Λένε ότι η ομορφιά είναι υποκειμενική, βρίσκεται «στο μάτι του θεατή». Σε κάθε περίπτωση η κοινωνία είναι προσηλωμένη στην ελκυστική εμφάνιση, με τις διασημότητες να καθορίζουν τα πρότυπα της ομορφιάς. Υπάρχει, δε, μια διαστρωμάτωση των ανθρώπων και της κοινωνικής τους δύναμης με βάση τη φυσική τους εμφάνιση, η οποία έχει σχέση με προκαταλήψεις και διακρίσεις, που οδηγούν σε κοινωνική ανισότητα. Επηρεάζει, δε, όλες τις πτυχές της ζωής των απλών ανθρώπων, την προσωπική ζωή, την επαγγελματική ανέλιξη, το κοινωνικό περιβάλλον.

Το ζήτημα της ομορφιάς είναι πανταχού παρόν και απασχολεί την ακαδημαϊκή κοινότητα, χρόνια τώρα, ακόμη και οικονομολόγους, όπως ο Ντάνιελ Χάμερμες, καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου Royal Holloway, ομότιμος καθηγητής στην έδρα Sue Killiam, του πανεπιστημίου του Τέξας στο Οστιν και συγγραφέας του  βιβλίου «Beauty Pays» (2011), στο οποίο αναλύει «γιατί οι ελκυστικοί άνθρωποι είναι πιο επιτυχημένοι».

Στη μακρόχρονη καριέρα του, ο Χάμερμες έχει ασχοληθεί με τα «pulchronomics», τα συχνά κρυφά, συχνά αμφιλεγόμενα οικονομικά της ομορφιάς,  ερευνώντας την τελευταία αποδεκτή προκατάληψη στον κόσμο, η οποία επηρεάζει τα πάντα, από τα κέρδη μέχρι την υγεία και τη μακροζωία. (Σμειώστε ότι η λέξη pulchronomy είναι νεολογισμός από το pulcher, τη λατινική λέξη για τον ωραίο).

Ο Χάμερμες δεν θέλησε να αποδείξει ότι το Λονδίνο είχε ένα φίλτρο ασχήμιας, γράφει στους Sunday Times ο Τομ  Γουίπλ. Και ασφαλώς δεν περίμενε να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η νοτιοανατολική Αγγλία απομάκρυνε τους λιγότερο όμορφους, λιγότερο επιτυχημένους κατοίκους της, οι οποίοι, όπως σημειώνει, «μεταναστεύουν σε μέρη όπως η Ουαλία». Ωστόσο δεν έμεινε έκπληκτος ούτε σοκαρίστηκε από τα ευρήματά του.

Για να ανακαλύψει τι συνέβαινε στους Ουαλούς, ο Χάμερμες, έκανε μια μακροχρόνια έρευνα για να μελετήσει τις επιπτώσεις της ενηλικίωσης και της γήρανσης, αναλύοντας ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο και ιδιαίτερα χρήσιμο σύνολο δεδομένων για τους γεννημένους στο Ηνωμένο Βασίλειο μεταξύ 3ης και 9ης Μαρτίου 1958.

Μια μέρα του 1965, οι δάσκαλοι του Ηνωμένου Βασιλείου έλαβαν από την Εθνική Μελέτη Παιδικής Ανάπτυξης μια επίσημη επιστολή που τους ζητούσε να βαθμολογήσουν την εμφάνιση των μαθητών τους. Είχαν ένα σύνολο επιλογών, ελκυστική, μη ελκυστική, κανονική ή «μη φυσιολογικά χαρακτηριστικά», χωρίς ωστόσο να τους δοθεί  καθοδήγηση σχετικά με την κλίμακα αξιολόγησης. Κανείς δεν σκέφτηκε ότι ήταν απαραίτητο ένα αντικειμενικό πρότυπο ομορφιάς. Συμμετρία, καλή δομή των οστών, καθαρή επιδερμίδα, λεπτό σώμα. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα αναγνωρίζουμε όταν τα βλέπουμε.

