«Ο θάνατος της παιδικής της φίλης Ζαζά είχε στοιχειώσει τη Σιμόν ντε Μποβουάρ… Νομίζω ότι πέρασε την υπόλοιπη ζωής της αναζητώντας την οικειότητα που είχαν. Για πολύ καιρό δεν τα κατάφερε, αλλά πιστεύω ότι τη βρήκε σε μένα», λέει η Σιλβί Λε Μπον ντε Μποβουάρ, στην Κιμ Γουίλσερ του Guardian με αφορμή την πρόσφατη αγγλική έκδοση του βιβλίου της Μποβουάρ, «The Inseparables» .

Για όλους, εκτός ίσως από τους πιο φανατικούς οπαδούς της πιο σημαντικής φεμινίστριας του 20ού αιώνα και συγγραφέα του «Δεύτερου Φύλου» (κυκλοφορεί τα ελληνικά από το Μεταίχμιο), αυτή η δήλωση μπορεί να αποτελεί έκπληξη καθώς έμεινε στην ιστορία η –ανοιχτή- σχέση της Μποβουάρ με τον συνάδελφο της συγγραφέα και φιλόσοφο Ζαν Πολ Σαρτρ, η οποία άντεξε 50 χρόνια.

Η Σιμόν Ντε Μποβουάρ έγραψε την αυτοβιογραφική νουβέλα «Les Inséparables» («Οι αχώριστες») το 1954, πέντε χρόνια μετά το «Δεύτερο Φύλο» και αφού είχε κερδίσει το διάσημο λογοτεχνικό βραβείο Goncourt με το μυθιστόρημά της «Μανδαρίνοι», αλλά εκδόθηκε μόλις πέρσι για πρώτη φορά. Το έργο φωτίζει δύο σχέσεις με γυναίκες που στήριξαν τη ζωή της: η πρώτη, ήταν μια έντονη σχέση ενηλικίωσης με την συμμαθήτριά της Ελιζαμπέτ «Ζαζά» Λακουάν, η οποία πέθανε ξαφνικά από εγκεφαλίτιδα σε ηλικία μόλις 21 ετών. Και η δεύτερη με τη Σιλβί Λε Μπον ντε Μποβουάρ, σύντροφό της για 26 χρόνια, την οποία η Σιμόν υιοθέτησε και της κληροδότησε το έργο της.

Πέρσι, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο «Les Inséparables» στη Γαλλία -τον τίτλο του οποίου έδωσε η Λε Μπον καθώς δεν υπήρχε τίτλος στο χειρόγραφο της Ντε Μποβουάρ-, ειπώθηκε ότι η ιστορία δεν δημοσιεύτηκε ποτέ όσο ζούσε η διάσημη συγγραφέας και φιλόσοφος, «επειδή ήταν πολύ προσωπική», ή επειδή την είχε απορρίψει ο Σαρτρ. Ωστόσο η Λε Μπον το αρνείται επίμονα, γράφει η Γουίλσερ.

«Δεν ήταν ευχαριστημένη γιατί δεν ήταν αυτό που ήθελε να κάνει εκείνη τη στιγμή. Ηθελε να γράψει μια αυτοβιογραφία, όχι άλλο ένα μυθιστόρημα. Αλλά  κράτησε το χειρόγραφο, ενώ κατέστρεφε τα έργα που δεν ήθελε να κρατήσει», λέει στον Guardian η υιοθετημένη κόρη της Σιμόν ντε Μποβουάρ, συμπηλρώνοντας ότι μετά τον θάνατο της Σιμόν θεωρησε πως είχαν προτεραιότητα για δημοσίευση άλλα έργα της.

Στα 80 της, η Σιλβί Λε Μπον ντε Μποβουάρ, πρώην καθηγήτρια φιλοσοφίας όπως και η Σιμόν Ντε Μποβουάρ, είναι μια εντυπωσιακά κομψή και διακριτική φιγούρα, η οποία στα 35 χρόνια από το θάνατο της συντρόφου της σπάνια έχει μιλήσει εκτενώς για την αγάπη της για την Ντε Μποβουάρ.

