Η Συρία, απαλλαγμένη επιτέλους από τη βαρβαρότητα που είδαμε στις φυλακές και στα μπουντρούμια που άνοιξαν τις τελευταίες μέρες, διανύει ήδη τις πρώτες ημέρες μετά από μισό αιώνα των Ασαντ στην εξουσία. Μέρες σε συνθήκες χάους και γεμάτες αβεβαιότητα για το μέλλον. Αλλά και μέρες μεγάλης χαράς για σημαντικό μέρος του πληθυσμού.

Διερευνώντας την επόμενη μέρα, ο Economist σημειώνει πως δεν είναι σαφές πόσο σταθερό ή «αθώο» θα είναι το νέο καθεστώς, παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις μετριοπάθειας.

Η επίθεση των ανταρτών, που ξεκίνησε στα βορειοδυτικά στις 27 Νοεμβρίου, προχώρησε με αστραπιαία ταχύτητα. Στις 8 Δεκεμβρίου οι αντάρτες είχαν φτάσει στη Δαμασκό, την πρωτεύουσα της Συρίας, και ο Ασαντ κατέφυγε στη Ρωσία, τερματίζοντας τη διάρκειας 53 ετών διακυβέρνηση της χώρας από την οικογένειά του.

«Το τι θα επακολουθήσει είναι αβέβαιο, αλλά σίγουρα θα έχει βαθιές επιπτώσεις στην περιοχή» σημειώνει η βρετανική επιθεώρηση. Οι περισσότεροι Σύροι δεν πιστεύουν ότι μπορεί να είναι χειρότερο από αυτό που προηγήθηκε. Οι αντάρτες κατάφεραν να ανατρέψουν τον Ασαντ σε μόλις 13 ημέρες λόγω της σταθερής παρακμής των προηγούμενων 13 ετών.

Αφότου ο έκπτωτος δικτάτορας αποφάσισε το 2011 να καταστείλει τις εκκλήσεις του κόσμου υπέρ της δημοκρατίας με απίστευτη βία, εκατοντάδες χιλιάδες νέοι Σύροι έχασαν τη ζωή τους στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε. Εκατομμύρια άλλοι κατέφυγαν σε γειτονικές χώρες ή στην Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, αφότου το καθεστώς επανέκτησε τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της Συρίας, η σταθερότητα απέφερε ελάχιστα οφέλη σε όσους παρέμειναν.

«Ενας μικρός κύκλος κερδοσκόπων πλούτισε μέσα στα ερείπια» τονίζει ο Economist. Οι αντάρτες, υπό την ηγεσία της ισλαμιστικής ομάδας Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), είχαν περάσει χρόνια εκπαίδευσης πριν την επίθεσή τους. «Eμοιαζαν με σύγχρονο στρατό, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ειδικές δυνάμεις και κεντρική δομή διοίκησης. Αλλά το σημαντικότερο όπλο τους ήταν το κίνητρο: ήθελαν να ανατρέψουν το καθεστώς, ενώ ο συριακός στρατός δεν είχε πλέον τη βούληση να το διατηρήσει. Ανώτεροι αξιωματικοί εγκατέλειψαν τις γραμμές του μετώπου προκειμένου να μεταφέρουν τις οικογένειές τους σε ασφαλέστερα μέρη της χώρας. Οι βαθμοφόροι εγκατέλειψαν τα πόστα τους.

»Οι ξένοι υποστηρικτές του καθεστώτος –το Ιράν, η Ρωσία και η Χεζμπολάχ–, βλέποντας πόσο ανίκανο ήταν να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά και καταβεβλημένοι από τα δικά τους προβλήματα, αρνήθηκαν να το βοηθήσουν. Δεν ήταν ένα αναίμακτο πραξικόπημα, αλλά ήταν κοντά σε αυτό: μερικές εκατοντάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους κατά τις τελευταίες ημέρες ενός πολέμου που είχε σκοτώσει μισό εκατομμύριο» συνοψίζει το βρετανικό περιοδικό.

Τις προηγούμενες μέρες η Δαμασκός έζησε στιγμές ευφορίας. Κάτοικοι εισέβαλαν στο προεδρικό μέγαρο, όπου έψαξαν τη συλλογή των dvd του Ασαντ και τις τσάντες Louis Vuitton της συζύγου του. Πολλά καταστήματα επαναλειτούργησαν γρήγορα. «Μια μεγάλη ουρά σχηματίστηκε έξω από ένα κατάστημα της Syriatel, από πρόσφυγες που επέστρεφαν πρόθυμοι να αγοράσουν νέες κάρτες sim. Ορισμένοι κυβερνητικοί υπάλληλοι προσήλθαν κανονικά στην εργασία τους. Εξω από το ξενοδοχείο “Four Seasons” ένας δημοτικός υπάλληλος σκούπιζε. Οι υπάλληλοι στο ταχυδρομείο δεν ήταν απολύτως σίγουροι για ποιον εργάζονταν ή αν θα καταβάλλονταν οι μισθοί τους. Μια ομάδα από αυτούς κάπνιζε και κουτσομπόλευε για την πτήση διαφυγής του Aσαντ. Δεν ήταν σαφές αν θα παραδιδόταν κάποιο γράμμα εκείνη την ημέρα» μεταφέρει το κλίμα το βρετανικό περιοδικό.