Οι δάσκαλοι, λοιπόν, έκαναν τις εκτιμήσεις τους και συνέχισαν τη δουλειά τους. Οι απαντήσεις «μάζευαν σκόνη» αρχειοθετημένες σε κάποιο ντουλάπι, ενώ οι μαθητές τους μεγάλωσαν, τελείωσαν το σχολείο, πήγαν στο πανεπιστήμιο ή όχι. Παντρεύτηκαν ή δεν παντρεύτηκαν. Εκαναν καριέρες, μετακόμισαν σε δικό τους σπίτι, μετακόμισαν σε άλλο μερος, συνταξιοδοτήθηκαν.

Ο Χάμερμες ήξερε ήδη τι να περιμένει όταν κοίταξε τις τροχιές της ζωής τους, γράφει στους Sunday Times ο Γουίπλ. Τα τελευταία 50 χρόνια, συγκλίνοντα δεδομένα από όλο τον κόσμο έχουν σχηματίσει μια εικόνα για το τι είναι να έχεις πίσω σου τον ούριο άνεμο της ωραίας εμφάνισης και τι συμβαίνει όταν ξεκινάς τη ζωή σου αντιμετωπίζοντας τους σκληρούς αντίθετους ανέμους της ασχήμιας.

Με στοιχεία και αριθμούς

Οι ελκυστικοί άνθρωποι, για παράδειγμα, κερδίζουν περισσότερα. Τα στοιχεία έδειξαν ότι η αύξηση του μισθού ενός εμφανίσιμου άντρα στην ηλικία των 40 ετών, ισοδυναμεί κατά μέσο όρο με το να είχε πέντε χρόνια εργασιακής εμπειρίας παραπάνω. Οι ελκυστικοί πολιτικοί είναι πιο πιθανό να κερδίσουν. Μια μελέτη στη Γερμανία διαπίστωσε ότι οι διαφορές ως προς την ελκυστική εμφάνιση μεταξύ των υποψηφίων αντιστοιχούσαν στο 3% των ψήφων.

Μια άλλη μελέτη, στις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι μπορούσε να προβλεφθεί το αποτέλεσμα των εκλογών κυβερνήτη από τα σύντομα τηλεοπτικά κλιπ των υποψηφίων. Πλησιάζοντας, όμως, σε μεγάλες εκλογές, είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με τους υποψηφίους, ωστε η εμφάνιση έχει λιγότερη σημασία. Από όλα τα πολύ ασυνήθιστα πράγματα για τις εκλογές του 2024 στις ΗΠΑ, όποιος και να κερδίσει τελικά, η Καμάλα Χάρις και ο Ντόναλντ Τραμπ, το αποτέλεσμα δεν θα καθοριστεί από την ομορφιά. Φυσικά, συμβαίνει επίσης ότι σε αυτό το στάδιο τα λιγότερο ελκυστικά άτομα έχουν ήδη εξαλειφθεί. («Αναρωτιέται κανείς πώς θα τα κατάφερνε ο Λίνκολν αν υπήρχε τότε τηλεόραση», παρατηρεί ο Χάμερμες.)

Η ελκυστική εμφάνιση βοηθά ακόμη και στην εκλογή επιστημόνων στην Αμερικανική Οικονομική Ένωση (στους οικονομολόγους αρέσει να μελετούν οικονομολόγους, ειδικά αν μπορούν να χρησιμοποιήσουν μια επιστημονική δημοσίευση για να αποκαλέσουν τους πιο επιτυχημένους συναδέλφους τους «ανάξιες ξανθιές»…)

Στην πραγματικότητα, το να είναι κανείς ελκυστικός βοηθά όποιο και αν είναι το επάγγελμά του. Οι ελκυστικοί δολοφόνοι είναι λιγότερο πιθανό να καταδικαστούν σε θάνατο, σύμφωνα με μια αμερικανική μελέτη. Επίσης, οι ελκυστικοί άνθρωποι είναι λιγότερο πιθανό να είναι δολοφόνοι. Οι μη ελκυστικοί νομικοί, αντίθετα, είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν μάχιμοι δικηγόροι στα δικαστήρια.

