Από σύμμαχος του Ισραήλ στην εποχή του Σάχη, το Ιράν μετατράπηκε, μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979, σε υπ’ αριθμόν ένα εχθρό του εβραϊκού κράτους. Τώρα, εάν υπάρχει κάτι που ενώνει το Ιράν με το Ισραήλ –που τόσα τα χωρίζουν σε επίπεδο πολιτικής– είναι η τραγουδίστρια Λιράζ Τσαρχί.
Γεννημένη στις 31 Μαΐου του 1978, στο Ισραήλ, από οικογένεια περσικής καταγωγής, ασχολήθηκε από τα 11 χρόνια της με την υποκριτική, για να καταλάβει πολύ σύντομα ότι η μεγάλη αγάπη της, ωστόσο, ήταν το τραγούδι. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να μην έχει μουσικό ταλέντο, αφού η θεία της είναι η Ρίτα Γιαχάν Φεϊρούζ, η Νο 1 ντίβα των Ισραηλινών που ακούγεται και αγαπιέται πολύ και στην Τεχεράνη (στην παρανομία, βέβαια, καθώς οι Αρχές έχουν απαγορεύσει κάθε «δυτικότροπη μουσική»).
Σύμφωνα με άρθρο της βρετανικής Daily Telegraph, στο νέο άλμπουμ της «Roya», που σημαίνει «Φαντασία», στα φαρσί, η Λιράζ αποφάσισε να συνεργαστεί κρυφά με μουσικούς από το Ιράν, χωρίς να αποκαλύψει ποτέ την ταυτότητά τους.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
«Με κάποιους από αυτούς, ήταν η πρώτη φορά που συναντιόμασταν στο στούντιο, άλλους τους είχα γνωρίσει στην Ευρώπη», λέει η 44χρονη τραγουδίστρια. Τα μυστικά ραντεβού γίνονταν στην Κωνσταντινούπολη, αποκαλύπτει η βρετανική εφημερίδα και η συγκίνηση ήταν τεράστια την ώρα της ηχογράφησης. «Οπως και τα συναισθήματα των Ιρανών γιγαντώνονταν εκείνη την ώρα», λέει η Λιράζ, «κι αυτά δεν ήταν πάντα συναισθήματα κρυφής υπερηφάνειας που κατάφεραν να κάνουν κάτι έξω από τα όρια που τους έχουν θέσει, όπως το να συμμετέχουν στη δημιουργία ενός δυτικού μουσικού κομματιού. Πολλές φορές, απλώς φοβούνταν, ήταν τρομοκρατημένοι», συνεχίζει. «Για παράδειγμα, μία από τις ιρανές μουσικούς μου, δύο ημέρες πριν φύγει από το στούντιο στην Τουρκία, για την Τεχεράνη, είχε τύψεις που ήρθε, ενώ άλλοι δύο μουσικοί, από τύψεις έμειναν στο Ιράν, ακύρωσαν τη συνεργασία και δεν ταξίδεψαν καν για να μας συναντήσουν. Μεγάλο απόστημα το κατεστημένο», συμπληρώνει η τραγουδίστρια. «Οταν όμως ξεπεράσουμε τους φόβους κι αφήσουμε πίσω μας τα αρνητικά συναισθήματα, στο στούντιο συμβαίνει κάτι μαγικό. Με το που πατάμε το κουμπί της εγγραφής, συνδεόμαστε και μουσικά και συναισθηματικά».
Αν και η Λιράζ τραγουδάει στα φαρσί, η εβραϊκή προφορά της είναι κάτι παραπάνω από εμφανής στα τραγούδια της, όπου κυριαρχούν το ιρανικό λαούτο, το βιολί, η βιόλα, αλλά και οι ηλεκτρικές κιθάρες. Ετσι είναι και οι ηχογραφήσεις και τα τραγούδια της και οι συνεργασίες της: αντιφατικά όπως και η ίδια, καθώς πάντα της άρεσε να ακούει και κλασικές μπαλάντες, παραδοσιακή αλλά και electropop, ψυχεδελική μουσική. Μέχρι που στο τέλος αποφάσισε να «παντρέψει» αυτά τα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους μουσικά είδη.
Πίσω στην Τεχεράνη, οι γυναίκες που επαναστατούν αυτές τις ημέρες για την ίδια τους την ύπαρξη, είχαν χρησιμοποιήσει σε πολλές διαδηλώσεις τους στον δρόμο το απαγορευμένο –στο Ιράν– τραγούδι της, με τίτλο «Zan», που στα φαρσί σημαίνει «Γυναίκα». Η Λιράζ δεν το άφησε έτσι. «Την τελευταία ημέρα της ηχογράφησης, είπα στον Γιούρι, τον παραγωγό μου, ότι το «Αzizam», ένα από τα κομμάτια του άλμπουμ, θα μπορούσαμε να το κάνουμε κρατώντας μόνο τις ιρανές γυναίκες στο στούντιο». “Χρειαζόμαστε μόνο τα κορίτσια! Να φύγουν οι άνδρες”, του είπα», διηγείται η μουσικός. «Νιώθω ότι, έτσι, δίνω κι εγώ ψυχή στην επανάστασή τους».
Kαι έγινε όπως είπε. Μόνο οι γυναίκες πήγαν εκείνη την ημέρα στο στούντιο. «Νόμιζα ότι θα έρθουν με χιτζάμπ και μαντίλες, όμως εκείνες ήρθαν με τζιν και γυαλιά ηλίου. Ενιωθες ότι τραγουδούσαν πραγματικά για την ελευθερία τους», λέει η Λιράζ. «Μόλις αρχίσαμε την ηχογράφηση, άρχισα να κλαίω σαν τρελή. Ηταν σαν να ξεσπούσα για κάτι… Τραγουδούσα κι έκλαιγα, δεν μπορούσα να σταματήσω τα δάκρυα, απλώς έτρεχαν», συνεχίζει. «Κάτι βγήκε από μέσα μου, πολύ δυνατό, και μετά αρχίσαμε όλες να κλαίμε, γιατί την ώρα του αποχαιρετισμού, δεν ξέραμε αν θα ιδωθούμε ξανά», καταλήγει, γνωρίζοντας ότι πλέον είχε βάλει γενναία την υπογραφή της στο πιο ριψοκίνδυνο μουσικό άλμπουμ του 2022.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News