Eπειτα από οκτώ χρόνια μνημονίου και αμέτρητες εξαγγελίες μεταρρυθμίσεων ως μέσο για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, θα περίμενε κανείς, ότι σήμερα η Ελλάδα θα αποτελούσε ένα δυνητικό κέντρο ανάπτυξης καθώς επίσης και εφαλτήριο επενδύσεων για ολόκληρη την Βαλκανική χερσόνησο.
Παρ’ όλα αυτά, μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας, οι επενδυτές δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει στην χώρα μας. Αλλεπάλληλες αλλαγές κυβερνήσεων, συνεχείς αλλαγές νομοθετικού πλαισίου, γραφειοκρατία, διαφθορά και ένα βαθύ πελατειακό κράτος συνθέτουν ένα άκρως αποθαρρυντικό για νέες επενδύσεις σκηνικό. Την ίδια στιγμή το μνημόνιο το οποίο αποτελούσε μια ευκαιρία εξυγίανσης και αναδιάρθρωσης του δημοσίου τομέα , δεν αξιοποιήθηκε, καθώς αντί να εστιάσουμε στις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις επιδοθήκαμε σε ένα σωστό πανηγύρι φόρων.
Στόχος των μνημονίων ήταν αφενός να τακτοποιήσουν τα δημοσιονομικά και αφετέρου μια λίστα από μεταρρυθμίσεις οι οποίες έπρεπε να εφαρμοστούν ώστε η Ελλάδα να μπει σε τροχιά ανάπτυξης. Αν, λοιπόν είχαμε υλοποιήσει τις απαιτήσεις των μνημονίων αυτή την στιγμή θα είχαμε βγει από την κρίση. Τι συνέβη όμως στην πράξη;
Εστιάσαμε στην υποχρεωτική δημοσιονομική πειθαρχία (μέσω της αύξησης των φόρων) και όχι στο περισσότερο μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό όραμα, με πραγματική στροφή σε μία ανοιχτή οικονομία, με ριζικές μεταρρυθμίσεις. Και αυτές πού έγιναν είτε δεν εφαρμόστηκαν στην πράξη, είτε δεν παρουσιάζονται ως μόνιμες, είτε είναι απλά ελλιπείς. Πράγματι τα Μνημόνια ήταν μια ευκαιρία που χάσαμε, προκειμένου να βγούμε από το τέλμα στο οποίο οδηγηθήκαμε μετά από 30-40 χρόνια ρουσφετιού και διαφθοράς. Το λάθος των Ευρωπαίων ήταν η έμφαση που έδωσαν στην ταχύτητα της δημοσιονομικής προσαρμογής. Οδηγηθήκαμε σε ταχύτατη δημοσιονομική συρρίκνωση, που με την σειρά της προξένησε εχθρότητα σε ότι εκφράζει το μνημόνιο άρα και εναντίον των μεταρρυθμίσεων.
Και αυτό είναι που λείπει από την ελληνική οικονομία, θεσμικές αλλαγές που θα προσελκύσουν ξένα κεφάλαια. Για να συμβεί αυτό απαιτείται πλάνο μακροπρόθεσμων τομών σε διάφορους τομείς όπως φορολογικό, δανειοδοτήσεις, δημόσιος τομέας κλπ. Επενδυτικοί προορισμοί έγιναν μόνον οι χώρες εκείνες οι οποίες περιόρισαν τον ρόλο του κράτους, και συνέβαλαν στην διευκόλυνση των ξένων επενδύσεων.
Εάν αυτές οι αλλαγές δεν έρθουν, η οικονομία θα παραμένει σε τέλμα. Η έξοδος από το μνημόνια δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, ενώ ταυτόχρονα το κόστος εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους θα μεγαλώνει. Το βιοτικό μας επίπεδο θα συνεχίσει να μειώνεται σε σχέση με την υπόλοιπη ευρωζώνη και εμείς θα ματαιοπονούμε αναζητώντας την χαμένη μας αξιοπιστία.
Η μοναδική επομένως δίοδος είναι να βρούμε επιτέλους μια κυβέρνηση με συγκεκριμένη και ξεκάθαρη πολιτική προσανατολισμένη στην προσέλκυση επενδύσεων, την οποία είναι διατεθειμένη να εφαρμόσει άμεσα χωρίς καμία υπαναχώρηση. Αν, λοιπόν συμβεί αυτό τότε είναι θέμα χρόνου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη. Oταν οι επενδυτές δούνε τα σημάδια της αλλαγής του επενδυτικού κλίματος θα βιαστούν να έρθουν πριν ακόμη ολοκληρωθεί το μεταρρυθμιστικό έργο ακριβώς γιατί θα αποτελεί μια χαμηλή σε κόστος επένδυση η οποία θα αποδώσει όμως περισσότερα με την εφαρμογή και των τελευταίων μεταρρυθμίσεων.
O Χρυσοβαλάντης Μαρίγκος είναι Μεταπτυχιακός φοιτητής χρηματοοικονομικών στο University of Southern Denmark