Η λίστα συνεχίζεται. Οι φιλίες, ο γάμος, η αυτοεκτίμηση, όλα είναι τομείς της ζωής που σχετίζονται με την εμφάνιση. Παντού η διαφορά είναι μικρή αλλά εμφανής. «Αν δεν είσαι ελκυστικός, έχεις ένα μειονέκτημα σχεδόν σε κάθε δραστηριότητα που αναλαμβάνεις», λέει ο Χάμερμες στους Sunday Times. Μάλιστα, η τελευταία του έρευνα δείχνει ότι αυτό φαίνεται να επεκτείνεται ακόμη και στην ίδια τη διάρκεια της ζωής. Οι λιγότερο ελκυστικοί άνθρωποι, τουλάχιστον σε ένα δείγμα από το Ουισκόνσιν, ζουν περίπου ένα έως δύο χρόνια λιγότερο. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, λέει ο αμερικανός οικονομολόγος, αφού γνωρίζουμε ότι το status, τα χρήματα και η ευτυχία είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη μακροζωία.

Αν η ελκυστική εμφάνιση ήταν ένα οποιοδήποτε άλλο φυσικό χαρακτηριστικό, η προστασία της απουσίας της θα ήταν νομοθετημένη.  Τότε αυτό θα απαιτούσε μια Ζερμέν Γκριρ ή έναν Μάρτιν Λούθερ Κινγκ της ομορφιάς, κάποιον που θα σηκωνόταν να μιλήσει για το όνειρό του για τα άσχημα παιδιά του. Αλλά είναι η προκατάληψη που ακόμα δεν αναφέρεται ανοιχτά.

Επιστρέφοντας στη μελέτη για τα παιδιά που γεννήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1958, ο σκοπός του Χάμερμες ήταν να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα της ζωής τους για να διερευνήσει την ευτυχία. Ηταν, όπως περίμενε, μεγαλύτερη σε όσους, στην αρχή της ζωής τους, είχαν αξιολογηθεί ως ελκυστικοί. Αλλά συνειδητοποίησε επίσης ότι είχε πληροφορίες για το πού γεννήθηκαν και πού κατέληξαν αυτοί οι άνθρωποι. Επίσης με δεδομένες τις θεωρητικές γνώσεις του, δεν υπήρχε τίποτα περίεργο σε αυτό που αποκάλυψε. Τα πιο ελκυστικά παιδιά είχαν περισσότερες πιθανότητες να γίνουν οικονομικά επιτυχημένα και έτσι, όπως διαπίστωσε, είχαν περισσότερες πιθανότητες να ζήσουν σε πιο επιτυχημένα οικονομικά μέρη. «Η νοτιοανατολική Αγγλία προσελκύει τους εμφανίσιμους», λέει, «και απωθεί τους άσχημους».

Αλλά δεν ήταν καν η πρώτη φορά που το έβλεπε αυτό. Μια παρόμοια διαχρονική μελέτη, στο Ουισκόνσιν, έδειξε ότι όσο πιο σέξι ήταν οι μαθητές/μαθήτριες του γυμνασίου (βάσει των φωτογραφιών στα αρχεία της επετηρίδας τους) τόσο πιο πιθανό ήταν να είχαν εγκαταλείψει το Ουισκόνσιν μετά την αποφοίτησή τους.

Μερικές φορές ο Χάμερμες βρίσκει ότι είναι κάτι ανεπιθύμητο. «Ο κόσμος το βρίσκει προσβλητικό. Λένε ότι δεν πρέπει να το επεξεργάζεσαι. Είναι σαν να μιλάς για το εισόδημα ή τη σεξουαλική σου ζωή. Δεν θέλουμε να το συζητάμε πολύ». Αλλά αποκαλύπτει κάτι διαφορετικό από το σεξ και τα χρήματα, «Το σκεφτόμαστε συνέχεια», λέει. «Το κάνουμε συνεχώς όταν περπατάμε στον δρόμο».