Η ιστορία για το πώς η 50χρονη φεμινίστρια γνωρίστηκε και συνδέθηκε με μια κατά 33 χρόνια νεότερή της φοιτήτρια από τη Ρεν, αξίζει από μόνη της να γίνει μυθιστόρημα. Η Λε Μπον ήταν 17 ετών και πήγαινε ακόμη στο λύκειο όταν έγραψε στη Σιμόν ντε Μποβουάρ, εκφράζοντας τον θαυμασμό της και ρωτώντας αν θα μπορούσαν να συναντηθούν. Δεν ήταν η μόνη. «Πολλοί άνθρωποι της έγραφαν, ειδικά νέες γυναίκες και ιδιαίτερα φοιτήτριες της Φιλοσοφίας όπως εγώ, και εκείνη πάντα απαντούσε», λέει η Λε Μπον.

Αργότερα, όταν η Λε Μπον μετακόμισε στο Παρίσι για σπουδές, η Ντε Μποβουάρ  κάλεσε τη νεαρή φοιτήτρια στο σπίτι της, ένα διώροφο στέκι καλλιτεχνών σε ένα κτίριο αρ ντεκό στην οδό Βικτόρ Σουλσέρ, στο 14ο διαμέρισμα του Παρισιού, όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής της.

Στον τέταρτο τόμο των απομνημονευμάτων της, αφιερωμένο «στη Σιλβί», η Σιμόν ντε Μποβουάρ γράφει ότι εκείνη την εποχή πίστευε πως «τίποτα σημαντικό δεν μπορούσε να μου συμβεί από εκεί και πέρα, εκτός από τη δυστυχία». Η εμφάνιση της Λε Μπον στη ζωή της ήταν «ένα χτύπημα της τύχης», αν και η καλεσμένη της φαινόταν «πολύ φοβισμένη» και τόσο νευρική που «έστριβε τα δάχτυλά της και μιλούσε με πνιγμένη φωνή».

«Ημουν πολύ τρομαγμένη, αλλά κατάφερε να με ηρεμήσει, με ρώτησε για τις σπουδές μου και την οικογένειά μου. Συγκινήθηκα πολύ από το ενδιαφέρον της και θυμάμαι πολύ καλά εκείνο το πρώτο ραντεβού», λέει στον Guardian η Λε Μπον ντε Μποβουάρ.

Ο θάνατος της μητέρας της Σιμόν ντε Μποβουάρ, Φρανσουάζ, τρία χρόνια αργότερα, έφερε τις δύο γυναίκες ακόμα πιο κοντά. «Κάτι συνέβη μεταξύ μας που, όπως και η αγάπη, δεν εξηγείται. Με έβαλε στη ζωή της και με παρουσίασε στους φίλους της, μεταξύ άλλων και στον Σαρτρ. Και μετά ξεκινήσαμε να ταξιδεύουμε μαζί τα καλοκαίρια».

Η Λε Μπον προσθέτει: «Ημουν επίσης νευρική στην αρχή όταν γνώρισα τον Σαρτρ, αλλά πέρασε γρήγορα γιατί ήταν πολύ ευχάριστος, ανοιχτός και γενναιόδωρος. Εδινε μεγάλη σημασία σε αυτά που λέγατε, αν μιλούσατε για ένα βιβλίο ή έναν δίσκο, θα σας το πρόσφερε στη συνέχεια. Είχε μεγάλη ευγένεια ο Σαρτρ».