Δεν ήταν όμως παντού ειρηνική η κατάσταση. Στον βορρά, ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA), που στηρίζεται από την Τουρκία, επιτέθηκε στους Κούρδους που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Οι τζιχαντιστές της HTS, που έχει το πάνω χέρι στη χώρα, έχουν στήσει σημεία ελέγχου και τσεκάρουν την πρόσβαση στα κυβερνητικά κτίρια, ενώ οι ηγέτες τους έχουν δώσει εντολή στους αντάρτες να σταματήσουν να πυροβολούν στον αέρα πανηγυρίζοντας – είχε καταντήσει ενοχλητικό.

Σύμφωνα με τον Economist, παρά την αρχική ευφορία οι κάτοικοι της χώρας ανησυχούν τώρα ότι η οργάνωση HTS μπορεί να προσπαθήσει να επιβάλει το όραμά της για ισλαμική κυριαρχία ή να επιδιώξει να μονοπωλήσει την εξουσία. «Δικαιολογημένα» σχολιάζει το βρετανικό περιοδικό:

♦ Η ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), που έχει τώρα στα χέρια της τις τύχες του συριακού λαού, προέκυψε από τη συριακή «θυγατρική» της Αλ Κάιντα, αν και διέκοψε τους δεσμούς της με τους τζιχαντιστές το 2017.

♦ Το βρετανικό περιοδικό τονίζει πως είναι άλλο πράγμα να κυβερνάς την αγροτική, συντηρητική πόλη Ιντλίμπ και άλλο να διοικείς ολόκληρη τη χώρα, με άλλοτε κοσμοπολίτικες πόλεις και μεγάλες θρησκευτικές και εθνοτικές μειονότητες.

Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) έχει πει, πάντως, μέχρι τώρα τα «σωστά πράγματα», συνεχίζει ο Economist:

—Στις 9 Δεκεμβρίου απαγόρευσε στους μαχητές της να «παρεμβαίνουν στο ντύσιμο των γυναικών».

— Οι δηλώσεις που απευθύνονται στις χριστιανικές μειονότητες και σε αυτές των Δρούζων (αραβική εθνοτική ομάδα με τη δική της μονοθεϊστική πίστη) τονίζουν ότι τα δικαιώματά τους θα γίνουν σεβαστά.

—Στέλνοντας μήνυμα στους Κούρδους, η HTS δήλωσε: «Η ποικιλομορφία είναι η δύναμή μας».

Μήπως είναι πολύ καλά όλα αυτά για να είναι αληθινά; Το μέλλον θα δείξει. Σύμφωνα με τον Economist, ένα από τα ερωτήματα είναι κατά πόσον η HTS είναι αρκετά ισχυρή για να ελέγξει ολόκληρη τη χώρα ή να αφοπλίσει με τη βία τις αντίπαλες πολιτοφυλακές.

Ορισμένοι αντάρτες διαμαρτύρονται επίσης για τον σεβασμό που επιδεικνύεται σε ορισμένα μέλη του αποπεμφθέντος καθεστώτος, τον οποίο θεωρούν προδοσία της επανάστασης. Ο Aσαντ έχει καταφύγει στη Ρωσία, αλλά το πού βρίσκονται πολλοί από τους μπράβους του αποτελεί μυστήριο. Κανείς δεν γνωρίζει επίσης τι απέγινε ο αδελφός του Aσαντ, ο Μαχέρ, ένας αδίστακτος στρατιωτικός διοικητής. Ορισμένοι Σύροι πιστεύουν ότι διέφυγε στις ακτές, άλλοι στο Ιράν.

Η βρετανική επιθεώρηση θυμίζει ότι το ΑΕΠ της χώρας έχει μειωθεί κατά 87% από την έναρξη του πολέμου, από 68 δισ. δολάρια το 2011 σε μόλις 9 δισ. δολάρια σήμερα. Το κόστος της ανοικοδόμησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια. Η χώρα εξακολουθεί άλλωστε να τελεί υπό αυστηρές Δυτικές κυρώσεις, παρ’ όλο που η αποχώρηση του Ασαντ φαίνεται να καθιστά τα μέτρα αυτά παρωχημένα.

Οι Σύροι επιχειρηματίες στο εξωτερικό περιμένουν από την πλευρά τους να δουν αν η HTS θα καταργήσει τα απομεινάρια της διακυβέρνησης του Aσαντ –την οικονομία υπό κρατική διεύθυνση και τις πελατειακές σχέσεις– προτού αποφασίσουν αν θα επενδύσουν.

Υπάρχουν όμως και οι αισιόδοξοι. Σε αντίθεση με τη Λιβύη ή την Υεμένη το 2011, η Συρία έχει ήδη περάσει έναν εμφύλιο πόλεμο. Οσοι πιστεύουν σε μια θετική έκβαση των πραγμάτων ελπίζουν ότι η πικρή ανάμνηση θα ωθήσει τις διάφορες πολιτοφυλακές της χώρας σε συμβιβασμούς. «Αυτό μπορεί να είναι ευσεβής πόθος. Προς το παρόν, όμως, οι Σύροι αισθάνονται ένα σπάνιο συναίσθημα: την ελπίδα» σημειώνει κλείνοντας ο Economist.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News