Πώς νιώθουν, ελκυστικοί και μη;

Ο  ίδιος ο Χάμερμες δεν είναι τόσο ελκυστικός, παρατηρεί ο Γουίπλ. Αλλά ούτε και το αντίθετο. Είναι ο μέσος όρος για έναν ηλικιωμένο άνδρα. Ο Χάμερμες συμφωνεί με την εκτίμηση του βρετανού δημοσιογράφου: «Στην κλίμακα πέντε προς ένα που χρησιμοποιείται σε πολλές μελέτες, όπου το πέντε είναι κορυφαίο, νομίζω ότι είμαι ένα τρία». Ο Γουίπλ πάλι έχει επίγνωση ότι ο ίδιος είναι ελκυστικός πάνω από το μέσο όρο. Πώς σχολιάζει ο αμερικανός οικονομολόγος την εκτίμησή του; «Σκέφτομαι», του λέει, «ότι είσαι κι εσύ ένα τρίποντο». Οπως ακριβώς οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι πάνω από το μέσο όρο στην οδήγηση και την ευφυΐα, ίσως το ίδιο ισχύει και για την εμφάνιση.

Οι περισσότεροι από εμάς, ωστόσο, δεν παρατηρούμε την προκατάληψη («lookism») απέναντι σε άτομα που θεωρούνται μη ελκυστικά, όπως το ψάρι δεν παρατηρεί το νερό, γράφει ο Γουίπλ στους Sunday Times. Για πολλούς, η ίδια η έννοια είναι αστεία. Αλλά μερικοί άνθρωποι την παρατηρούν. Είναι οι άνθρωποι για τους οποίους «αυτό το νερό είναι τοξικό». Στο Reddit, μάλιστα, υπάρχει ένα φόρουμ με τίτλο «Ugly» (Ασχημος) το οποίο  σύμφωνα με τον ιστότοπο είναι «ένα μέρος για ανθρώπους που τους έχουν κακομεταχειριστεί και απορρίψει για την εμφάνισή τους».

Το «Ugly» είναι γεμάτο αναρτήσεις που μισούν τα τετριμμένα κλισέ ομορφιάς, που τους προσφέρουν οι ελκυστικοί ή ακόμα και οι «κανονικοί» για να τους καθησυχάσουν. Τίποτα, όμως, δεν τους ενοχλεί περισσότερο από τη φράση «Η ομορφιά είναι στο μάτι του θεατή». «Το άσχημο είναι παντού άσχημο!» λέει ένας. «Είναι μια βλακεία που όλοι μας πετάνε και την οποία ΚΑΝΕΝΑΣ δεν πιστεύει πραγματικά», λέει ένας άλλος. «Ας ρίξουν αυτοί οι άνθρωποι θειικό οξύ στο πρόσωπό τους και μετά ας προσπαθήσουν να ζήσουν και να αναζητήσουν σύντροφο. Και τότε θα δούμε αν θα συνεχίσουν να λένε αυτή τη φράση», προσθέτει ένας τρίτος.

Η δρ Ντενίζ Μαρτζ, ψυχολόγος στο δημόσιο πανεπιστήμιο των Απαλαχίων στη Βόρεια Καρολίνα, εργάζεται με υπέρβαρους ανθρώπους και ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το πώς τους αντιμετωπίζει η κοινωνία. Υπάρχει μια προφανής αναλογία του βάρους με την εμφάνιση γενικά. Υπάρχει όμως και μια διαφορά. Μερικές φορές, τα υπέρβαρα άτομα παύουν να είναι υπέρβαρα. Τότε κάποιος πρώην υπέρβαρος μπορεί να δει τη διαφορά και να παρατηρήσει ότι ο τρόπος που υποψιαζόταν ότι του συμπεριφερόταν ο κόσμος δεν ήταν αυταπάτη. Εχοντας δουλέψει με άτομα που έχασαν σημαντικό βάρος, η δρ Μερτζ λέει στους Sunday Times: «Πολλοί από αυτούς αντιδρούσαν λέγοντας, “Θεέ μου, δεν μπορώ να πιστέψω πόσο φρικτά μου φέρθηκαν. Τώρα οι άνθρωποι με προσέχουν και θέλουν να ακούσουν τη γνώμη μου”.»

Το χαρακτηριστικό παράδειγμα της Σούζαν Μπόιλ

Η ομορφιά είναι πράγματι στο μάτι του θεατή. Διαχρονικά, δε, και σε όλο τον κόσμο, οι θεατές συμφωνούν για το τι είναι αυτή η ομορφιά. Αλλά πολλές φορές πέφτουν έξω.

