Ο Κάρλος Σάουρα ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς ισπανούς σκηνοθέτες, οι οποίοι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προσπάθησαν να ασκήσουν (υπόγεια) κριτική στην πολιτική κατάσταση της χώρας τους. Εγινε διάσημος στις δεκαετίες του 1960 και 1970 με μια σειρά από αλληγορικές ταινίες. Η καριέρα του όμως ξεκίνησε εντελώς διαφορετικά, με το νεορεαλιστικό δράμα «Los Golfos» (1960), για τη ζωή μιας παρέας παραβατικών νεαρών στις φτωχογειτονιές της Μαδρίτης. Σχεδόν 65 χρόνια μετά τη δημιουργία της, η ταινία, που λογοκρίθηκε την εποχή του Φράνκο, βρήκε επιτέλους την αρχική της μορφή.

Δέκα μήνες επίπονης εργασίας είχαν ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση των κομμένων σκηνών, που απεικονίζουν νέους να χορεύουν σε ένα τζαζ κλαμπ, να φιλιούνται δίπλα σε ένα ποτάμι, καθώς και μιας εντυπωσιακά αθώας σκηνής στην κρεβατοκάμαρα, γράφει στους Times ο Ντέιβιντ Σάροκ, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στη Μαδρίτη. (Δείτε το trailer της ταινίας)

Ο Κάρλος Σάουρα, που πέθανε πέρυσι, έσπασε τα ταμπού μετά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο απεικονίζοντας με σχεδόν ντοκιμαντερίστικο ύφος μια Μαδρίτη ωμή και πεινασμένη. Χρησιμοποίησε ερασιτέχνες ηθοποιούς για να υποδυθούν μια ομάδα απελπισμένων εφήβων που προσπαθούν να εκπληρώσουν το όνειρο του φίλου τους να αναδειχθεί από τις φτωχογειτονιές και να γίνει ταυρομάχος.

Η ταινία, που προβάλλεται στην ελληνική πλατφόρμα Cinobo με τίτλο «Αγουρη Συμμορία», αφηγείται τις ιστορίες έξι νεαρών, του Χουάνο, του Ραμόν, του Χουλιάν, του ελ Τσάτο, του Πάκο και του Μανόλο, στις καταθλιπτικές παράγκες των προαστίων της Μαδρίτης. Μόνο ένας από αυτούς, ο Χουάν, εργάζεται ως φορτοεκφορτωτής στη λαχαναγορά και είναι ο μοναδικός που έχει ένα όνειρο: θέλει να γίνει ταυρομάχος. Οι υπόλοιποι επιβιώνουν με τα έσοδα από ληστείες και κλοπές, και προσπαθούν να μαζέψουν τα χρήματα που ζητά ο μεσάζων για την αρένα, για να βοηθήσουν τον φίλο τους. Ολα, όμως, θα πάνε στραβά.

Το «Los Golfos» ήταν η πρώτη ισπανική ταινία που δεν γυρίστηκε σε στούντιο αλλά εξ ολοκλήρου σε φυσικούς χώρους της Μαδρίτης, αναδεικνύοντάς την σε πρωταγωνίστρια. Αποτελεί, δε, οπτικό αρχείο μιας πόλης που μεταμορφώθηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από τότε που οι κάμερες του Σάουρα τράβηξαν την αγορά Λεγάσπι, τα λασπωμένα προάστια Ελίπα και το Ματαδέρο, το παλιό σφαγείο της Μαδρίτης, το οποίο σήμερα είναι σημαντικό πολιτιστικό κέντρο.

Δεδομένων των θεμάτων που ο Σάουρα έφερε στην κινηματογραφική οθόνη, ήταν θαύμα ότι γυρίστηκε το «Los Golfos», με τη λογοκρισία να το απαγορεύει τέσσερις φορές πριν καν περάσει από το στάδιο του σεναρίου. Εξυπνος και αμείλικτος, ο ισπανός σκηνοθέτης κατάφερε να εκμεταλλευθεί μια μικροσκοπική ρωγμή στο σιδερένιο τείχος της λογοκρισίας, που προμήνυε το άνοιγμα της Ισπανίας στον κόσμο. Ωστόσο αργότερα θα θυμόταν ότι «το “Los Golfos” ήταν μια πολύ οδυνηρή εμπειρία, πολύ μακρά και πολύ οδυνηρή». (Δείτε το trailer της ταινίας «Κάρμεν» του Σάουρα)

Η λογοκρισία  παραχώρησε μεν στον σκηνοθέτη μια απρόθυμη άδεια για το σκληρό κοινωνικό ρεαλιστικό θέμα, αλλά σε αντάλλαγμα αρνήθηκε να υποχωρήσει σε υλικό που θεωρήθηκε ότι ήταν ενάντια στην ηθική ενός βαθιά καθολικού έθνους. «Ο,τι είχε ερωτική χροιά εξαφανίστηκε, με τον ερωτισμό να νοείται από ένα φιλί μέχρι μια σκηνή στο κρεβάτι στην οποία δεν συνέβη απολύτως τίποτα» δήλωσε στους Times ο Χαβιέ Ρεγιάν, επικεφαλής των συντηρητών της εθνικής κινηματογραφικής βιβλιοθήκης.

Η αρχική άκοπη εκδοχή της ταινίας προβλήθηκε το 1960 στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Καννών, όπου ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα, αλλά τελικά έχασε από τη «Γλυκιά Ζωή» του Φεντερίκο Φελίνι. Μετά την παρουσίασή της στο φεστιβάλ, οι φρανκικές αρχές απαγόρευσαν την προβολή της ταινίας στην Ισπανία. Επιτράπηκε δύο χρόνια αργότερα και αφού η λογοκρισία έκοψε πέντε σκηνές διάρκειας 10 λεπτών.

Αφαιρέθηκαν σκηνές φιλιού, η σκηνή της κρεβατοκάμαρας και ο αισθησιακός χορός σε ένα μπαρ, το οποίο ο λογοκριτής περιέγραψε ως το «απόλυτο άντρο υπαρξιστών», γράφει στους Times ο Σάροκ, προσθέτοντας ότι κανείς δεν γνωρίζει τι συνέβη στην πλήρη κόπια που προβλήθηκε στις Κάννες.

Οι συντηρητές παραδέχονται, εξάλλου, ότι δεν κατάφεραν να αποκαταστήσουν ένα πολύ μικρό αλλά ουσιαστικό απόσπασμα, όταν ένας από τους νεαρούς χούλιγκαν που ληστεύουν λαχειοπώλες και οδηγούς ταξί για να χρηματοδοτήσουν το όνειρο του φίλου τους να γίνει ταυρομάχος, λέει: «Είναι δύσκολο να γίνεις κάποιος εδώ πέρα».

Καθρεφτίζοντας τη ζωή την περίοδο της δικτατορίας του καουντίγιο (ή χενεραλίσιμο, όπως αποκαλούσαν επίσης τον Φράνκο), το «Los Golfos» γέννησε στην ουσία το κίνημα του Νέου Ισπανικού Κινηματογράφου, μιας γενιάς σκηνοθετών που αμφισβήτησαν τη δικτατορία.

Οπως δήλωσε, δε, ο κριτικός κινηματογράφου Λουίς Πέιτζες, «το πιο σημαντικό πράγμα για τον Σάουρα ήταν να δείξει τα πράγματα όπως ήταν».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News