Το ζήτημα των προσφύγων μας έχει απασχολήσει πολύ και θα συνεχίσει να μας απασχολεί για αρκετό καιρό. Άτομα που φύγαν από τα σπίτια τους κατατρεγμένα λόγω του πολέμου, ζητώντας μια καλύτερη τύχη ζουν στη χώρα μας κάτω από άθλιες συνθήκες διαβίωσης μέσα στο κρύο και την ανέχεια, όμηροι της αδυναμίας προώθησης και μετεγκατάστασης η οποία είχε συμφωνηθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ το φθινόπωρο του 2015. Ως χώρα είμαστε ανέτοιμοι να τους δεχτούμε λόγω ελλιπών υλικοτεχνικών υποδομών και δύσκολων οικονομικών συγκυριών. Ως κοινωνία είμαστε ανέτοιμοι λόγω της έξαρσης του ρατσισμού.
Την εβδομάδα που μας πέρασε το ενδιαφέρον μονοπώλησαν τα γεγονότα του προσφυγικού καταυλισμού στο Ελληνικό κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Μουζάλα. Όλη η χώρα είδε και άκουσε για «τον αστυνομικό που σπρώχνει βίαια και γρονθοκοπεί μικρό προσφυγόπουλο», αυτή τη λεζάντα κόλλησαν δημοσιογράφοι και παρουσιαστές στην είδηση, δίνοντας τροφή σε όλους εκείνους που ψάχνουν αφορμή για διαμάχη. Βλέποντας όμως κανείς το βίντεο με τα στιγμιότυπα αυτής της επίθεσης θα διαπιστώσει πως ο αστυνομικός μάλλον προσπαθεί να απομακρύνει τον νεαρό πρόσφυγα που του επιτίθεται παρά τον χτυπά σκόπιμα.
Αυτή η στρεβλή παρουσίαση της είδησης, η προσπάθεια μερίδας του Τύπου να κερδίσει από ένα θέμα που ουσιαστικά δεν υπάρχει, πυροδότησε πλήθος αντιδράσεων στα social media και όχι μόνο. Ρατσιστικά σχόλια που ζητούσανε να απελαθεί ο μικρός πρόσφυγας, κόσμος να εξαίρει την ελληνική φιλοξενία και να βάλλεται κατά των «αχάριστων προσφύγων που ήρθανε και θα μας πάρουνε και τα σπίτια», δημοσιεύσεις γεμάτες με αναφορές στους «ανώτερους Έλληνες» των οποίων το DNA προσπαθούν να αλλοιώσουν και διάφορες άλλες τέτοιες βαρύγδουπες δηλώσεις που καλλιεργούν ένα βαθύ ρατσιστικό-αντιπροσφυγικό αίσθημα και αποδεικνύουν ότι δεν σεβόμαστε την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας.
Ο διάσημος φιλόσοφος Τσβετάν Τοντορόφ, ο οποίος έφυγε από τη ζωή αυτή την εβδομάδα, όρισε τον πολιτισμό ως μια αναπαράσταση της σχέσης του ατόμου με τον κόσμο που κατασκευάζεται από στοιχεία ετερογενή, κουλτούρες αντιφατικές που εξ ορισμού καθιστούν το άτομο πολυπολιτισμικό. Λαμβάνοντας κανείς υπόψιν τον παραπάνω ορισμό θα διαπιστώσει πως ως λαός κάτι έχουμε χάσει σ’ αυτό το κομμάτι. Η καχυποψία απέναντι σε οτιδήποτε διαφορετικό και ο φόβος έχουν αντικαταστήσει τη λογική σκέψη και έχουν εξαφανίσει κάθε στοιχείο πολυπολιτισμικότητας σε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας.
Εδώ λοιπόν εμφανίζεται το μεγάλο πρόβλημα, στο πολιτιστικό έλλειμμα που δημιουργήθηκε και μεγαλώνει. Ένας λαός που ξέρει τι σημαίνει προσφυγιά, ένας λαός που ξέρει τι θα πει να χάνεις το σπίτι σου και έχει νιώσει τον πόνο του ξεριζωμού, φαίνεται έτοιμος να γυρίσει την πλάτη σε αυτούς τους ανθρώπους που χρειάζονται τη βοήθεια του. Είναι λοιπόν καιρός να ξυπνήσουμε και να αντισταθούμε στη μέγγενη της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και των φυλετικών διακρίσεων, να θυμηθούμε ότι κανείς δεν είναι νομοτελειακά «κακός» επειδή είναι μουσουλμάνος, μαύρος ή λευκός.
Η ιστορία μας από μόνη της μπορεί να μας διδάξει την ανάγκη να βρεθεί μέσα στον πανικό του πολέμου κάτι καλό, όπως αυτό που χρειάζονται τώρα οι σύροι φίλοι μας, όπως αυτό που χρειάστηκαν τότε και οι 17.000 Έλληνες της Τουρκίας όταν μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο βρήκαν άσυλο και περίθαλψη στη Συρία. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να μάθουμε από την ιστορία αυτή, να ξεφύγουμε από τη μιζέρια και να αποτινάξουμε από πάνω μας τα ρατσιστικά κατάλοιπα, φτιάχνοντας έτσι την Ελλάδα έναν ομορφότερο τόπο τόσο για εμάς όσο και για τις επόμενες γενιές.
*Ο Μαρίγκος Χρυσοβαλάντης, είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.