Η σκωτσέζα τραγουδίστρια Σούζαν Μπόιλ, που έγραψε ιστορία στον χώρο της βρετανικής μουσικής, έκανε το ντεμπούτο της το 2009, συμμετέχοντας στο σόου Britain’s Got Talent με το τραγούδι «I Dreamed a Dream», από το μιούζικαλ «Les Misérables» («Οι Aθλιοι»). Και στη συνέχεια το ομώνυμο άλμπουμ της αναδείχτηκε σε ένα από τα άλμπουμ με τις μεγαλύτερες πωλήσεις του 21ου αιώνα παγκοσμίως.

Ωστόσο ήταν μια γυναίκα, άσχημη, ατημέλητη και κάπως ντεμοντέ που έκανε το κοινό να ξεσπάσει σε γέλια με την εμφάνισή της. Η εφημερίδα The Washington Post, μάλιστα, θα έγραφε λίγο αργότερα ότι οι θεατές περίμεναν να την ακούσουν «να κρώζει σαν πάπια». Το «ασχημόπαπο», όμως, τραγούδησε σαν άγγελος και εκείνο το ίδιο κοινό ξέσπασε σε παραλήρημα. Αξίζει να ξαναδείτε το σχετικό βίντεο.

Αργότερα η Μπόιλ δήλωσε ότι «η σύγχρονη κοινωνία κρίνει πολύ γρήγορα τους ανθρώπους από την εμφάνισή τους». Και ήλπιζε ότι μας είχε δώσει ένα μάθημα. Πράγμα που έγινε βέβαια.

Κατά μια περίεργη σύμπτωση έναν χρόνο νωρίτερα, είχε συμβεί κάτι  παρόμοιο στην Κίνα, σημειώνει ο Τομ Γουίπλ στους Sunday Times. Στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, ένα αγγελικό πλάσμα τραγούδησε όμορφη παραδοσιακή μουσική. Μετά, όμως, έγινε γνωστό ότι εκείνο το ωραίο κορίτσι κουνούσε απλά τα χείλη του. Η αληθινή τραγουδίστρια ήταν μια κοπέλα αντίστοιχης ηλικίας, αλλά όχι αρκετά όμορφη, γιαυτό δεν της επέτρεψαν να εμφανιστεί. «Συνδυάσαμε την τέλεια φωνή και την τέλεια ερμηνεία», δήλωσε ο μουσικός διευθυντής. «Το κοινό θα καταλάβει ότι είναι για το εθνικό συμφέρον».

Αυτή μπορεί να είναι η Κίνα, αλλά εδώ στη Δύση είμαστε διαφορετικοί. Νιώσαμε αποτροπιασμό τόσο από την ιστορία της νεαρής Κινέζας, όσο και από την ιστορία της Σούζαν Μπόιλ, σημειώνει ο Γουίπλ. Αλλά μετά το ντεμπούτο της τελευταίας, οι θαυμαστές της σε όλο τον κόσμο έσπευσαν να αγοράσουν τους δίσκους της. Η Μπόιλ έχει πουλήσει πάνω από 25 εκατομμύρια δίσκους.

Η ιστορία της είναι σίγουρα, μια ωραία ιστορία, με ήθος για την ομορφιά και την ασχήμια. Ο Χάμερμες, ωστόσο, είδε κάτι διαφορετικό. «Μας έκανε να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας», λέει στους Sunday Times. «Ημασταν φιλάνθρωποι απέναντι σε ένα άτομο που διαφορετικά δεν θα τα πήγαινε καλά».

Η αρχική άσχημη αντίδραση ήταν, φυσικά, κλασική προκατάληψη εμφάνισης («lookism»). Υπάρχει η λανθασμένη ιδέα ότι η ομορφιά στην εμφάνιση μεταφράζεται και σε ομορφιά ή αρετή αλλού, και το αντίστροφο. Το κοινό δεν μπορούσε να πιστέψει ότι κάποιος θα μπορούσε να τραγουδήσει ωραία χωρίς να είναι ωραίος. Αυτή η προκατάληψη υπάρχει ακόμη και στο γεγονός ότι θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη «άσχημο» στη θέση του «δυσάρεστου», επίσης.