Η Σιμόν Ντε Μποβουάρ δεν παντρεύτηκε ποτέ ούτε απέκτησε παιδιά. Πέθανε τον Απρίλιο του 1986 -μια ημέρα πριν από την έκτη επέτειο του θανάτου του Σαρτρ- και λίγο πριν από τον θάνατό της υιοθέτησε επίσημα τη Λε Μπον: «Η σχέση μας δεν ήταν καθόλου σχέση μητέρας κόρης», ξεκαθαρίζει στη συνέντευξή της η Σιλβί Λε Μπον ντε Μποβουάρ, όπως είναι γνωστή έκτοτε, «Με υιοθέτησε για να μπορώ να διαχειρίζομαι το έργο της μετά τον θάνατό της, και αυτό μαζί με το γεγονός ότι ήταν πολύ μεγαλύτερη έκανε τους ανθρώπους να μιλούν γι’ αυτήν σαν “μητέρα” μου. Στην αρχή με εκνεύριζε, αλλά τώρα το δέχομαι. Δεν είναι και τόσο σημαντικό», αποκαλύπτει.

«Ημουν πολύ κοντά της για 26 χρόνια και με εμπιστευόταν. Παρά τη διαφορά ηλικίας ήμασταν φίλες, ισότιμες φίλες. Υπήρχε αγάπη, μια πολύ δυνατή αγάπη, και προφανώς από την πλευρά μου υπήρχε επίσης τεράστιος θαυμασμός για εκείνη», λέει.

Η Σιμόν ντε Μποβουάρ είχε πει στην αμερικανίδα βιογράφο της, Ντίρντρι Μπέαρ, ότι η Λε Μπον ήταν «η ιδανική σύντροφος της ενήλικης ζωής μου» και ότι είχε «βάλει τη Σιλβί σε ένα ξεχωριστό επίπεδο» της ζωής της, «παράλληλο αν όχι ίσο με εκείνο του Σαρτρ». Η ίδια η Λε Μπον ντε Μποβουάρ είπε στην Μπέαρ: «Αυτό που έκανε τη σχέση πιο περίπλοκη είναι ότι καμιά από τις δύο δεν ήταν προετοιμασμένη, ειδικά εγώ, να αγαπήσει μια άλλη γυναίκα. Αλλά αυτό ήταν, αγάπη, αυτό ήταν όλο».

Στη Γαλλία, κάποιοι είδαν τις «Αχώριστες» σαν μια ιστορία λεσβιακής σχέσης και απόδειξη της αμφιφυλοφιλίας της Ντε Μποβουάρ, η οποία, ωστόσο, πάντα την αρνιόταν. Το γαλλικό περιοδικό Vanity Fair περιέγραψε τη σχέση της Σιμόν με τη Ζαζά ως «διφορούμενη», ενώ η εφημερίδα Libération σε ένα άρθρο με τίτλο «Η δεύτερη σεξουαλικότητα της Σιμόν ντε Μποβουάρ» δήλωσε ξεκάθαρα ότι ήταν η «πρώτη λεσβιακή ιστορία αγάπης» της Σιμόν ντε Μποβουάρ .

Οι σχέσεις της Μποβουάρ με γυναίκες υπήρξαν αδιαφανείς και σκανδαλώδεις –μάλιστα όταν ήταν καθηγήτρια Φιλοσοφίας κατηγορήθηκε ότι αποπλάνησε νεαρές φοιτήτριες- ωστόσο η ίδια δεν μίλησε ποτέ δημοσίως για τη σεξουαλικότητά της, για την οποία η Λε Μπο ντε Μποβουάρ λέει ότι «δεν είχε σημασία για εκείνη». Η Λόρεν Ελκιν, μεταφράστρια του βιβλίο της στα αγγλικά, είπε: «Είναι σίγουρα μια ιστορία ομοφυλοφιλικού έρωτα διφορούμενη στο πλαίσιο των συναισθημάτων της Μποβουάρ για τη Ζαζά. Είναι κάτι περισσότερο από μια πλατωνική φιλία».

