Σπανίως ένα κομμάτι κλασικής μουσικής καταφέρνει να περάσει τα «σύνορα» και να διεισδύσει στη mainstream κουλτούρα. Κάποια, όπως η εισαγωγή από την 5η Συμφωνία του Μπετόβεν, το έχουν καταφέρει, αλλά κανένα στην έκταση που το κατόρθωσε το «Boléro»: ένα κομμάτι που ξεκινά σε ρυθμό αργό, σχεδόν υπνωτικό, και καταλήγει σε καταιγισμό, χωρίς να ξεφύγει ποτέ από το βασικό του μουσικό μοτίβο.

Ο Μορίς Ραβέλ συνέθεσε το «Boléro» το 1928. Βρισκόταν σε διακοπές στο Σεν Ζαν-ντε-Λουζ, όταν πήγε στο πιάνο και έπαιξε μια μελωδία με το ένα δάχτυλό, λέγοντας σε έναν φίλο του: «Δεν νομίζεις ότι αυτό το θέμα έχει μια επίμονη ποιότητα; Θα προσπαθήσω να το επαναλάβω πολλές φορές χωρίς καμία εξέλιξη, αυξάνοντας σταδιακά την ορχήστρα όσο καλύτερα μπορώ».

Οταν το ολοκλήρωσε, ο γάλλος συνθέτης φοβόταν ότι οι περισσότερες ορχήστρες θα αρνούνταν να το παίξουν. Σχεδόν έναν αιώνα αργότερα το κομμάτι παίζεται κάπου στον κόσμο κάθε 15 λεπτά, κατά μέσο όρο, όπως γράφουν οι Times.

Ο αισθησιακός, ισπανικής έμπνευσης ρυθμός του «Boléro» έχει μπει στη λαϊκή κουλτούρα, σε σάουντρακ και σε διαφημίσεις. Τώρα η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Παρισιού τιμά την 150ή επέτειο από τη γέννηση του Ραβέλ με μια έκθεση πολυμέσων για το «Boléro», που εγκαινιάζεται σήμερα.

Ο Ραβέλ συνέθεσε το πιο διάσημο έργο του ως μουσική για μπαλέτο, κατόπιν αιτήματος της Ιντα Ρουμπινστάιν, της χορεύτριας και χορογράφου που είχε προκαλέσει σκάνδαλο εμφανιζόμενη γυμνή ως Σαλώμη το 1908, η οποία ήθελε νέα μουσική για τις χορογραφίες της. Η έκθεση παρουσιάζει κοστούμια και ντεκόρ από μερικές από τις πολλές χορευτικές παραγωγές που έχουν χρησιμοποιήσει το «Boléro».

Παρουσιάζονται επίσης βίντεο με ορισμένους από τους χιλιάδες μουσικούς, ορχήστρες και χορευτές που έχουν ερμηνεύσει το «Boléro». Οι διαφορετικές χορογραφίες επικαλύπτονται και διαδέχονται η μία την άλλη, δημιουργώντας μια μουσική αφήγηση πολλών δεκαετιών. Η Τζέιν Τόρβιλ και ο Κρίστοφερ Ντιν έκαναν διάσημο το «Boléro» και στον χώρο του πατινάζ όταν, υπό τους ήχους του, κέρδισαν το χρυσό μετάλλιο στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984.

Η έκθεση διερευνά επίσης την αγάπη του Ραβέλ για τα παζλ και τα μηχανικά μοντέλα. Τα εργοστασιακά μηχανήματα ενέπνευσαν τον ρυθμό του κομματιού και η αγάπη του για τους μηχανισμούς ακριβείας και την προσοχή στη λεπτομέρεια μεταφέρεται στις συνθέσεις του, όπου κάθε νότα τοποθετείται σαν γρανάζι σε ένα ρολόι.

Αρχικά ο συνθέτης ήθελε το μπαλέτο να λαμβάνει χώρα σε ένα εργοστάσιο, αλλά τελικά επιλέχθηκε μια ταβέρνα, με μια τσιγγάνα από την Ανδαλουσία να χορεύει σε ένα τραπέζι περιτριγυρισμένη από άνδρες, πριν πέσει στην αγκαλιά τους.

Σήμερα, συνεχίζουν οι Times, το κομμάτι εκτελείται συνήθως ως ορχηστρικό έργο παρά ως μπαλέτο. Ωστόσο, το αρχικό μπαλέτο αναδημιουργήθηκε στο «Boléro», μια βιογραφική ταινία για τον Ραβέλ σε σκηνοθεσία της Αν Φοντέν, που κυκλοφόρησε τον περασμένο Μάρτιο.

Το κομμάτι έγινε επίσης πρωτοσέλιδο τον Ιούνιο λόγω μιας δικαστικής υπόθεσης για τα δικαιώματα εκατομμυρίων ευρώ που έπαψαν να καταβάλλονται όταν η σύνθεση έγινε δημόσιο αγαθό το 2016, 70 χρόνια μετά τον θάνατο του Ραβέλ.

Η Εβελίν Πεν ντε Καστέλ, κληρονόμος του συνθέτη, και έξι απόγονοι του Αλεξάντρ Μπενουά, ο οποίος σχεδίασε σκηνικά για το μπαλέτο, ισχυρίστηκαν ότι το έργο θα πρέπει να συνεχίσει να τελεί υπό την προστασία πνευματικών δικαιωμάτων.

Υποστήριξαν ότι ο Μπενουά και η χορογράφος Μπρονισλάβα Νιζίνσκα είχαν συνεργαστεί με τον Ραβέλ για να συνθέσουν το «Boléro» και πέθαναν δεκαετίες μετά από αυτόν. Το δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό τους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News