Πώς εξαργυρώθηκε τελικά η προκατάληψη στην περίπτωση της σκωτσέζας τραγουδίστριας; Κατά έναν περίεργο τρόπο, με άλλη μια προκατάληψη, παρατηρεί ο Γουίπλ, εξηγώντας ότι η Μπόιλ τα κατάφερε όχι επειδή ήταν η καλύτερη τραγουδίστρια στον κόσμο. Ηταν καλή, αλλά όχι η καλύτερη. Τα κατάφερε γιατί ήταν η πιο απροσδόκητη τραγουδίστρια: μια μη ελκυστική τραγουδίστρια. Δώσαμε συγχαρητήρια στους εαυτούς μας, επειδή δεν κρίναμε ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του, παρόλο που το αξιοθέατο ήταν ακριβώς η ασυμφωνία εξωφύλλου-περιεχομένου. Δεν ήμασταν τόσο διαφορετικοί από τους Κινέζους τελικά, γράφει στους Sunday Times.

Το διδάσκουν τα παραμύθια

«Αν ένα άτομο κάνει άσχημες σκέψεις, είναι λογικό να φαίνονται στο πρόσωπο», έγραψε ο αγαπημένος συγγραφέας μικρών και μεγάλων Ρόαλντ Νταλ, «Και όταν αυτό το άτομο κάνει άσχημες σκέψεις κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα, κάθε χρόνο, το πρόσωπό του γίνεται όλο και πιο άσχημο μέχρι που δύσκολα αντέχεις να το κοιτάξεις». Αν προτιμάτε, «Η ομορφιά είναι αλήθεια, η αλήθεια ομορφιά», όπως είπε ο μεγάλος ρομαντικός ποιητής Τζον Κιτς. Και όπως μας διδάσκουν τα παραμύθια, η ομορφιά, είναι καλή. Η Σταχτοπούτα ήταν όμορφη ενώ η κακιά μητριά και οι εξίσου κακές κόρες της, άσχημες. Ο πρίγκιπας είναι όμορφος. Η πριγκίπισσα του, θεϊκή.

Φυσικά, υπάρχουν και αντιπαραδείγματα. Στην «Πεντάμορφη και το Τέρας», μια όμορφη κοπέλα βρίσκεται κλεισμένη σε έναν πύργο με έναν απαίσιο άντρα. Οταν βλέπει την ομορφιά μέσα του τον ερωτεύεται. Τι πιο ηθικό θα μπορούσε να υπάρξει; Ποιο είναι, όμως, το happy end; Κερδίζοντας τον έρωτά της, σπάει το τρομερό ξόρκι και το Τέρας γίνεται η αληθινή, κοινωνικά αποδεκτή μορφή του όμορφου πρίγκιπα. Το παραμύθι του «Ασχημόπαπου» που γίνεται κύκνος είναι ακόμα πιο ξεκάθαρο, αφού μιλάει για ένα παπάκι που το εκφοβίζουν επειδή είναι άσχημο αλλά όταν μεγαλώνει και γίνεται όμορφο η κακοποίηση σταματά.

Αυτά τα παραμύθια είναι τόσο παλιά όσο και οι άνθρωποι. Μπορεί μερικές φορές να πιστεύουμε ότι η δική μας εποχή είναι μοναδικά εμμονική με την εμφάνιση. Τα στοιχεία, όμως, δείχνουν το αντίθετο. Το πλεονέκτημα της ομορφιάς ήταν σταθερό. Πάντα νοιαζόμασταν, πάντα κάναμε διακρίσεις.

Εχει σημασία; Φανταστείτε, για μια στιγμή, ότι αλλάζουμε διακριτικά αυτά τα παραμύθια, αλλάζοντας την ασχήμια με ένα άλλο αυθαίρετο φυσικό χαρακτηριστικό. τι θα γινόταν αν οι άσχημες θετές αδερφές της Σταχτοπούτας ήταν και ημι-Κινέζες. Αν ο Ρόαλντ Νταλ έλεγε ότι οι μαύρες σκέψεις σου μαυρίζουν το δέρμα; Αν το Τέρας ήταν ανάπηρο, και έγινε αρτιμελές όταν βρήκε την αγάπη;

Εμφάνιση και νόμος

Το 2010 η αμερικανίδα νομικός Ντέμπορα Ρόουντ, στο βιβλίο της «The Beauty Bias» υποστήριξε ότι «η εμφάνιση επιβάλλει ποινές που υπερβαίνουν κατά πολύ αυτό που οι περισσότεροι από εμάς υποθέτουμε ή θα θεωρούσαμε υπερασπίσιμο». Και τόνισε ότι πρέπει να παρέμβει ο νόμος.