Ωστόσο, η Λε Μπον ντε Μποβουάρ διαφωνεί. «Είναι παράλογο να μιλάμε για λεσβιακή σχέση [στο μυθιστόρημα] όταν η επιθυμία και το σώμα δεν εμπλέκονται. Ηταν αγάπη. Μπορούμε να πούμε ότι η Σιμόν αγαπούσε τη Ζάζα, αλλά είναι αυτό που λέμε φλόγα, το είδος του συναισθήματος στην παιδική ηλικία, που είναι τρομερά σημαντικό, και σηματοδοτεί την είσοδο στην ενηλικίωση», λέει στον Guardian, «Η αγάπη της Σιμόν για τη Ζαζά δεν είχε καμία σχέση απολύτως με το σεξ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν έντονη».

Η σχέση με τη Ζαζά στοίχειωσε σαφώς τη Μποβουάρ, γι αυτό προσπάθησε να την αναστήσει στα κείμενά της, επιστρέφοντας τέσσερις φορές στην ιστορία τους, με κυριότερη εκείνη στον πρώτο τόμο της τετραμερούς αυτοβιογραφίας της, «Αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης». Αλλά η πλήρης ένταση και το πάθος της αποτυπώνεται στις «Αχώριστες».

Η Σιμόν είδε τον θάνατο της φίλης της σαν δολοφονία, πίστευε ότι «η Ζάζα είχε δολοφονηθεί από το περιβάλλον της», λέει η Σιλβί Λε Μπον ντε Μποβουάρ. «Ηταν πολύ σοκαρισμένη από τον θάνατο της Ζάζα, την έκανε να επαναστατήσει και της άνοιξε τα μάτια για την καταπίεση των γυναικών της αστικής τάξης και ήταν ένας καθοριστικός παράγοντας που την οδήγησε να γράψει το “Δεύτερο Φύλο”. Για εκείνη, δεν ήταν απλώς μια ιστορία, υπήρχε ένα μήνυμα από τη ζωή της Ζάζα, που άγγιζε τη γυναικεία κατάσταση, και το οποίο μιλούσε για το πώς αυτές [οι γυναίκες] δεν μπορούσαν να ολοκληρωθούν σαν άνθρωποι», τονίζει στη συνέντευξή της, στον Guardian.

Η Λε Μπον επισκεπτόταν καθημερινά την Μποβουάρ, ειδικά τον τελευταίο καιρό πριν από τον θάνατό της το 1986 σε ηλικία 78 ετών. «Ηταν το τέλος όλων για μένα. Την αγαπούσα και ολόκληρος ο κόσμος μου κατέρρευσε», λέει. «Αυτό που με έσωσε ήταν ότι μου άφησε το έργο της, την κληρονομιά της, αυτή η ευθύνη με έσωσε γιατί μου έδωσε δουλειά, και αυτή η δουλειά ήταν θαυμάσια γιατί μου επέτρεψε να την ξαναβρώ μέσω των χειρογράφων της. Αλλά ο πρώτος χρόνος ήταν τρομερός και μου πήρε χρόνο μέχρι να ξανασταθώ στα πόδια μου«.

»Η Σιμόν ήταν ζεστή και χαρούμενη, έκανε αμέσως σαφές ότι αγαπούσε τη ζωή και ενδιαφερόταν πάρα πολύ για τους άλλους ανθρώπους. Ηταν πραγματικά το πιο ανοιχτό, αξιολάτρευτο, λαμπερό άτομο και το να την ακούω, να είμαι μαζί της, ήταν πηγή έμπνευσης».

Η Κιμ Γουίλσερ ρωτάει τέλος τη Σιλβί Λε Μπον Μποβουάρ αν μπαίνει στον πειρασμό να γράψει τη δική της εκδοχή για τη σχέση τους. «Ισως τη γράψω κάποια μέρα, πάντα κρατούσα σημειώσεις, οπότε ίσως το κάνω με διαφορετικό τρόπο. Επειδή ρωτήσατε, θα το σκεφτώ», απαντάει.

Εχει άραγε και η ίδια μια νεαρή προστατευόμενη, μια «Σιλβί» στη ζωή της; Η Σιλβί το αρνείται με έμφαση: «Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται έτσι. Η σχέση που είχα με τη Σιμόν ήταν μοναδική. Δεν μπορεί να αναπαραχθεί», λέει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News