτηνοτροφικά προϊόντα εξακολουθούν να ανήκουν στην «ευρεία κατανάλωση» είναι η άρνησή μας να τα τιμολογήσουμε σωστά. Αν συνυπολογίζαμε πόσο κοστίζουν σε ενέργεια, νερό, ρύπανση κ.λπ, και αν δεν τα επιδοτούσαμε πλουσιοπάροχα (στις ΗΠΑ π.χ. 2,500 φορές όσο τα φρούτα και τα λαχανικά!), το κρέας, τα αλιεύματα και τα γαλακτοκομικά θα κόστιζαν πολλές φορές περισσότερο. Δεν πληρώνουμε ούτε το 20% της αξίας τους. Για κάθε «κοψίδι» που τρώμε, χρεώνουμε το ανύποπτο παιδί μας με τέσσερις φορές τα λεφτά που πληρώσαμε!
Τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα. Κάποια στιγμή, το κρέας θα τιμολογηθεί σωστά -και θα εξαφανιστεί από τη βασική μας διατροφή. Το σημαντικό είναι αυτό να συμβεί έγκαιρα, πριν ολοκληρωθεί η υπνοβασία μας στον περιβαλλοντικό γκρεμό.
* Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός, εκ των συντονιστών της ομάδας Φιλοζωία-Οικολογία για την «πολιτική εκπροσώπηση των ζώων, της φύσης και των αγέννητων γενιών»