Η λήψη νομικών αποφάσεων σχετικά με τα συγκεκριμένα μειονεκτήματα της ασχήμιας δεν είναι τόσο περίεργη ιδέα όσο ακούγεται, παρατηρεί ο ο Τομ  Γουίπλ. Στην πραγματικότητα, δε, έχει ήδη συμβεί. Οταν ο Χάμερμες άρχισε να ερευνά την οικονομία της ομορφιάς (pulchronomy), άρχισαν να τον πλησιάζουν απροσδόκητα δικηγόροι με πελάτες που είχαν παραμορφωθεί σε ατυχήματα, κυρίως δαγκώματα σκύλων, οι οποίοι ήθελαν να μάθουν ποια ήταν τα αναμενόμενα κέρδη από μια ποινή για ένα πρόσωπο με ουλές. Το να κάνει, λοιπόν, τους υπολογισμούς για μια δικαστική υπόθεση στο δικαστήριο είναι μια μικρή δευτερεύουσα απασχόληση του αμερικανού οικονομολόγου.

Ο Τιμ Λούνιγκ, καθηγητής στη London School of Economics και πρώην σύμβουλος τόσο του πρώην πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, όσο και του Σαζίντ Τζαβίντ, πρώην υπουργού Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, πιστεύει ότι πρέπει να το δει κανείς σαν ευκαιρία: «Οποιαδήποτε εταιρεία θέλει να προχωρήσει -και να κάνει το σωστό- θα πρέπει πάντα να προσλαμβάνει τους υποτιμημένους. Είναι άνθρωποι που δεν πληρώνονται όσο αξίζουν». Με άλλα λόγια, εάν έχετε δύο αιτούντες με ίδια προσόντα, αλλά διαφορετική εμφάνιση, τότε πιθανότατα θα κάνετε καλύτερη συμφωνία με τον λιγότερο ελκυστικό…

Υπάρχει, ωστόσο, και ένα αντεπιχείρημα. Ο Χάμερμες  πιστεύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι έτοιμο για νόμους περί διακρίσεων ασχήμιας. Η φυσική υπόθεση είναι ότι η διάκριση σε βάρος του μη ελκυστικού είναι παράλογη. Τι γίνεται όμως αν δεν είναι; Υπάρχουν μελέτες, που δείχνουν ότι οι ελκυστικοί στρατιωτικοί διοικητές, οι ελκυστικοί κουόρτερμπακ του αμερικανικού ποδοσφαίρου και οι ελκυστικοί καθηγητές έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Οχι επειδή είναι πιο έξυπνοι ή πιο γρήγοροι ή πιο γενναίοι, αλλά επειδή τους σέβονται περισσότερο.

Αντίθετα το «κρίσιμο ερώτημα», σύμφωνα με τον Χάμερμες, είναι το αν «η ομορφιά έχει αποτελέσματα στην παραγωγικότητα;» Αυτός, ένας καθηγητής των ΗΠΑ, έχει ωφεληθεί από την εξυπνάδα, μια γενετική καλή τύχη που εκτιμά η κοινωνία. Ισως η ομορφιά είναι απλά μια άλλη, εξίσου αυθαίρετη, εξίσου άδικη. Ακριβώς επειδή οι άνθρωποι εκτιμούν την ομορφιά, η ομορφιά έχει αξία. Και έτσι οι όμορφοι γλιστρούν στη ζωή, αγνοώντας το προνόμιό τους, φορώντας ένα στέμμα που μόνο οι άσχημοι μπορούν να δουν. Αν και ίσως το κάνουν λιγότερο συχνά στην Ουαλία…

«Θα ήθελα πολύ να δω αυτή τη στάση να αλλάζει. Αλλά αμφιβάλλω ότι θα συμβεί στη δική μου ζωή ή στη δική σας. Είμαστε σε τροχό για χάμστερ και ο εχθρός είμαστε εμείς», λέει ο αμερικανός οιονομολόγος στους Sunday Times.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News